voortgezet.' De geachte clientèle mag niet denken dat zij het met de zaak
voor gezien houdt
Na Hendriks overlijden getuigt de op 29 juni van datzelfde jaar opge
stelde boedelbeschrijving ervan hoezeer de bakkerij sinds de overname in
de versukkeling is geraakt."' Weliswaar is de inboedel van het woonhuis
van wijlen Hendrik nog steeds rijk voorzien - de beschrijving maakt on
der (veel) meer melding van 24 linnen en katoenen slopen, 6 'differente'
tafellakens, 36 servetten en 30 handdoeken, naast een gladhouten kabi
net, een eiken èn een mahoniehouten chiffonière, een mahoniehouten
penantkast, een staand horloge, serviezen en gouden en zilveren sieraden
- maar het financiële overzicht vertoont een desastreus beeld. Het totaal
aan bezittingen en vorderingen beloopt 1.191. De schulden komen ech
ter op een bedrag van 2.150. De nalatenschap sluit daardoor, buiten de
waarde van het bakkerspand (a 8.000), op een negatief vermogen van
959 gulden. Twee vorderingen vallen mij op. Een ten bedrage van 100 op
de Directeuren vanTeylers Genootschap wegens aan de bewoners van het
hofje geleverd brood, en een vordering op de Heeren Regenten van het
Wijnbergshofje ten bedrage van 55 gulden.38'
Johannes Koppen (1835-1897)
Weduwe Christina Bender-Raaijers had haar clientèle dan weliswaar via
de krant laten weten dat de affaire zou worden voortgezet, zij worstelde
natuurlijk met een probleem. Formeel bestierde zij voortaan de zaak,
maar wie zou zij voor het bakken van het brood in dienst nemen?40' Chris
tina besluit daarvoor een knecht te rekruteren. Na (waarschijnlijk) tijde
lijke hulpen wordt zij daarin voor vast voorzien door een zekere Johannes
Koppen, een zesentwintigjarige bakkersgezel uit Nijkerk. Deze Johannes
verhuist van Nijkerk naar Haarlem. Op 30 juli 1861 wordt hij als knecht
ingeschreven in het Dienstbodenregister van de Burgerlijke Stand van de
stad. Ik zou graag hebben geweten hoe Johannes in de zaak van de wedu
we Bender terecht is gekomen. Was dit via-via of van horen zeggen in het
bakkerscircuit, in reactie op een dagbladannonce van hem of van haar,
bemiddelde wellicht een familielid of een oud-patroon? Ik weet het niet.
Zowel archief als familieoverlevering zwijgen er over.
Overlijdensadvertentie Hendrik Bender
(1810-1860). (Opregte Haarlemsche Cou
rant, 31 mei i860)
v* Hellen overleed, tot injine diepe droefheid, myn
geliefde Echtgenoot H. BENDER, in den nuderdam van
circa vyftig jarenmij nalatende twee Kinderente jong
om hun verlies te beseffen. C. RAAIJEIIS,
Haarlem, Wed. H. Bender.
26 Mei 186 0.
De Affaire zal provisioneel op denzelfdeu voet door de
Wed. worden voortgezet.
HANS KOPPEN 111
