broer Tubalkaïn, een thema dat we kennen van Pythagoras. De naam van
het schilderij Iubalcainus, dat Guldewagens huis sierde, is een samen
trekking van de twee namen.
Padbrué lijkt de enige te zijn geweest die brood heeft gezien in dit the
ma. Hij bracht daarmee een primeur, die zijn compositie een geleerde en
bijzondere glans gaf. Blijkens het voorwoord van de componist was hij
zich daar ook terdege van bewust. Met nauwelijks ingehouden trots stelt
hij dat 'tot noch toe (mijns wetens) niemant gevonden wiert, die den Vin
der dezer loflij cke kunste met Lauwerkrans van verscheyden welluydende
klancken, en alzoo te vercieren het doorluchtige hooft van onsen j u b al,
Vader en eerste Vinder des Maetgezangs, en van allerley speeltuigh.' Ook
door de keur aan verlichte geesten die hij voor dit originele project had
aangezocht kon hij zich profileren als een geletterd en eclectisch man van
de wereld.
Cats, Vondel, Barlaeus en Westerbaen
Terug naar Cats. Vermoedelijk geïnspireerd door de welwillendheid van
de alom geëerde dichter des vaderlands heeft de componist de moed ge
vat ook andere coryfeeën uit het toenmalig literaire leven te benaderen:
Vondel, Barlaeus en Westerbaen. Het feit dat Padbrué verzoeken deed uit
gaan lofdichten te schrijven was voor die tijd niet zo vreemd. Er werd veel
gerijmd, het was in de mode. Dat de contribuanten verschillende geloven
aanhingen is op zichzelf curieus, maar evenmin uitzonderlijk. Het bij
zondere van de bundels is gelegen in het feit dat er voor één enkel thema
is gekozen en wel voor één dat op zich al bijzonder en onalledaags was.
Dat gegeven maakt dat de composities, nog los van hun kwaliteit, als een
zeer origineel werk gezien kunnen worden. De toevoeging van een viertal
korte geestelijke motetten op Latijnse tekst lijkt wel gewaagd in een tijd
waarin het katholicisme officieel verboden was. Misschien had Padbrué
deze zettingen nog in portefeuille en heeft hij de gelegenheid aangegre
pen ze als aanhangsel te gebruiken. Heeft hij ze gepubliceerd om het oud
testamentische karakter van Jubal te benadrukken? Misschien ook was
het een knieval voor Vondel of was deze katholieke inbreng bedoeld als
contrast en ingetogen tegenhanger van de teksten van de gereformeerde
contribuanten. Duidelijk is dat Padbrué er plezier in had dergelijke tek
sten te toonzetten; hij had zijn kundigheid op dat vlak immers al in de
Kruisbergh bewezen. De opname van deze motetten duidt op zijn minst op
een zekere sympathie van de componist voor het katholieke geloof. Het
gereformeerde stadsbestuur lijkt er niet over te zijn gevallen.
AAGJE PABBRUWE
