42. O.a. A. de Wit, Leven, werken en geloven in zeevarende gemeenschappen. Schiedam,
Maassluis enTerHeijde in de zeventiende eeuw, Amsterdam 2008, p. 231; De
Vries, Een stad vol lezers, p. 73-; N.L. Dodde,Tot der kinderen selffsproffijt', Een
geschiedenis van het onderwijs te Rotterdam, 's-Gravenhage 1991, p. 65-66; M.
Spufford, 'Literacy, trade and religon in the commercial centres of Europe,
in: Karel Davids en Jan Lucassen eds., A miracle mirrored. The Dutch Republic in
European perspective, Cambridge 1995, p. 229-283, aldaar 230.
43. Noord-Hollands Archief (nha), ona 482, Notaris Pieter Baes,
f. 445, d.d. 16 januari 1685.
44. nha, Gildearchieven, Verversgilde, inv. nr. 335 Gildeboek. Inschrijfregister der
leden 1666-1714 en inv. nr. 336, Naamregister der leden 1714-1803.
45. nha, Gildearchieven, Verversgilde, inv. nr. 335 Gildeboek. Inschrijfregister der
leden 1666-1714.
46. nha, ona 482, f.445.
47. Jacobus trouwde niet vanuit de kerk, maar vanuit het stadhuis, waaruit blijkt
dat hij niet protestants was. nha, DTB-registers, Ondertrouwboeken.
48. M. Schagen, Naamlyst der doopsgezinde schryveren en schriften beginnende met den
Jaare MDXXXIX en eindigende met denjaare MDCCXLV, Amsterdam 1745.
49. Bouwman, Dongelmans, Hoftijzer, Van der Vlist en Vogelaar, Stad van boeken.
Handschrift en druk in Leiden 1260-2000, Leiden 2008, p. 245; Wijsenbeek-
Olthuis, Achter de gevels, p. 257.
50. Keblusek, Boeken in de hofstad, p. 146-149; Johannes A. Faber, Inhabitants of
Amsterdam and their posessions, 1701-1710', in: Probate inventories. A new source
for the historical study of wealth, material culture and agricultural development.
A.A.G. Bijdragen 23, Wageningen 1980, p. 149-156, aldaar 152. H. Dibbits,
Vertrouwd bezit. Materiële cultuur in Doesburg en Maassluis 1650-1800, Nijmegen
2001, p. 210.
51. Bouwman, Dongelmans, Hoftijzer, Van der Vlist en Vogelaar, Stad van boeken, p.
247; Tump, Ambachtelijk geschoold, bijlagen 1 t/m 6; Wijsenbeek-Olthuis, Achter de
gevels, p. 259.
52. Volgens zijn ondertrouwakte was hij in Amsterdam geboren.
53. De Vries, Een stad vol lezers, p. 45-
54. K. Strengers-Olde Kater, 'Boeken in Bossche boedels. De belangstelling voor
lectuur in de achttiende eeuw', in: Noord-BrabantsHistorischjaarboek 15,1998, p.
143-179, aldaar 168.
55. Wijsenbeek-Olthuis, Achter de gevels, p. 257-261.
56. nha, ona, Notaris Cornelis Rens, 409, f. 203-225, d.d. november 1702
57. nha, ona, inv. nr. 682, f. 5
58. nha, ona, inv. nr. 219, f. 164-170.
59. nha, ona, inv. nr. inv. nr. 482, f. 445.
JANNEKE TUMP
