van alle openbare en particuliere lagere scholen in Haarlem met vermelding
van onder meer het onderwijzend personeel, het aantal leerlingen per school
en de schoolgelden. Deze verslagen bevinden zich in het Noord-Hollands
Archief, 3684 (Commissies die toezicht op het onderwijs hebben uitgeoefend
in Haarlem, 1616-1920), nr. 66. De volgende particuliere schoolhouders met
aantal leerlingen worden in het Verslag van 1872 genoemd, naar de situatie op
15 januari 1873 (m man, v vrouw): J.A. Blommendaal (48 m. en 42 v.; 30 m.
en 7 v. op de avondschool); P. du Buy (24 m.); G.H. Geerligs L. van der Wilk
(191 v.); P.J. Prinsen Geerligs (97 m.); J. Spaan (27 m. en 20 v.); J. Klein (dag: 75 m.
en 90 v.; avondschool 36 m. en 35 v.); J.J. Knoop (122 m.); B.M. Kool van Kasteel
(27 m.); A. Koot (25 m. en 38 v.); H.A. Odenwald (416 m.); J.W. Smits (dag 52 m.;
avondschool 36 m.); Anna C. Gors (322 v.); Louise F. Holm (25 v.); A.L. Hoog
(23 v.); Antonie G.H. Koot (10 m.); Johanna M. Sander (29 m.); ten slotte was
er nog de particuliere school voor lager onderwijs voor volwassenen van J.
Spaan (37 m. en 20 v.). De Plaatselijke Schoolcommissie visiteerde deze scholen
meermalen per jaar.
25. Er waren in 1872 drie stadsarmenscholen voor openbaar gewoon lager
onderwijs: de Stadsarmenschool B in de Achterstraat (135 m. en 13 v.;
avondschool 13 m. en 10 v.), Stadsarmenschool C in de Jansstraat (382 m. en 390
v.; avondschool 48 m.) en Stadsarmenschool D aan de Gedempte Oudegracht
(231 m. en 245 v.; avondschool 56 m. en 15 v.). Voorts was er een openbare
Tusschenschool aan het Klein Heiligland (254 m. en 227 v.; avondschool 42 m.
en 8 v.).
26. Prof. dr. A.E.H. Swaen, 'Haarlemsche Herinneringen', in: HaerlemJaarboek 1940, p.
134-135; Swaen was hoogleraar Engels aan de Universiteit van Amsterdam.
27. De H.B.S. was de verplichte vooropleiding voor de Koninklijke Militaire
Academie in Breda en het Koninklijk Instituut voor de Marine in Willemsoord.
Overigens heeft Swaen het hier abusievelijk over 'de heeren Kool van Kasteele',
het betrof in feite één persoon, B.M. Kool van Kasteel.
28. Hubregtse werd op 15 september 1879 de opvolger van H.L. la Lau, van 1865-1879
hoofdonderwijzer van deze openbare Opleidingsschool voor Jongens tot het
Middelbaar en Hooger Onderwijs. De school was aanvankelijk gevestigd in de
Jacobijnestraat, maar verhuisde in 1883 naar het uitstekend ingerichte nieuwe
schoolgebouw (ontworpen door de architect J. Leijh) aan de Wilhelminastraat
43. De school telde omstreeks 1880 ca. 400 leerlingen en 12 onderwijzers, zie
Allan, Geschiedenis en beschrijving van Haarlem, dl. iv (1888), p. 368-370. In het
fronton boven de ingang is nog altij d de letter H van Hubregtse te zien. In het
bovenste tympaan heeft het beeldhouwwerk met het stadswapen van Haarlem,
afkomstig van de voormalige Kennemerpoort, een plaats gekregen. Op de
JAN SPOELDER
