Boudewijn van Offenberch,
de vaandrig van Frans Hals
Toen het Frans Halsmuseum in 1988 de grote jubileumtentoonstelling
Schutters in Holland: Kracht en zenuwen van de stad organiseerde,
prijkte op alle stadsbussen het portret van een vaandeldrager. Deze figuur
staat uiterst rechts op het schilderij 'De Maaltijd van officieren van de
Sint-Jorisschutterij' geschilderd door Frans Hals in 1616.
Ik stond met mijn vader Willem Offenberg (1915-1991) voor het be
roemde schuttersstuk en hij merkte op: 'Die vaandeldrager lijkt precies
op oom Gerhard'. En omdat hij was geïdentificeerd als Boudewijn van
Offenberch r», vroegen wij ons af: is deze Boudewijn een familielid?
Die vraag was aanleiding tot een genealogisch onderzoek naar het ge
slacht Offenberg in Europa. In 1995 werd hiervoor een werkgroep opge
richt. Het verhaal over Boudewijn de vaandeldrager zou men een pilot
study kunnen noemen.
Boudewijn op schuttersportretten
Frans Hals (1581-1666) schilderde in opdracht van de Haarlemse schutte
rijen diverse schuttersstukken. De officieren en onderofficieren worden
volgens rang en stand afgebeeld, meestal tijdens een feestelijke maaltijd.
Op de schilderijen van de Sint-Jorisschutterij uit 1616 en 1627 vallen de
vaandeldragers op door hun kleurige vaandel en fraaie kledij. Boudewijn
van Offenberch figureert op beide stukken als vaandeldrager. H.P. Baard
beschrijft hem op het eerste schuttersstuk:
'Aan het uiterlijk vertoon der parade herinneren alleen de vaandrigs,
van wie vooral de rechtse geheel in vorm is. Van de vaandrig werd
verlangd, dat hij de eigenschappen in zich verenigde die zijn eervol
ambt als symbool van de troep eiste. Zijn uiterlijk moest representa
tief zijn en zoals de huidige tambour-majoor de geschiktheid moet
bezitten om zijn stok lenig te hanteren voor zijn corps, zo moest de
vaandrig over de lenigheid en de behendigheid beschikken om het
vendel gedurende de parade sierlijk te "slingheren en te zwenken".
GERTRUDIS A.M. OFFENBERG
