moest af van het beeld van mannen in wijde broeken, die pijp rookten
en jenever dronken, waar elk kind op klompen liep en de molens draai
den, reclame moest niet in maar buiten Nederland worden gemaakt. De
Maatschappij plaatste het vreemdelingenbezoek in een veel ruimer eco
nomisch en internationaal perspectief: vreemdelingenbezoek was niet
langer alleen in het voordeel van 'hotels, sigarenwinkels, rariteitenma
gazijnen en vervoermiddelen'41', het diende de hele vaderlandse indus
trie. Als de vreemdeling terugkeerde naar huis, zo was de gedachte, kon
hij Nederlandse nijverheidsproducten blijven afnemen en door kennis
te verspreiden over het land en het volk konden jongelui gemakkelijker
werk vinden in het buitenland.
Een jaar later kregen deze ideeën vorm via Plan 1913, een initiatief van
de Maatschappij van Nijverheid, naar verluidt zelfs van de Haarlemse
afdeling hiervan.42' Het hoofddoel was reclame te maken voor de Neder
landse steden in het buitenland. In de lokale programma's moest het ka
rakteristieke van elke plaats op de voorgrond staan. De steden konden zo
een gemeenschappelijk cultuur-historisch beeld van het land geven. Het
Niet ver buiten de stad konden bezoekers al bollenvelden bewonderen, circa 1930.
(Noord-Hollands Archief, collectie Kennemerland)
ANJA KROON 169
