van vrouwen was een belangrijk negentiende-eeuws probleem. Vrouwen
zouden last hebben van veel ziekten die aan hen toegeschreven werden
vanwege hun sekse of de rol die zij in de maatschappij moesten vervul
len. In het kuuroord konden ze deze te boven komen. Hoewel ze hier dus
blijkbaar op eigen gelegenheid naartoe mochten komen, zagen de man
nelijke medici het vaak als een probleem als vrouwen te veel bezigheden
van mannen zouden overnemen.67' Het emanciperende karakter dat het
kuuroord voor vrouwen had, omdat ze in hun eentje naar het kuuroord
toe mochten komen, werd daarom getemperd door zoveel mogelijk
'vrouwelijke' huiselijkheid binnen het kuuroord te brengen.
Een mislukte poging. Het failliet van de onderneming
Hoewel bovenstaande anders doet vermoeden wist de onderneming nooit
veel bezoekers te trekken. Grote aantallen die de kosten van de exploitatie
van de drie gebouwen hadden moeten dekken bleven uit. Daardoor had
de onderneming in 1908 al een verlies van 55.000 opgebouwd.68' Cijfers
over het aantal bezoekers bestaan helaas bijna niet. Alleen op een paar
dagen in de zomer van 1912 is door het Haarlem's Dagblad de hoeveelheid
bezoekers van de drinkhal gemeten dat schommelde tussen de 25 en 33."'
Het is duidelijk dat dit aantal veel te laag was om een rendabele onderne
ming te garanderen. Toch was de daling van bezoekers aanvankelijk niet
de oorsprong van de geldproblemen. Door de jaren heen werden verschil
lende pogingen ondernomen, om het 'Staalbad Haarlem' levendig te hou
den.
Al in 1897, nog vrij kort na de opening van het Staalbad, werden er door
de Maatschappij obligaties uitgegeven. Deze dienden als onderpand voor
een 'achtergestelde' lening. Bij een dergelijke lening mogen de kredietver
strekkers bij een faillissement pas na de gewone schuldeisers hun geld
opvragen. In dat jaar steeg het aantal bezoekers nog, het geld was echter
al op. In de prospectus, waarin de voorwaarden van de lening stonden
vermeld, schreef de Maatschappij dat zij van mening was dat een gemis
aan 'een aanzienlijk bedrijfskapitaal de grootste hinderpaal [was] ge
weest voor de vlucht die zij had kunnen nemen.'70' Met deze lening was
het voortbestaan van de onderneming en misschien ook de welvaart van
Haarlem, zoals in de prospectus werd geschreven, voor enige tijd veilig
gesteld. Maar de vraag is of een gezond bedrijf zo snel al een nieuwe le
ning aan had moeten vragen?
Een echte langetermijnoplossing bleek de lening niet te zijn. Boven-
110 HAERLEM JAARBOEK 2012