Het dagverhaal loopt van 8 december 1572 tot 16 februari 1573.
CODOIN 75:96. Afschrift van de brief die don Fadrique de Toledo schreef aan de
hertog van Alva vanaf de dijk bij Spaarndam, op 11 december 1572.
Een afschrift van deze Nederlandse brief is in de dagverhalen van Cornelis
Bartholomeeszen, Een cleyne corte memory off History beschrivinge van het beleg
van Haerlem en Nicolaes van Rooswijk, Cort en waerachtigh verhael van alle
gheschiedenissen, handelinge, aenslage (-) in en voor der stadt Haerlem in Hollandt
gheschiet opgenomen. Waarschijnlijk is deze brief op weg naar zijn bestemming
onderschept en in Haarlem terechtgekomen.
De weg die over dijk tussen Amsterdam en Haarlem liep, de Spaarndammer-
dijk, destijds Hogendijk, was zeer slecht als gevolg van het winterweer. Daarbij
lagen de opstandelingen voortdurend op de loer om de transporten naar het
Spaanse legerkamp te blokkeren. 'Een quaden dijk' is in deze context dus een
vrijwel onbegaanbare en gevaarlijke dijkweg.
Julian Romero de Ibarrola (1518-1577) kwam als 16-jarige jongen van eenvoudige
komaf als mochilero (ranseldrager) bij het Tercio van Vlaanderen. Hij vocht
in verschillende Europese landen, onder andere voor de Engelsen tegen de
Schotten. In 1572 benoemde de hertog van Alva hem tot maestre de campo
(veldmaarschalk) van het tercio van Sicilië. In 1572 voert Romero zijn tercio
naar Vlaanderen. Romero was een soldado plebeyo die het evenwel tot maestre de
campo wist te brengen; dit was uitzonderlijk aangezien de meeste bevelhebbers
uit adellijke families stamden. Julian Romero werd zowel door zijn meerderen
als door zijn soldaten zeer gewaardeerd. Ook de prins van Oranje, die hem
persoonlijk kende, stond niet onwelwillend tegenover hem. In de loop van zijn
militaire carrière is Romero een oog, een arm en een been kwijtgeraakt.
Don Rodrigo de Toledo y Valcarcel (ca. 1540-1593) was van 1571 tot 1574 maestre
de campo van het tercio van Napels. Rodrigo was een neef (oomzegger) van de
hertog van Alva (binnen het Spaanse bestuur en de legerleiding kwamen veel
familierelaties voor).
Rodrigo de Toledo is op 31 januari 1573 tijdens de tweede bestorming van
Haarlem zwaar gewond geraakt.
Dit staat in codoin 75:180.
Er zijn meerdere bronnen die de Tachtigjarige Oorlog beschrijven vanuit het
Spaanse standpunt. Genoemd moeten worden Johan Brouwer, Kronieken van
Spaansche soldaten uit het Begin van den Tachtigjarigen Oorlog, Zuthpen 1933, en
Yolanda Rodriquez Pérez, De Tachtigjarige Oorlog in Spaanse ogen, Nijmegen
2003.
De brieven van de Spaanse kapitein uit dit artikel onthullen echter wat er door
de mensen in het legerkamp werkelijk werd gemeend, gedacht en gevoeld over
de Haarlemse situatie.
HAERLEM JAARBOEK 2010
