De ambtsketen van Haarlem
De burgemeester en zijn ambtsketen
door Jaap Pop
De burgemeester is met stip de bekendste lokale bestuurder. Dat
komt onder meer door zijn functie als voorzitter van de gemeente
raad en het college van burgemeester en wethouders en door zijn
wettelijke taak op het gebied van de openbare orde en veiligheid.
Het brengt hem regelmatig in de publiciteit. Maar zijn bekendheid
is ook een gevolg van zijn representatieve taak. De burgemeester
vertegenwoordigt de gemeente bij feestelijke en droeve gebeurtenis
sen.
Zo ontvangt hij de Koningin en Sint Nicolaas, opent hij bedrij
ven, slaat hij eerste palen en houdt hij toespraken. Maar hij loopt
ook vooraan in een optocht voor een slachtoffer van zinloos ge
weld. In al die gevallen is hij herkenbaar aan zijn ambtsketen.
Als er een burgemeester afgebeeld moet worden is dat steevast
met een ambtsketen om. Ze zijn als het ware aan elkaar geketend
en het volgende grapje is dan ook toepasselijk: 'Wat is de overeen
komst tussen een burgemeester en een fiets?' 'Zonder een ketting
zijn ze niets.'
De herkomst van de ambtsketen
Het is al eeuwen gebruikelijk dat vorsten, gezagdragers en hoog
waardigheidsbekleders met zichtbare onderscheidingstekenen zijn
bekleed. Dat kan een mantel zijn of een kroon, een roede, een staf
of een ketting, danwel een combinatie daar van. Zo was in de late
middeleeuwen in Nederland sprake van een stadsroede als symbool
van de burgemeesteren. Ook een ambtsgewaad kwam wel voor.
In de negentiende eeuw werden de waardigheidstekens van bur
gemeesters vastgelegd in de Reglementen voor de steden (1824) en
voor het platteland (1825). In de steden diende de burgemeester een
ambtskostuum te dragen. Omdat dat voor de gemeenten op het
JAAP POP en WIM GROENHART
JAARBOEK HAERLEM 2007
