werden aangeschaft. Zij gingen elk jaar rond Pasen de scholen langs om
prijsboeken uit te reiken aan kinderen die meer dan gemiddeld hun best
hadden gedaan.
Het college trad om de drie jaar af en werd dan in zijn geheel vervan
gen. De vertrekkende en komende inspectores bespraken in een over
drachtsvergadering de lopende problemen en namen op het einde van
de avond hartelijk afscheid van elkaar. Er zijn nauwelijks inspectores ge
weest die langer dan drie jaar zitting in het college hebben gehad. Alleen
inspectores die tussentijds waren ingestroomd om iemand wegens over
lijden of tussentijds vertrek te vervangen maakten daarna een volledige
termijn vol.
De inspectores konden veel zelf regelen, maar waren niet autonoom.
Het college van curatoren beoordeelde de sollicitanten voor de functie
van stadsschoolmeester en droeg de meest geschikte kandidaat voor aan
de burgemeesters. De inspectores kregen eenvoudigweg een afschrift van
het benoemingsbesluit. Zij konden ook geen leerkrachten ontslaan maar
een enkele keer ondernamen zij actie als een stadsschoolmeester niet
meer in zijn functie was te handhaven.
Het eerste college van inspectores vond al gauw dat het aantal scholen
onvoldoende was. Het vroeg aan de burgemeesters of een vierde school
kon worden opgericht. De burgemeesters stemden er mee in, maar on
dernamen geen poging om de pas gepubliceerde regeling te wijzigen
voor wat betreft de indeling in wijken. De vierde schoolmeester kreeg
daarom de titel extra-ordinaris stadsschoolmeester aangemeten.22'Dat bete
kende dat het geen vaste functie was.
Al spoedig werden twee veranderingen aangebracht in de voorschrif
ten voor de stadsarmenscholen. Het lesrooster zoals in het artikel van
het reglement staat voorgeschreven heeft in de praktijk nooit gefunc
tioneerd.23' In plaats van de vier schooltijden in de zomer en drie in de
winter werd het hele jaar door les gegeven gedurende drie schooltijden
per dag. In het reglement was ook niet bepaald hoe lang de schooltijden
zouden moeten duren. De inspectores vroegen aan het stadsbestuur wat
te doen want de ene schoolmeester gaf weinig les en de ander kon er bijna
niet mee ophouden. Het stadsbestuur schreef dat de drie schooltijden als
volgt moesten worden aangehouden. Van negen tot elf uur werd les ge
geven in spellen en lezen aan kinderen die niet werkten, van half een tot
twee uur aan kinderen die al kennis hadden en werkten en in de avond
uren van acht tot tien uur. Op drie avonden werd onderwijs gegeven in
lezen, schrijven en cijferen en twee avonden waren bestemd voor kinde-
DICK VAN GIJLSWIJK
