Haarlemse porseleinkaartjes
Adreskaartjes in het algemeen
Tot vroeg in de negentiende eeuw was het voor een bedrijf niet gebrui
kelijk om op een of andere manier te adverteren. Slechts enkele catego
rieën bedrijven, zoals uitgevers van boeken en makelaars in onroeren
de of roerende goederen adverteerden in kranten. Het overgrote deel
van de firma's werkte uitsluitend op recommandatie of via uithang
borden aan het bedrijfspand. Het verspreiden van gedrukt reclamema
teriaal kwam bijna niet voor. In de topografische atlassen van onze
archieven, in de collectie van het Koninklijk Oudheidkundig Genoot
schap en in de Nederlandse Prentenkabinetten treft men incidenteel
nog wel eens oude adreskaarten aan, maar het gebruik van adreskaar
ten behoorde toch tot de uitzonderingen1).
In het begin van de negentiende eeuw begonnen meerdere bedrijven
en ambachtslieden een soort visitekaartje te laten drukken, een kaartje
dat men aan potentiële klanten kon overhandigen. De opkomst van het
toerisme in de jaren twintig en dertig van de negentiende eeuw werkte
dit ook in de hand. Hotels en herbergen, ondernemingen op het gebied
van het personenvervoer en dergelijke behoorden tot de bedrijven die
hieraan behoefte kregen. Dat er van deze kaartjes weinig bewaard zijn
gebleven zal het gevolg zijn van het feit dat deze efemere zaken, na
dienst te hebben gedaan, weggegooid werden.
Porseleinkaartjes
De uitvinding van de lithografie of steendruk in 1796, maar pas in de
jaren twintig van de negentiende eeuw echt in gebruik, zorgde voor
nieuwe, goedkopere en fraaiere mogelijkheden voor reclamedrukwerk.
En toen in de jaren dertig het mogelijk werd met het procédé van
steendruk te drukken op een soort hoogglanspapier, nam dit soort re-
A.G. VAN DER STEUR
JAARBOEK HAERLEM 2008
