Vanaf de oprichting kon 'Verfraaiing' rekenen op brede steun. Dit
kwam niet op de laatste plaats door de aandacht van het Haarlem's Dag
blad voor de vereniging. Directeur en (hoofd)redacteur van deze krant,
Jan Cornelis Peereboom (1863-1930), was medeoprichter van 'Verfraai
ing' en aanvankelijk eerste secretaris.19' Hij was in de vereniging van 1898
tot 1930 lid van de Commissie van Bijstand en een aantal jaren lid van de
Commissie tot beoordeeling van Balcon- en Gevelversieringen. In zijn
krant, die ook wel de 'krant van Peereboom' genoemd werd vanwege het
persoonlijke stempel dat hij gedurende drieënveertig jaar op het dagblad
drukte, besteedde hij veel aandacht aan de activiteiten van de vereniging.
In 1891 bijvoorbeeld schetste hij in een wervend artikel het nut van de
nieuwe vereniging: zij kon Haarlem verfraaien door
'...een nieuwen fontein te maken, door de mooiste plekjes met een
beeld te verfraaien; door hier en daar een waterpartijtje aan te leggen.
Dan kan de vereeniging banken laten zetten, en wegwijzers naar veel
mooie plekken, die de meeste menschen nu niet weten te vinden. Zij
kan nieuwe wegen maken of het plan daartoe opperen en de zaak
bevorderen.'20'
Hij legde de nadruk op het belang van het aantrekken van 'vreemdelin
gen'. Dat was immers van veel belang voor de 'neringdoenden' in de stad,
zeker als de vreemdelingen zich blijvend in de stad zouden vestigen. Er
moesten dus gidsen gemaakt en verspreid worden.
De verschillende activiteiten van 'Verfraaiing' waren dus tweeledig, in
die zin dat ze zowel gericht waren op het aantrekken van meer bezoekers
als bedoeld voor de eigen kring. Dat laatste kan dan gezien worden als een
poging om de vrijetijdsbesteding van de sociale bovenlaag te verrijken.
Wandelen, het bezoeken van muziek- en toneeluitvoeringen of dansen op
bals bij beschaafde muziek waren immers gewaardeerde bezigheden voor
mensen die voldoende tijd en geld hadden voor dit soort vermaak.21'
De historicus Frijhoff heeft er op gewezen dat door middel van dit
soort activiteiten een bepaald beeld wordt ontworpen, een raster dat over
een stad gelegd wordt, waardoor sommige delen uitgelicht worden en
andere verborgen blijven.22' In het raster dat de notabelen met deze ver
fraaiingsvereniging over Haarlem en omgeving legden, bleef de industrie
onbelicht evenals de verpauperde wijken, de - in de ogen van 'Verfraai
ing' - oninteressante oostkant van de stad. Daarentegen lichtte het groen
op: de fraaie villaparken, de Haarlemmerhout, de landelijke omstreken
ANJA KROON
