De Historische Vereniging Haerlem
heet u ook tijdens de Open Monumentendagen 2009
van harte welkom in de Hoofdwacht
Haarlem op de kaart
Hoofdwacht in vogelvlucht
Als Haarlem u ter harte gaat...
De Historische vereniging Haerlem, opgericht in 1901, is
lang op zoek geweest naar een eigen gebouw, maar in
1919, dit jaar precies tachtig jaar geleden, werd de
Hoofdwacht de zetel van deze organisatie. Het thema van
de Open Monumentendagen 2009, Haarlem op de kaart,
is hier dus in het hele gebouw terug te vinden.
Een heel duidelijk voorbeeld is natuurlijk de barokke
kaart van Romeyn de Hooghe uit 1688. De bekende
Amsterdamse en Haarlemse etser, schilder, uitgever en
auteur heeft zelf het iniüaüef tot de kaart genomen: in
zijn opdracht werd Haarlem opgemeten door een
landmeter, waarna hij, zeer ongebruikelijk, hier zelf een
plattegrond van maakte. Vervolgens stelde hij het stadsbestuur voor deze met kerken, poorten en
andere gebouwen te versieren en in een koperplaat te snijden, zodat hier afdrukken van gemaakt
konden worden. De burgemeesters aan wie hij de kaart opdroeg waren zeer enthousiast en gaven
terstond opdracht dit werk uit te voeren. Ze bestelden zelf 100 exemplaren.
Het fraaie resultaat bestaat uit een zeer nauwkeurige kaart van de stad in het midden met erboven de
wapens van de toen regerende burgemeesters, secretaris en pensionaris, eronder een fraai gezicht op de
stad vanaf de duinen en opzij een tiental stadsgezichten en twee historie prenten. Samen met wat
randwerk bestaat de hele kaart uit afdrukken van 26 koperplaten.
De bedoeling van een dergelijke uitgave had veel te maken met het benadrukken van de importantie van
de stad. Meestal was er daarnaast nog een aanleiding, zoals een zojuist begonnen of voltooide
vergroting. In Haarlem was dat de Nieuwe Uitleg aan de noordzijde van de stad, waar de Hooghe zelf een
huis bezat. Met de stadsuitbreiding was in 1671 daadwerkelijk begonnen, maar ten tijde van het
verschijnen van de kaart was deze nog niet klaar. De contouren zijn echter duidelijk zichtbaar, waarmee
het nieuwe Haarlem letterlijk en figuurlijk weer op de kaart was gezet.
Gebouwd in de 2e helft 13e eeuw (mogelijk ca 1250), nieuwe gevel rond 1640, nieuw dak in 1755,
gerestaureerd en heringericht in 1994 en 1995.
Vermoedelijk opgericht als le raadhuis, daarna woonhuis tot 1755, vervolgens Hoofdwacht en nu zetel
historische vereniging.
Op de bel-etage is de ontvangsthal en bestuurskamer ingericht als woonhuis in de \7C eeuw met
meubels, schilderijen, etsen en voorwerpen uit het bezit van de vereniging.
De le verdieping laat een overblijfsel van een cachot zien en doet dienst als tentoonstellingsruim e.
De zolder is niet toegankelijk maar door het glas van de deur kunt u de authentieke kap uit 1755 zien.
Als u straks weer gaat sta dan nog even stil bij dit:
De Historische Vereniging Haerlem wil de geschiedenis van Haarlem levend houden.
Het verleden is overal in de stad te zien. Verborgen in de archieven en op straat. We
hebben dan het niet alleen over de Bavokerk, het stadhuis en de Vleeshal op de Grote
Markt. Of over de musea en de talrijke Haarlemse hofjes. Ook recente geschiedenis
heeft haar sporen nagelaten. De Vereniging Haerlem zet zich in om de geschiedenis van
Haarlem en Kennemerland onder de aandacht te brengen.
Als u Haarlem ook de moeite waard vindt help ons dan geen roepende in de woestijn te
zijn. In ruil voor een lidmaatschap ontvangt u ieder jaar gratis ons jaarboek. Ook kunt
u zelf iets doen door vrijwilliger te worden en actief helpen de stad en de vereniging te
promoten. Als u meer wilt weten, of meteen tot daden wilt overgaan informeer dan bij
één van onze vrijwilligers. Hij of zij zal u graag van dienst zijn.
