ning uit 1557 stonden er in de ambachtsheerlijkheid Heemstede 87
woningen, een molen en een kasteel. Vier jaar later was het aantal wo
ningen gestegen tot 93. Het aantal huizen met een in Haarlem woon
achtige eigenaar nam in diezelfde periode toe van 21 tot 23. Volgens de
'Informacie' telde Heemstede in 1514 in totaal 82 huizen, waarvan er
zeven eigendom waren van Haarlemse poorters.28) Tussen 1514 en 1.561
is het aantal huizen in Heemstede slechts licht gestegen. Het percenta
ge in Haarlem woonachtige huiseigenaren nam in diezelfde periode
echter sterk toe van 8,5 procent tot 22 procent. In 1557 waren er ook
negen Amsterdamse huiseigenaren. Zij bezaten iets meer dan tien pro
cent van alle huizen in Heemstede. In de daarop volgende jaren bleef
hun aantal vrijwel gelijk. In het kohier van de tiende penning uit 1561
worden namelijk zeven in Amsterdam woonachtige huiseigenaren
vermeld. Kerkelijke instellingen uit Haarlem hadden in 1557 acht pro
cent van de Heemsteedse huizen in hun bezit. Het Heilige Geest Gast
huis, de Memorie en het Sint Michielsklooster bezaten elk één huis,
terwijl het Sint Elisabeth Gasthuis eigenaar was van vier huizen. Vier
jaar later was deze situatie nog exact het zelfde. In de 'Informacie' uit
1514 wordt niet gesproken over het huizenbezit van poorters uit Am
sterdam of kerkelijke instellingen. Mogelijk bezaten zij toen nog geen
huizen in Heemstede.
In 1631 telde de ambachtsheerlijkheid Heemstede 89 huizen.29) De
grote demografische groei in de zestiende eeuw komt wat Heemstede
betreft dan ook niet tot uitdrukking in een sterke toename van het aan
tal woningen. Tussen 1514 en 1631 is het aantal huizen in Heemstede
nauwelijks gestegen, terwijl de bevolking van het graafschap Holland
tussen 1514 en 1622 groeide van 275.000 naar 672.000 personen (een
toename van 245%).3°) Hoewel exacte gegevens ontbreken, lijkt het in
woneraantal van Heemstede in diezelfde periode redelijk stabiel te zijn
gebleven.
Het dorp
Omvang
Zoals ik eerder al aangaf bedroeg de omvang van de ambachtsheerlijk
heid Heemstede volgens de 'Informacie' uit 1514 in totaal 838 morgen,
terwijl op basis van de kohieren van de tiende penning uit 1557 en 1561
een omvang kan worden vastgesteld van respectievelijk 1056 en 1108
morgen. Dit verschil van ruim 200 morgen is erg groot. Dat kan meer-
HAERLEM JAARBOEK 2008
