Hoe dit ook zij, wanneer je de sfeer van dit schilderij op je in laat wer
ken, kan het niet anders of je proeft de bewondering voor Haarlem en
omgeving die de schilder beoogde weer te geven. Het kalme water, de
zachte bries, het zonlicht door de wolken en op de stad vormen even zo
vele illustraties. Het schilderij lijkt welhaast een lofprijzing op Haarlem.
De vruchtbare weiden, de gunstige ligging aan het water, de welvaart van
handel en scheepsbouw, de gezonde lucht, en de veilige en versterkte lig
ging tonen allemaal wat een 'playsante plaets' Haarlem wel niet is.
Noten
Zie M. A. Bulte, Op en Rond Scheepmakersdijk en Harmenjansveld, Haarlem 2002.
2. Zie B.M.J. Speet, 'Haarlem', in: G. van Herwijnen e.a. (red.), Historische
Stedenatlas van Nederland, Delft 1982, p. 11
3Zie Beeldbank Noord-Hollands Archief.
4. J.H. Grabandt-Pleging en P.E.M. Hamman, 'De molens van het Spaarne', in: B.C.
Sliggers, De loop van het Spaarne. De geschiedenis van een rivier, Haarlem 1987, p.
91-111.
5. C.J. Gonnet, De Wallen en Poorten van Haarlem, Haarlem 1881.
6. Zie bijvoorbeeld verschillende afbeeldingen van de Dunnebierstoren in de
Beeldbank van het Noord-Hollands Archief, bijvoorbeeld bij de tekening van C.
van Noorde, waarbij de Dunnebierstoren steevast naast de Papentoren wordt
gelocaliseerd, en Bulte, Op en Rond Scheepmakersdijk, p. 18. Wat de verwarring
mogelijk veroorzaakt heeft is dat de naamloze muurtoren ook ontbreekt op de
kaart met poorten en torens die is toegevoegd aan het boekje van Gonnet.
7. Zie Bulte, Op en Rond Scheepmakersdijk en Harmenjansveld, p. 10, noot 1.
8. Zie bijvoorbeeld E.W. Petrejus, Oude zeilschepen en hun modellen, Bussum 1971;
R. Daalder en E. Spits (red.), Schepen van de Gouden Eeuw, Amsterdam 2005, en
de websites: http://www.debinnenvaart.nl/binnenvaarttaal en http://www.
vaartips.nl/visserij.htm.
9A. F.J. Niemeijer, Van Accijnsbrief tot Zuidam. Scheepsbouw in Haarlem van 1274 tot
heden, Haarlem 1990.
10. Niemeijer, Van Accijnsbrief tot Zuidam, p. 38.
11. Niemeijer, Van Accijnsbrief tot Zuidam.
12. Bulte, Op en Rond Scheepmakersdijk.
13. B. Haak, 'De geschilderde stad', in: C. van Lakerveld (red.), Opkomst en bloei van
het Noordnederlands stadsgezicht in de 17de eeuw, Amsterdam 1977, p. 190-198.
14. W. Stechow, Dutch landscape painting on the seventeenth century, London 1966;
P.C. Sutton, Masters of 17th-century Dutch Landscape Painting, Massachusetts
1987.
112 HAERLEM JAARBOEK 2014