Wie tegenwoordig aan de Bakenessergracht woont kan Huizinga
slechts dankbaar zijn. Zijn protest kwam voort uit zijn belangstel
ling voor de monumentenzorg. Daarbij ging het voor een deel wel
om een esthetisch genoegen bij de aanblik van een gebouw of hui
zenrij. Maar belangrijker nog was het besef dat het oude stadsbeeld
de band met het Nederlands verleden symboliseerde en vasthield.
Eén van de unieke kenmerken van het Nederlandse verleden lag
immers juist in het stedelijk karakter. Steden vormden de kern van
de Republiek en het stadsleven had in hoge mate de aard van de
Nederlandse beschaving bepaald. Dat was de achtergrond van zijn
beroemde stelling dat de identiteit van Nederland vooral gezocht
moest worden in het burgerlijk karakter van de samenleving:
'Of wij hoog of laag springen, wij Nederlanders zijn allen burger
lijk, van den notaris tot den dichter en van den baron tot den
proletariër. Onze nationale cultuur is burgerlijk in eiken zin,
dien men aan het woord hechten wil.'2'
Portret van Johan Huizinga.
PIET DE ROOY
