De verdwijning van Zadkine's
Huilende Harlekijn
Inleiding
In 1956 werd aan de gevel van Grote Houtstraat 36, boven een winkelpui,
een bronzen beeld onthuld, in aanwezigheid van de maker, Ossip Zadki-
ne. In 1968 kreeg dit pand een nieuwe eigenaar, de winkel werd verbouwd
en daarbij verdween het beeld van Zadkine spoorloos.
Waar was het gebleven? Door de Historische Werkgroep van de Ver
eniging Haerlem is een uitgebreide zoektocht ondernomen, langs nabe
staanden van de familie, archieven, musea en overheidsdiensten. Dit is
het verslag daarvan.
Ossip Zadkine en de Huilende Harlekijn
Ossip Zadkine (1890-1967) was een internationaal bekend beeldhouwer,
geboren in een geassimileerd joods gezin in Vitebsk in Wit Rusland. Zijn
vader, docent klassieke talen in Smolensk, stuurde hem in 1905 naar fa
milie in Engeland. Daar volgde hij in 1908 lessen aan de Arts and Crafts
School in Londen. Vervolgens vestigde hij zich in Parijs. Hij nam deel
aan talloze tentoonstellingen in binnen- en buitenland en maakte naam
als schilder en beeldhouwer. Tijdens de Tweede Wereldoorlog verkeerde
hij in ballingschap in de Verenigde Staten; in 1946 keerde hij terug naar
Parijs. Daar heeft hij honderden studenten opgeleid, waaronder Jan Wol
kers (in 1957). Zijn eigen werk was aanvankelijk sterk kubistisch, maar
werd steeds meer geïnspireerd door de primitieve kunst.
In Nederland heeft hij vooral bekendheid gekregen door het beeld 'De
Verwoeste Stad', dat in 1953 in Rotterdam werd onthuld. Op het Amster
damse Westeinde staat sinds 1963 een Zadkine: 'La demeure Humaine';
een jaar later werd in Zundert zijn beeld 'Vincent en Theo van Gogh' ge
plaatst.
Het harlekijn-motief dook al vroeg op in zijn werk, onder andere in
168
DAAN KERKVLIET
