Job Berckheyde, Interieur van de Grote of Sint-Bavokerk te Haarlem, 1668. In het
westraam de wapenschenking door glasschilder Willem Thybaut, 1595. Dit raam is
in 1735 verdwenen voor het nieuwe orgel. (Frans Hals Museum)
kruistocht slaan. Weliswaar zegt geen enkele bron dat de havenketting
werd stukgevaren door een zaagschip, aldus Scriverius terecht, en even
min horen we iets over Haarlemmers. Maar wel werd de eilandtoren ver
overd waaraan de ketting was bevestigd die tussen een van de stadstorens
aan de oever en deze kettingtoren midden in de Nijl liep. Friezen speelden
hierbij de hoofdrol, en in die tijd verstond men hieronder alle Nederlan
ders, dus ook Haarlemmers aldus Scriverius. Zo kunnen de Haarlemmers
volgens hem wel degelijk een hoofdrol hebben gespeeld bij het vrijmaken
van de haven en verovering van de stad, en daarvoor vorstelijk zijn be
loond. Al rept geen enkele ooggetuige van Haarlemmers bij Damiate, hun
heldenactie bleef in Haarlem door mondelinge overlevering bekend, ver
onderstelde Scriverius. Zowel het oorspronkelijke verhaal als deze aange
paste voorstelling zingen in de literatuur en op het internet tot op heden
in alle mogelijke vormen rond.39'
Schemeren in het Haarlemse Damiate-verhaal inderdaad gebeurte
nissen uit de Vijfde kruistocht door? Daarvan blijkt feitelijk niets. Aller
eerst: bij Damiate was in 1218-1219 net zo min een keizer tegenwoordig als
in 1189-1190. De kleinzoon van Barbarossa, Frederik 11, werd pas in 1220
44 HAERLEM JAARBOEK 2012
