30. Door een gelukkig toeval zijn van de Haarlemse schouten, behalve de reeds
genoemde tussen 1365 en 1398, vrijwel alle rekeningen bewaard, hoewel niet
altijd compleet, die tussen 1459 en 1569 opgemaakt zijn. Van geen enkele andere
Hollandse stad is ook maar bij benadering zo'n lange serie overgeleverd.
31. Vanaf 1476 zien we in de schoutsrekeningen de term 'lyfflicke en criminele
saecken' gemeengoed worden voor alle posten waar de 'Meester vanden
zwaerde' bij betrokken is. In later tijd wordt 'crimineel' gelijkgesteld aan 'wat
den hals aangaat,' bijv. in F. Kersteman, Practisyns Woordenboekje of verzameling
van alle de woorden in de rechtskundegebruikelyk, Dordrecht 1785, heruitgave van
J.E. Ennik en P. Brood, Groningen/Den Haag 1996.
32. Huizinga's manuscript is hier waarschijnlijk niet correct: Rechtsbronnen,
p. 77; hij geeft in noot 4 wel alternatieven die meer met de rekeningen
overeenstemmen.
33. na, GvH 2015, eerste twee bladzijden van ontvangsten.
34. Bij voorbeeld Gouda, Amsterdam en Mechelen.
35. J. van Herwaarden, Opgelegde bedevaarten, Assen/Amsterdam 1978, p. 14 e.v., p.
53 e.v.
36. Gouda: Van Herwaarden, Opgelegde bedevaarten, p. 309 e.v. komt op ca. 10 per
jaar, maar rekent ten onrechte ook voorwaardelijke straffen mee; Mechelen:
L.Th. Maes, Vijf eeuwen stedelijk strafrecht, Antwerpen 1947, p.439; Amsterdam:
J.E. A. Boomgaard, Misdaad en straf in Amsterdam (1490-1552), Zwolle 1992, p. 217,
tabel 8.2.
37. na, Grk4i09.
38. Bijv. na, Grk 4133, fo.sr.: Jan van Schagen lijkt te menen dat de 200 pond pacht
die hij betaald heeft hem ontslaat van deze verantwoordingsplicht.
39. Waar deze gebreken aan toe te schrijven zijn, is moeilijk te reconstrueren.
Niet voltooide termijnen door sterfte kunnen een rol gespeeld hebben. Ook
lijken enkele schouten in de mening te verkeren dat ze zich niet hoeven te
verantwoorden voor inkomsten uit boeten zolang het geheel onder de 150 pond
blijft.
40. NA, GvH 2016, p. 9,10 en 11 (potloodnummering).
41. na, GvH 2017, p. 9 (potloodnummering).
42. na, GvH 2021, vanaf folio i6r.
43. Registervan criminele sententiën 1438, nr. 55; 1451, nr. 137; 1453, nr. 161.
44. Fruin, Instructie, p. 159, art. 579.
45. Register van criminele sententiën nr. 216.
46. na, Grk 4110-4133.
47. na, Grk 4127.
48. J. Scheurkogel, 'Het Kaas- en Broodspel' in: Bijdragen en mededelingen voorde
maarten müller
