Vier procedures buiten het geding'hete daad', vete,
'compositie' en 'remissie' bij doodslag
Behalve de zojuist summier beschreven gang van zaken, en totaal afwij
kend daarvan, waren er nog vier 'rechtsgangen' met een bijzonder taai
leven. Ten eerste is daar de betrapping op heterdaad. Wie bij voorbeeld
een dief in zijn huis aantrof, moest volgens de regels die we in diverse
stads- en landrechten aantreffen, een geschreeuw aanheffen om de buren
te verzamelen, en vervolgens de dief met het gestolene op de rug gebon
den voor de schout voeren. Deze zou dan de vervolging instellen - aan
spreken' - zonder dat de dief een onschuldseed mocht afleggen, m.a.w. hij
werd meteen gevonnist.8' Dit burgerarrest avant la lettre heeft door zijn
ongecompliceerdheid, zijn nadruk op het misdadige feit en de hoofdrol
van de gerechtsofficier misschien ten voorbeeld gediend voor de snelle
strafrechtprocedures die in de late middeleeuwen normaal werden.
De tweekamp afgebeeld als een door een engel beschermd godsoordeel. Frans miniatuur 15de eeuw. Uit.
Wolfgang Schild, Die Geschichte derGerichtsbarkeit, Hamburg 1980/2002.
38 HAERLEM JAARBOEK 2014
