de grond waarop ze werkten, maar ook het huis waarin zij woonden.
Opvallend genoeg bleef het aantal huizen in Heemstede tussen 1514 en
1631 vrijwel gelijk, terwijl de bevolking in het graafschap Holland in
diezelfde periode met 245 procent toenam. Het inwoneraantal van
Heemstede lijkt daarom redelijk stabiel te zijn gebleven.
Vergeleken met de situatie in het begin van de zestiende eeuw, is er
wat het grondbezit en grondgebruik betreft in 1557 en 1561 relatief wei
nig veranderd. Volgens de 'Informacie' was het grondbezit van stede
lingen en religieuze stichtingen in 1514 namelijk al behoorlijk hoog.
Het grondbezit van de inwoners van Heemstede is tussen 1514 en 1561
bijna verviervoudigd, maar desondanks bleef het aan de lage kant. Het
percentage van de grond die door de inwoners van Heemstede werd ge
bruikt, is tussen 1514 en 1561 eveneens gestegen. Er zal echter meer
onderzoek gedaan moeten worden om de complete ontwikkeling van
het grondbezit en grondgebruik in de ambachtsheerlijkheid Heemste
de in de zestiende eeuw te kunnen volgen.
Noten
1. Een Hollandse ambachtsheerlijkheid was geen grondheerlijkheid, maar een
rechtsheerlijkheid, zie: H.F.K. van Nierop, Van ridders tot regenten. De Hollandse
adel in de zestiende en de eerste helft van de zeventiende eeuw, 1984, p. 119.
2. J. C. Kort, 'Repertorium op de grafelijke lenen in Kennemerland', in: Ons Voorge
slacht Maandblad van de Zuidhollandse Vereniging voor Genealogie, 44e jaar
gang nr. 392, maart 1989, p. 102-114, aldaar 109.
3. W. Jappe Alberts, De geboorte en groei van de Nederlandse gemeente, Alphen aan de
Rijn 1966, p. 56.
4. Noord-Hollands Archief (nha), Archief van de Heerlijkheid Heemstede
(ahh), inv. nr. 322A, fol. 3-4.
5. M. van Bourgondiën, 'De sociale status van de pachters van de tienden te
Heemstede gedurende de jaren vijftig van de zestiende eeuw', in: HeerlijkHeden
Kwartaalblad van de Vereniging Oud Heemstede-Bennebroek, 31ste jaargang
nr. 120, april 2004, p.106-120, aldaar 109 en 116.
6. Op 1 december 1554 werd Cornelia in haar bezit van de ambachtsheerlijkheid
Heemstede bevestigd door de Grote Raad te Mechelen. Het zou vervolgens nog
tot 26 augustus 1557 duren voordat Roeland van Heemstede afstand deed van
alle rechten op de ambachtsheerlijkheid, zie: RN. van Doorninck, Inventaris
van het Archief van de Heerlijkheid Heemstede, Haarlem 1911, p. 10.
7. Gerrit van Lokhorst overleed op 5 juli 1548 te Warmond (op kasteel Oud-Teylin-
34 HAERLEM JAARBOEK 2008
