Overzicht aantal werknemers 1913-1918 in diverse bedrijfstakken
*Geen gegevens in verband met liquidatie
(Bron: Verslag Kamer van Koophandel, Bijlage v blz. 2-16)
Afnemende werkgelegenheid
Diverse takken van de industrie zagen zich uiteindelijk tot inkrimping
van hun productie gedwongen. Doordat het algeheel prijsniveau van
levensmiddelen sneller steeg dan de lonen, werden de sociale tegenstel
lingen vooral in de laatste twee oorlogsjaren steeds scherper. De werkge
legenheid nam over het geheel genomen sterk af onder meer door de cri
sis in de bouw. Eind september 1914 stonden 162 timmerlieden, 66 metse
laars, 36 stukadoors, 63 schilders, 27 loodgieters, 57 grondwerkers en 88
losse werklieden bij de Arbeidsbeurs ingeschreven. Ook in de grafische
industrie verminderde het werk: 96 arbeiders, waaronder 27 typografen in
deze branche meldden zich bij de beurs. Bij de firma Joh. Enschedé werd
de werktijd in de lettergieterij teruggebracht naar drie dagen. Het loon
werd daarbij door het bedrijf aangevuld tot dat van vijf dagen.
Veel getrouwde vrouwen probeerden het gezinsinkomen aan te vullen
door te gaan werken, nadat hun mannen onder de wapenen waren geroe
pen. Zij dienden zich aan als naaister, werkster of dienstbode. Dit gebeur
de op een toch al ruime arbeidsmarkt, waar ook ontslagen fabrieksarbei-
Aantal werknemers
1913
1914
1915
1916
1917
1918
Bakkerij 'De Eendracht'
15
16
14
51
21
3i
Bloembollenhandel
58
52
55
50
50
48
C.G. van Tubergen
Johan Enschedé Zoon
386
441
446
478
480
336
Electr. Centrale Gem. Haarlem
V
50
44
48
53
92
Gasfabriek
185
191
205
205
168
196
Jamfabriek C. Sipkes
35
37
42
49
45
3i
Machinefabriek Gonnerman
82
73
81
96
79
56
Melkfabriek Sierkan
64
79
9i
95
IOI
no
J.J. Beijnes
447
457
426
369
33_o
316
Holl. IJzeren Spoorweg Mij.
X2IO
1250
1256
1251
1261
1238
Gebr. Figee
392
344
383
367
349
327
Werf Conrad
575
495
469
462
454
594
Haarlemsche Katoen Mij.
331
272
245
190
168
Zeepfabriek 'Het Klaverblad'
82
81
106
120
127
79
Timmerwerkplaats B. Hagen
81
3i
34
76
3
40
WIM DUBA M.M.V. TONY LINDIJER
