stuurd. Hierin werd aangedrongen om niet mee te doen - hoe begrijpe
lijk ook - aan de provocerende acties, relletjes en plunderingen van de
afgelopen tijd. Ze redeneerden dat niet de bourgeoisie in feite werd
getroffen, maar de medearbeiders.48'
Staking
Een ander conflict was losgebrand bij de transportarbeiders. Op 18 maart
1918 werd door de Centrale Bond van het Transportbedrijf een staking
uitgeroepen waarbij de bond een aantal niet geringe eisen op tafel legde.
Het basisloon van 15,- per week moest worden opgetrokken naar 20,-
en er diende een maximumwerktijd komen. Men bedong tevens zeven
vakantiedagen per jaar en een regeling in geval van ziekte of overlijden.
Dit alles legden de werkgevers naast zich neer. 'Het veevoeder wordt
steeds duurder...!', was een van hun opmerkelijkste argumenten. De sta
kingen breidden zich uit, de werkwillenden werden lastiggevallen en de
patroons moesten nu zelf hun vrachtwagens besturen. Op het Kenne-
merplein werd een kar met mest tegengehouden, het paard uitgespannen
en met de knecht mee naar huis gestuurd
Op 27 maart werd op een vergadering door stakers geklaagd over het op
treden van militairen, die werkwilligen begeleidden. Zij zouden daarbij
ook helpen met het laden en lossen. De stakers achtten dit optreden door
'onderkruipers' ongeoorloofd. Het kwam op vele plaatsen tot schermut
selingen tussen stakers en de politie. Ook nu werden de stakers met char
ges met de blanke sabel uiteengedreven. Men was zich de Russische
omwenteling van oktober 1917 indachtig en meende keihard te moeten
optreden tegen alles wat maar een zweem van revolutie in zich had. Eind
april kwamen de bond en de transportondernemers tot een overeenstem
ming, zodat de staking kon worden beëindigd.49'
Een combinatie van toenemende maatschappelijke ellende met een
veel bewuster geworden en georganiseerde arbeidersmacht, zorgde er
voor dat in Haarlem (en ook elders in het land) de sociale onrust tot
ongekende hoogten was gestegen. Hoewel alle ongeregeldheden een ern
stige uiting waren van de zeer grote ontevredenheid van de Haarlemse
bevolking, miste men toch hier het grote revolutionaire element, waar
door de eisen permanent kracht konden worden bijgezet. De Russische
omwenteling van oktober 1917 en ook de op handen zijnde revolutie in
Duitsland (november 1918), maakten het gemeentebestuur beducht en
lokten het harde optreden tegen deze elementen uit.
Haerlem Jaarboek 2003
