Hier gaat het wel weer om vertalingen, zoals Younge aangeeft in het eer
ste nummer:
'The Harlem's Courant being so much approv'd by all inquisitive
Persons, I think a translation of the same, will be very acceptable;
and therefore I intend to Translate it constantly, as soon as the Post
comes in.'
Latere vertaalde couranten zijn niet bekend.22) Wel staat vast dat diverse
Engelse couranten frequent artikelen uit de ohc en andere Nederlandse
couranten citeerden, in de regel met vermelding van de bron. Dat over
nemen van berichten uit andere kranten was overigens overal in Europa
en ook in Nederland gebruikelijk, tot ver in de negentiende eeuw. De
'knipredacteur' was zeer lang een bekend verschijnsel in de nationale en
internationale journalistiek.
Voorlopige balans
De Oprechte Haerlemse Courant is de enige Nederlandse courant waar
van het overgrote deel van de zeventiende-eeuwse jaargangen in eigen
land bewaard is gebleven, in het Museum Enschedé in Haarlem. Van alle
andere couranten uit die eeuw, met uitzondering van de Amsterdamsche
Courant, althans vanaf 1684, hebben we alleen losse nummers, (delen
van) enkele jaargangen en soms zelfs helemaal niets. Voor substantiële
collecties van zeventiende-eeuwse Nederlandse couranten, zowel de
Nederlandstalige als de Frans- en Engelstalige, moet vooralsnog toe
vlucht worden genomen tot buitenlandse archieven en bibliotheken.
Koploper daarin is de Koninklijke Bibliotheek in Stockholm, waar in de
jaren 1930 niet minder dan 1300 overwegend unieke exemplaren van
Nederlandse couranten uit vooral de eerste helft van de zeventiende
eeuw zijn (her)ontdekt, waaronder de allereerste.
In de collectie Enschedé ontbreekt nagenoeg alles uit de jaren 1656-
1665, maar dank zij de recente vondst van 70 unieke nummers uit die
periode in buitenlandse archieven en bibliotheken, kan de geschiedenis
van het eerste decennium van Casteleyns courant nu aanmerkelijk beter
in kaart worden gebracht. Bovendien bevestigen die vondsten duidelijk
het grote internationale afzetgebied van de ohc in de zeventiende eeuw,
dat ten minste reikt van Londen tot Moskou en van Stockholm tot
Oldenburg. Het is te hopen dat nader onderzoek in buitenlandse bewaar
plaatsen nog meer indicaties daarvoor oplevert.
Ook twee andere internationale dimensies van de ohc in de zeven-
INGRID MAIER EN RENÉ VOS
