27- Wenzel Jamnnitzer. Perspectiva corporum regularium. Serie Instrumentaria
Artium 3, Graz 1973; herdruk Nürnberg 1568.
28. Haarlems zilver. Overzichtstentoonstelling van Haarlems zilver uit de zeventiende en
achttiende eeuw, Hoorn 1975, p. 13.
29. Tump, Ambachtelijk geschoold, p. 22o-22r.
30. Ibidem, p. 220-221.
31. R de la Rose, Meet enpegel-const. Om de inhoud van allerhande ronde vaten
perfectelijck te meten en tepegelen, Leeuwarden 1639; Collectie Universiteit
Leiden.
32. C. A. Davids, 'De technische ontwikkelingen van Nederland in de vroeg
moderne tij d', in: Jaarboek voorde geschiedenis van bedrijf en techniek 91991, p.
9-37, aldaar 30-31.
33. H. van Koolbergen, Materiële cultuur, huisraad, kleding enbedrijfsgereedschappen.
Cahiers voor lokale en regionale geschiedenis 2, Zutphen 1998, p. 16.
34. J. de Kruif, Liefhebbers engewoontelezers. Leescultuur in Den Haag in de achttiende
eeuw. Bijdragen tot de geschiedenis van de Nederlandse Boekhandel. Nieuwe
Reeks Deel iv, Zutphen 1999, p. 87-99,167; T. Wijsenbeek-Olthuis, Achter de
gevels van Delft. Bezit en bestaan van arm en rijk in een periode van achteruitgang
(1700-1800), Amsterdamse Historische Reeks. Grote serie 3, Hilversum 1987, p.
25 7-
35. Er zijn zeer weinig Haarlemse weeskamerboedels bewaard waardoor het niet
mogelijk was om deze in mijn onderzoek te betrekken.
36. M. Keblusek, Boeken in de hofstad. Haagse boekcultuur in de gouden eeuw,
Hilversum 1997, p. i44-!47-
37. B. de Vries, Een stad vol lezers. Leescultuur in Haarlem 1850-1920, Nijmegen 2011, p.
68-72.
38. Tump, Ambachtelijk geschoold, p. 201-202. Dit kan natuurlijk alleen als bewijs
gelden als de ambachtsman nog leefde wanneer zijn boedelinventaris werd
opgemaakt, bijvoorbeeld bij aangaan van een huwelijk of na het overlijden van
zijn echtgenote.
39. Ibidem, p. 204-205.
40. Zo werd in het onderzoek naar de situatie in Delft als werkhypothese het getal
20 voor 'veel', 50 voor een 'partij' en 6 voor 'enige' gekozen, terwijl De Kruif het
getal 5 nam voor 'enige' en het getal 30 voor 'een grote kwantiteit: Wijsenbeek-
Olthuis, Achter de gevels, p. 257; De Kruif, Liefhebbers engewoontelezers, p. 97.
41. Om de gegevens in tabel 3 te verkrij gen heb ik de absolute aantallen van De
Vries omgezet naar percentages. Ik ben ervan uitgegaan dat een bezit van
'enige' boeken minder dan tien exemplaren betreft. De Vries, Een stad vol lezers,
P-73-
48 HAERLEM JAARBOEK 2013
