deze 'uterste graft' voor de Oude Gracht hebben gehouden, leidde dat tot
de overlevering dat het klooster op de plek van de bank van lening zou
hebben gestaan.72) Er zijn daar zelfs opgravingen gedaan, maar die heb
ben geen enkele aanwijzing opgeleverd dat er ooit een klooster stond.73)
In dit artikel is betoogd dat met de 'uterste graft' in werkelijkheid de
singel werd bedoeld. Het klooster lag dus aan de singel, maar waar pre
cies? De toevoeging 'bij de Hout' suggereert dat men niet te ver in het
westen of oosten moet zoeken. De omgeving van Houtplein of Kleine
Houtweg ligt het meest voor de hand. Aan welke zijde van de singel? De
uitdrukkingen 'an den Houte' en 'bi den Houte' pleiten ervoor om het -127-
klooster aan de zuidkant van de singel te vermoeden.
Om de locatie van het klooster van Willem van Egmond te achterha
len moeten we het spoor van de jansheren volgen. Aan hen waren
immers de bezittingen van het 'nieuwe klooster op de uterste graft' in 1312
overgegaan. De jansheren hadden voor zover bekend geen grondbezit
tussen Houtplein en Kleine Houtweg, maar wel aan de westkant van het
Houtplein.
Het oostelijke stuk van de huidige Tempelierstraat heette vroeger het
Heerenhek, naar de heren van Sint-Jan. (Het westelijke stuk was oor
spronkelijk een deel van het Wijde Geldelozepad, eerder bekend als
Margrietenlaan, Molensteeg of Moordenaarssteeg). Het Heerenhek kreeg
bij raadsbesluit van 1900 de naam Tempelierstraat op grond van de legen
de dat in die buurt ooit een klooster van de roemruchte orde der tempe
liers zou hebben gestaan. Die romantische misvatting vond zijn oor
sprong in het feit dat een stuk land bij de Grote Houtpoort in 1570 'der
tempelen kerckhoff ofte Sint Janskerckhoff' werd genoemd.741 In werke
lijkheid is de naam van dat perceel uitstekend te verklaren zonder de
tempeliers ten tonele te voeren, en er is ook geen enkele andere aanlei
ding om hun aanwezigheid in Haarlem te veronderstellen. Evenals de in
1312 opgeheven tempelierorde, viel ook de orde van Sint-Jan onder de
definitie van tempelorden, wegens de stichting in het Heilige Land tijdens
de kruistochten. We kunnen er dus mee toe om 'der tempelen kerckhoff
ofte Sint Janskerckhoff' alleen naar de heren van Sint-Jan te laten ver
wijzen. Dat stuk land was voor zover is na te gaan het enige grondbezit
van de jansheren in de directe nabijheid van de zuidelijk singel. Met
andere woorden, het is de enige plek die in aanmerking komt om als
locatie van het klooster van Willem van Egmond te worden aangewezen.
Deze plaatsbepaling van het klooster is nog niet bijzonder nauwkeu
rig. We weten dat het land dat 'Sint Janskerckhoff' werd genoemd niet ver
van het Houtplein moet hebben gelegen, maar dat kan verder gepreci
seerd worden. Van twee percelen van de jansheren in deze buurt blijkt de
BERT KOENE
