van het klooster dat daarmee zijn huis in de Achterkamp werd bedoeld.
Zijn verweer mocht niet baten: schepenen oordeelden dat 'één dinck is
ende één naem gijs hosen stege ende de aftercamp.'
De naam Voorkamp (nu Essenstraat) ben ik pas in 1496 tegengeko
men, toen koopman Jan Foppeszoon en de zijnen daar een huis ver
kochten. 271 Niettemin, bij een Achterkamp hoort een Voorkamp, dus uit
het feit dat de Achterkamp al in 1393 voorkwam mogen we opmaken dat
men toen ook al van de Voorkamp moet hebben gesproken. De Voor
kamp werd ook wel de Grote Kamp genoemd.2S)
De Heiliglanden
Tussen de Grote en Kleine Houtstraat liggen de Heiliglanden, in het
noorden begrensd door de Gedempte Oude Gracht en in het zuiden door
de Gasthuissingel. De Heiliglanden liggen, net zoals de Kamp, in de oor
spronkelijke stadsvrijheid, maar er is toch een groot verschil in ont
staansgeschiedenis. Dat verschil is uiteindelijk terug te voeren op de om
standigheid dat de Heiliglanden op het oude land van de strandwal lig
gen, terwijl de Kamp op jong land in de oeverstrook van het Spaarne is
ontstaan.
De naam Heiligland houdt ongetwijfeld verband met een geestelijke
instelling, maar de vraag is welke. Geschiedschrijvers hebben de traditie
geschapen dat de naam te danken zou zijn aan het minderbroederkloos
ter dat tussen het Groot Heiligland en de Kleine Houtstraat heeft gelegen,
op de plek waar later het Elisabethsgasthuis werd gevestigd. Dat is een
misvatting. Tot de bouw van het klooster der minderbroeders werd pas in
1453 besloten. De kloosterkerk werd in 1475 ingewijd. De naam Heiligland
duikt echter al veel eerder op. De eerste vermelding is aangetroffen in een
akte uit 1355, waarin sprake is van een erf 'opt heilighe lant'.29)
Het minderbroederklooster kan dus niets met het ontstaan van de
naam Heiligland te maken hebben, maar op het eerste gezicht blijft het
toch verleidelijk om in een andere context aan de minderbroeders te den
ken. Het is namelijk zo, dat er al rond het midden van de veertiende eeuw
een Minderbroedersgang of -steeg was. In 1344 lag het huis van een zeke
re Gerrit Wouters aan de 'minrebroederganc'. v'> In 1354 werd een kwart
van een huis bij de Minderbroedersteeg gekocht door Dirk Spapenzoon.
Ook was al vroeg sprake van een Minderbroederserf. De Minderbroe
dersteeg liep tussen het Groot Heiligland en de Kleine Houtstraat. Hij
kwam ter hoogte van de Gasthuispoort op de Kleine Houtstraat uit. Het
pad aldaar heet nog het Minnebroederspad.
De eerste vermelding van de Minderbroedersgang (1344) dateert dus
-117-
BERT KOENE
