lading. Voor de nsb betekende dit dat het graf van een nationaalsocialis-
tische vrouw voorzien was van een symbool dat alleen maar 'Oranje
boven' kon betekenen. Zo vatte in elk geval Arie van der Reep het op
toen hij op hoge poten naar WA-leider Jan Nederkoorn ging. Die schreef
hierover een brief aan de Sicherheitsdienst. Hij ging niet zelf kijken en
Arie erkende later zelf het graf ook niet te hebben gezien en dat hij alleen
op de woorden van zijn geëmotioneerde broer was afgegaan. Toen de
zaak het bureau van Neumeyer bereikte, was deze wellicht daarom wat
aangedikt. Er was sprake van wortels die op de hoeken van het graf ston
den met een grote wortel in het midden.27' Maar bij NSB'ers of SD-mede- 143~
werkers die nog mochten twijfelen over de relatie tussen de politieke situ
atie in het Ramplaankwartier en de moord, verdween die twijfel nu als
sneeuw voor de zon.
Op 9 december werden wijkagent Van der Zande en zijn zoon, Kievit
senior en Raf Latte gearresteerd door de sd en afgevoerd naar de Amster
damse gevangenis aan de Weteringschans. Het arresteren van Kievit en
Latte lijkt een daad te zijn van volstrekte willekeur. Behalve dat de één
de vader, de ander een goede vriend van Jan was, hadden ze met de
moord niets van doen en werd hen in de stukken ook geen enkel verwijt
gemaakt. Van der Zande was echter de zondebok bij uitstek van de nsb.
Op 2 december kreeg hij van hoofdinspecteur Verschoor te horen dat hij
uit zijn functie ontheven was en werd overgeplaatst naar de dienst eco
nomische delicten. Dit gebeurde in opdracht van burgemeester Plekker
en van Beauftragte Schroder. Hevig verontwaardigd ging Van der Zande
verhaal halen bij Plekker, maar kreeg van hem alleen maar verwijten te
horen dat hij de 'hetzers' niet in bedwang had weten te houden, dat hij
'terreur' tegen NSB'ers had toegelaten.28' Tijdens zijn verhoor bij
Neumeyer las deze hem voor uit een brief van Seyss-Inquart die hem ook
al plichtsverzuim verweet. Van der Zande verweerde zich met de mede
deling dat de NSB'ers in het Ramplaankwartier hem nooit hadden gezegd
dat ze aan terreur bloot stonden. Ook het verwijt van de nsb dat hij op
27 november meer doortastend had moeten optreden, wees hij af. De nsb
ging ervan uit dat hij zich met geweld toegang had moeten verschaffen tot
de woning van Van der Reep. Dan had hij misschien nog het leven van
mevrouw Van der Reep kunnen redden. Van der Zande verweerde zich
door zich af te vragen wat die NSB'ers dan hadden gezegd als dan bleek
dat het slechts om een echtelijke twist was gegaan.29'
Bij de arrestatie op 9 december van Van der Zande en zoon had
Neumeyer zich iets over de grafschennis laten ontvallen. Een door me
vrouw Van der Zande in de arm genomen advocaat suggereerde haar dat
indien de ware schenders bekend werden, haar man misschien vrij
JAAP VOGEL
