politieambtenaren bovendien gevoelig voor omkoping.12) Om het poli
tiekorps een helpende hand te bieden, vertrouwde de burgemeester op
de hulp van het garnizoen, maar in de praktijk bleken juist de soldaten
vaak de veroorzakers van onrust te zijn.13' Uiteindelijk zou de toestand
onhoudbaar worden en in 1876 werd een groot deel van de agenten ver
vangen en salarissen verhoogd.14'
Die beslissing kan echter geen verklaring vormen voor het vertrek van
de meeste bordeelhouders uit Haarlem, want die hadden de stad al eer
der verlaten. Het lijkt er op dat de eigenaren van de Haarlemse huizen van
plezier in de negentiende eeuw alleen profijt hadden van het liberale ge
meentebeleid.
De Haarlemse bordelen
Er waren zeker acht bordelen in Haarlem die in de jaren zestig en zeven
tig van de negentiende eeuw een vergunning hadden. Het is lastig om te
achterhalen hoeveel vrouwen er precies werkten per pand. Hoewel er een
prostitutieregister moet zijn geweest waarin dergelijke gegevens werden
bijgehouden, is deze bron voor Haarlem niet bewaard gebleven. Toch kan
Burgemeester E.A. Iordens in zijn kamer op het stadhuis, 1891. (Noord-Hollands
Archief, collectie Kennemerland)
WILMA VAN DEN BRINK 139
