Koperen uniformschildje uit de Franse tijd met de Franse adelaar van het
empire, (coll. Museum Enschedé)
ders. In de oudste autobiografische notitie staat dan sec: 'JE een oogen-
blik controleur de ville.'3°> De volgende dag stelde Enschedé onder goed
keuring van de officieren een lijst samen met namen voor een voorlopig
stadsbestuur, waaronder ook Bernard en Gildemeester, de adjuncten.
Nadat de laatste Franse soldaat de stad uit is worden door Johannes
Enschedé en de rustbewaarders oranje-cocardes opgestoken. Ook dat
was dus niet een daad van enorme heldhaftigheid. Dezelfde voorzichtig
heid spreekt uit het feit dat de Oranje-vlag pas op de 24ste van de Bavo
wapperde - al tijden op verzoek van Enschedé 'in gereedheid' gebracht
door de stadsarchitect Van der Pauw - toen de Kozakken al te Halfweg
stonden.^) Op 30 november landde de Prins van Oranje te Scheveningen.
De Aanteekeningen eindigen dan bij de inkomst van de Oranjeprins,
even nog Willem vi genoemd, op 2 december in Haarlem door de rustbe
waarders te paard vanaf Bennebroek geëscorteerd.
Nogmaals, hoe heroïsche was het hele optreden geweest? Feit is wel
dat er in die dagen, zoals de beruchte plundering van Woerden bewijst,
wel chaos en gevaar dreigde. De Haarlemse gebeurtenissen lijken zeer
afgewogen en bedachtzaam, het door Enschedé gewantrouwde 'gemeen'
kreeg in ieder geval geen kans zich te roeren. Maar of de fantasiemilitia
wat had kunnen uitrichten tegen een nog één keer uithalende Franse
FRANS WILLEM LANTINK
