Een van de belangrijkste redenen om een kuuroord te bezoeken was ui
teraard het bezoek aan het Badhuis. Het Haarlemse Badhuis was geheel
volgens de eisen van de tijd opgedeeld in twee aparte delen, een gedeelte
voor vrouwen en een gedeelte voor mannen. Hierdoor zouden vrouwen
geen last hebben van onzedelijk gedrag van het andere geslacht. Het ge
bouw bestond uit verschillende soorten ruimten, met elk hun eigen func
tie. Zo was er een ruimte voor elektrische therapie en een voor elektrische
baden, verschillende badkamers waar een warm of koud bad of douche
genomen kon worden en een ruimte om een bad te nemen in het Haar
lemse Staalwater. Een andere ruimte was weer geschikt voor zwavel-,
zout- en moorbaden (modderbaden). Ook een ruimte voor verschillende
douchetherapieën, zoals straaldouches en plaatselijke douches, waarbij
met veel geweld water op de patiënten werd gespoten, of gewone regen
douches en een gymnastiekzaal ontbraken niet - alles uiteraard in twee
voud. In het Badhuis kon men ook terecht voor een gesprek met de bad
arts.54'
De gemeente wilde in beginsel een breed publiek trekken. Daarvoor
had zij bepaald dat het water gratis aan on- en mindervermogenden
moest worden verstrekt.55' De kosten voor gebruik van het Badhuis lagen
ook vrij laag, vanaf vijftig cent was al een behandeling mogelijk. Toch
was dit gebouw allerminst bedoeld voor deze groep. Net als in badplaat
sen in andere Europese landen zien we in Haarlem dat er een zekere vorm
van segregatie plaatsvond. Voor iedere kuur moest namelijk een aparte
kaart gekocht worden, maar het was ook mogelijk abonnementen voor
één of enkele maanden te kopen voor een volledige behandeling of voor
een enkele behandeling afzonderlijk. Het volgen van een kuur was niet
goedkoop. Een behandeling duurde al gauw twee tot drie maanden, waar
bij, als een patiënt de gehele kuur nam, de prijzen op konden lopen tot
225,-. Daar zaten gesprekken met de arts, die tot vijf gulden per keer
konden kosten, en andere uitgaven voor bijvoorbeeld 'afwrijvingen' nog
niet inbegrepen.56' Het afwrijven van het lichaam na de gevolgde kuur
was een gebruik dat aan het eind van de negentiende eeuw was ontstaan
en een belangrijk onderdeel binnen de badkuur zou worden. Bij deze af
wrijvingen werd de patiënt eerst in zeer warme handdoeken gewikkeld en
drooggewreven om daarna nog eens met een nieuw paar handdoeken te
worden drooggewreven en gekneed. Ook de voeten werden gemasseerd.57'
Het is duidelijk dat niet iedereen gebruik kon maken van de faciliteiten
die door de Maatschappij tot exploitatie van Staalwaterbronnen aan wer
den geboden.
RUBEN DANIELS
