Nieuw licht op de fusillade en
gijzeling van februari 1943
Bij de herdenking in 2003 van de fusillade van 10 personen 60 jaar gele- -ny-
den in de duinen van Bloemendaal viel het mij op dat van zeven van de
tien gefusilleerden nauwelijks iets bekend was. Omdat drie personen jo
den waren, kreeg de herdenking een sterk joods karakter. Bij mijn onder
zoek naar deze zeven personen bleek het mogelijk ook de volledige gang
van zaken rond die dramatische dag te reconstrueren.
Van de vele tragische momenten in de Tweede Wereldoorlog in Haarlem
vormden de gebeurtenissen op en na zaterdag 30 januari 1943 een diep
tepunt. Op die dag werd 's avonds een Duitse Feldwebel van de medische
dienst met de naam Bamberger op de Korte Verspronckweg nabij Stoops
Bad in de rug doodgeschoten. De melding kwam om 22.55 uur bij de
Haarlemse politie binnen. De dader werd nooit gevonden. Er is geen en
kele aanleiding om te denken dat deze alleen met zijn naam bekende
dienstplichtige, gezien zijn militaire rang vermoedelijk een verpleegkun
dige, door leden van het verzet was gedood. In Haarlem werd algemeen
aangenomen dat hij door een andere Duitse militair om persoonlijke
redenen om het leven zou zijn gebracht. Maar de Duitse bezetter nam de
zaak hoog op. Deze ging er van het begin af aan en zonder onderzoek
gedaan te hebben vanuit dat de dader van de moord in joods/communis
tische kringen moest worden gezocht en eiste wraak. De commissaris-
generaal voor de openbare veiligheid en Höherer ss- und Polizeiführer
J.B.A. Rauter wilde overeenkomstig de door de Führer aangegeven ge
dragslijn bij een moord op een Duitse militair dat een tiental personen uit
die verdachte kringen zou worden terechtgesteld. Ook wilde hij gijzelaars
nemen om herhaling te voorkomen, want bij een volgende moord zouden
die aan de beurt zijn om voor de Duitse wraak te vallen. Over de gefusil
leerden en de gijzelaars gaat deze bijdrage.
De dag na de moord, zondag 1 februari werden 72 man van de Duitse
Ordnungspolizei vanuit Amsterdam naar Hotel Duin en Daal in Bloe
mendaal gebracht waar ze tot 13 maart bleven.
De getuigenverklaringen in de na-oorlogse verhoren spreken elkaar
J.J. TEMMINCK
