Winkeliers en bewoners
van de Kruisstraat aan het einde
van de negentiende eeuw
Deel i: de oostzijde
In 1934 hield J.C. Tadema, de toenmalige voorzitter van de Vereniging Haer-
lem 'voor een talrijk gehoor' een goeddeels geïmproviseerde lezing voor de
leden van de Vereniging over zijn herinneringen aan zijn Haarlemse jeugd. Er
volgden vele verzoeken om een en ander op schrift te stellen en in 1936 begon
Tadema met de voorbereidingen voor het charmante boekje, dat in 1937 zou
verschijnen onder de titel 'Haarlemsche JeugdherinneringenBij die voorbe
reidingen hoorde ook het inwinnen van informatie bij oudere stadgenoten
over herinneringen aan hunjeugd.
Een van hen was de toen 76-jarige sigarenwinkelier Arent Broekmeijer uit
de Kruisstraat. Deze ging uitvoerig op Tadema's verzoek in en schreef tussen
19 februari 1936 en 13 januari 1938 zes lange brieven aan Tadema en in okto
ber 1937 een brief aan Tadema's medebestuurslid Rutgers van der Loeff. In de
Jaarboeken Haerlem 1938 en 1939 werden fragmenten van deze brieven gepu
bliceerd, maar het grootste deel bleef in portefeuille. In 1941 overleed Broek
meijer en toen ik in de jaren zeventig in het archief van de Vereniging Haerlem
naspeuringen deed naar deze brieven bleken ze onvindbaar. Pas in 1991 kwam
ik in contact met de toen 88-jarige dochter van Arent Broekmeijer, mevrouw
H.C. Broekmeijer, die kopieën van de brieven bleek te bezitten. Deze mocht ik
kopiëren. Het lijkt een daad van rechtvaardigheid om deze teksten alsnog, ze
ventigjaar na dato, te publiceren. De gegevens in de brieven zijn beduidend
ouder dan zeventig jaar, want Broekmeijer beschreef in 1936/37 de herinnerin
gen aan zijn jeugd, dus uit de laatste decennia van de negentiende eeuw.
Ik heb de teksten van Broekmeijer per pand gerangschikt, maar ze verder
zoveel mogelijk letterlijk overgenomen. Na elk door Broekmeijer beschreven
pand heb ik nadere informatie over de bewoners van deze huizen toegevoegd,
uiteraard voor zover mij bekend en voor zover een en ander uit oude adresboe
ken achterhaald kon worden.
Alvorens met de tekst van Broekmeijer te beginnen, nog iets over de auteur
ARENT BROEKMEIJER (l860-194l)
