Het derde grootzegel,
uit 1451. Reconstructie
door A.J. Enschedé.
(Enschedé, Inventaris,
dl in, plaat 11, nr. 3)
De opneming van het wapenschild op het grootzegel was definitief,
en over de twee volgende stadszegels wil ik kort zijn. Een nieuw grootze
gel kwam tot stand in 1457-1458, en dat bleef vermoedelijk in gebruik tot
1476. Op dit zegel fungeren leeuwen als schildhouders in plaats van her
ten. Uit de bovenrand van het schild ontspruit een hele bospartij, en links
en rechts daarvan wappert een langgerekt vaandel waarop aan de linker
zijde vier sterren zichtbaar zijn.23' Dit stadszegel werd na 1476 vervangen
door een zegel dat zeker tot 1581 in gebruik is gebleven. Ook op dit zegel
wordt het wapenschild vastgehouden door twee leeuwen. De boompartij
is gefatsoeneerd, en de wapperende banier verdwenen.24'
Overigens werden de oude kleine zegels niet vergeten. Uit de jaren ze
ventig van de zestiende eeuw zijn vier nieuwe kleine zegels bekend, waar
van er één, uit 1574, een totaal nieuwe voorstelling draagt, namelijk het
stadswapen gehouden door een leeuw en face.25' Maar de drie andere zet
ten de traditie voort. Vanaf 1570 verschijnt een variant van het zegel van
1426; de twee schildhoudende engelen zijn gemoderniseerd, de bomen
verdwenen, en van de duivelsfiguur resteert een geraamte.26' Uit 1574 ken
nen we een nieuwe editie van het zegel ter zaken uit de periode 1352-1418;
de spitse gotische elementen zijn vervangen en de versieringen gewij
zigd.27' En het meest bijzonder: in 1577 werd het grootzegel voorzien van
HAERLEM JAARBOEK 2012
