Het is onduidelijk langs welke weg Bavo vervolgens de patroonheilige
van de Haarlemse parochiekerk is geworden. Er zijn aanwijzingen dat er
al een volkskerkje in Haarlem stond toen de hof van Haarlem nog intact
was. Misschien is Sint-Bavo al in die tijd óók de beschermheilige van dat
parochiekerkje geworden. Een andere mogelijkheid is, dat de hofkapel na
de opheffing van de grafelijke hof de functie van parochiekerk heeft
gekregen, met behoud van Bavo als schutspatroon.6» Hoe dat ook zij, ons
gaat het er alleen om dat de Haarlemse verering van de heilige Bavo er
sterk voor spreekt dat graaf Dirk n hier al een goederencomplex bezat.
De goederenregisters van de abdij van Egmond leveren een tweede
aanwijzing voor hoge ouderdom van de hof van Haarlem.7» Of beter
gezegd, die ouderdom is af te leiden uit wat niet in de registers staat. Dirk
ii en zijn opvolgers begiftigden de abdij van Egmond rijkelijk met goede
ren, maar géén van de landerijen die zij aan de abdij schonken, was in
Haarlem gelegen. Net ten noorden van Haarlem was dat volslagen
anders. In het gebied van Velsen, Beverwijk en Heemskerk ontving de
abdij een aanzienlijk aantal hoeven en losse percelen van de grafelijke
familie ten geschenke. Ook ten zuiden van de Haarlemmerhout schon
ken de graven herhaaldelijk landerijen aan de abdij van Egmond. Tussen
Velsen in het noorden en Voorhout - Sassenheim in het zuiden gaapte
echter een lacune.
De reden waarom de graven geen land in en rond Haarlem aan de
abdij schonken, zal zijn dat ze de hof van Haarlem intact wilden houden.
Iets dergelijks vinden we ook in het IJmondgebied, zij het op kleinere
schaal: de abdij werd in die regio rijkelijk door de graven bedacht, echter
met uitzondering van het oostelijke deel van Beverwijk en Heemskerk.
Daar lag tot 1248 hun noordelijke hof en daar schonken zij geen land weg.
De bewaard gebleven lijsten van goederenschenkingen aan de abdij
beginnen onder Dirk 11 en lopen tot vroeg in de dertiende eeuw. Het feit
dat daarin geen grafelijke schenkingen in Haarlem voorkomen, onder
steunt dus niet alleen de stelling dat Haarlem al onder Dirk 11 een grafe
lijke hof was, maar laat bovendien zien dat de graven tot aan het begin
van de dertiende eeuw niet aan het territorium van de hof van Haarlem
wensten te knabbelen.
Niet alleen het stichtingsjaar van de hof van Haarlem is onbekend,
ook het jaar van ontbinding kennen we niet. Zeker is dat de hof in 1214
nog bestond. In dat jaar sloten de hertog van Brabant en graaf Willem 1
van Holland het huwelijksverdrag van hun kinderen Machteld en Floris.
Graaf Willem beloofde aan zijn zoon een jaarlijkse uitkering van 50 pond
mee te geven, onder andere op te brengen uit de hof van Haarlem.8» Het
einde van de hof kwam op zijn laatst in 1245, toen graaf Willem 11 stads-
BERT KOENE