In Haarlem deed zich de bijzondere situatie voor dat burge
meester Jhr.mr. J.W.G. Boreel van Hogelanden zelf een nieuwe
ambtsketen liet ontwerpen omdat hij de bestaande te eenvoudig
vond. Hij bood deze door hem gefinancierde mooie ambtsketen in
1894 aan de gemeente aan.
Bij de vaststelling van de vorm van de nieuwe ambtsketen of lint
met penning deed zich nog een probleempje voor: deurwaarders
droegen ook een oranje lint met penning. Volgens sommigen kon
de burgemeester er niet op dezelfde manier uitzien. Maar Thor-
becke vond dat geen bezwaar. Deurwaarders kleedden zich ook in
het zwart, net zoals burgemeesters en dat gaf ook geen ergernis.
Bij Koninklijk Besluit van 1852, Stb. 201 (laatstelijk gewijzigd 1 fe
bruari 1994, Stb. 210) werden de onderscheidingstekenen van de
burgemeesters vastgesteld. Een zilveren penning met een middellijn
van veertig strepen en aan de ene kant het gemeentewapen (of
naam bij gebrek aan een wapen) en aan de andere kant het Rijks
wapen, hangend op de borst aan een zilveren keten of een oranje
zijden lint.
Na de inwerkingtreding van het besluit is er een rijke diversiteit
aan mooie zilveren ambtsketens ontworpen door diverse zilversme
den in Nederland. Een overzicht is te vinden in het boek Ambtske
tens van burgemeesters in Nederland (Den Haag 1979). Nog steeds
worden bijvoorbeeld na een gemeentelijke herindeling nieuwe
ambtsketens ontworpen. De komst van meer vrouwelijke burge
meesters heeft er soms toe geleid dat een keten werd aangepast
vanwege de draagbaarheid.
Het dragen van de ambtsketen
Bij openbare optredens zien wij de burgemeester regelmatig met de
ambtsketen om de schouders. Sint Nicolaas ziet zodoende in één
oogwenk wie de burgemeester is die hem gaat ontvangen, hoewel
hij dat na al die jaren natuurlijk ook zo wel zou moeten weten.
Maar wat is er over het dragen voorgeschreven? Het al genoem
de kb van 1852 is ook op dit punt nog steeds van toepassing. De
burgemeester draagt de onderscheidingstekenen, wanneer hij
- voorzit in de vergadering van de Raad;
- ingeval van brand, of van oproerige beweging, van samenscholing
of andere stoornis der openbare orde zich in het openbaar ver
toont;
- uit kracht van de artikelen 172 tot en met 175 van de Gemeentewet,
102 JAARBOEK HAERLEM 2007
