Thuis heb ik ook voor God, voor bezit en vrijheid
Mijn burgers in de waagschaal gesteld, en Spanje nooit gevleid.
Al zijn dit weinig bijzondere wonderen en komen ze meer op het
conto van anderen,
van het wonderbaarlijkste komt mij alleen de eer toe;
er is geen onaanzienlijker naam voor een belangrijker zaak;
ik heb kunst en kunstenaars geholpen qua drukkunst.'
De Nederlandse Maagd woont in Haarlem
Een boek dat je wegdoet, heb je kort daarna nodig. Zodra een publicatie
verschenen is, vind je aanvullende informatie die in hetzelve had thuis-
gehoord. Zo had dit karikatuurtje zijn plaats moeten vinden in mijn
boekje De Opregte Haarlemsche Courant in negentiende-eeuwse litera
tuur en karikatuur Het tekeningetje (hier tweemaal zo groot afgedrukt
als in het origineel) verscheen in de Asmodée Almanak voor 1858. In het
kalendergedeelte van de almanak werden kleine tekeningetjes afgedrukt
van nogal willekeurige en tevens onbelangrijke historische gebeurtenis
sen. Links op het tekeningetje herkennen we een drukpers. Dat de vrou
wenfiguur een lans in de hand heeft met de vlag en de vrijheidshoed wijst
erop dat zij - De Opregte Haarlemsche Courant dus - afgebeeld wordt als
ware zij de Nederlandse Maagd. Haar neepjesmuts, haar haakneus, het
theestel en de gezellige kat transformeren deze Nederlandse Maagd in de
Nederlandse Oude Vrijster.
N.M.
-136-
Haerlem Jaarboek 2003
