Maar daarmee was men er niet. Om een goed plan te kunnen maken dat
aansloot op al bestaande straten en grachten was de verwerving nodig
van nog een aantal panden en erven. Dat kostte nog eens 8.969.20' Ook
werd het voormalige schuttersveld naast de Ramen erbij getrokken en de
scheidingssloot gedempt. De schutters waren in 1593 verhuisd naar de
nieuwe Doelen op de plaats van het vroegere St. Michielsklooster.
De nieuwe Ramen
Voor men de plannen kon uitvoeren moest er eerst grond worden gevon
den voor de nieuwe Ramen. Dat had wel enige haast want de vervallen ge
raakte lakenindustrie begon in Haarlem weer aan te trekken, met name
door de export naar Portugal.21'
Suggesties voor de nieuwe plaats waren de Baan, de grond tussen de
Grote en Kleine Houtpoort en land van het St Elisabeth's Gasthuis achter
de voormalige Schutterstoren.22' Het werd het laatste. Er kwam een ruil
tot stand: Het Gasthuis stond twee morgen grond bij de Schutterstoren
af en kreeg zes morgen grond terug buiten de Grote Houtpoort. Boven
dien beloofde de stad om aan het Gasthuis 300 te betalen als steun voor
de bouw van woningen aan het Groot Heiligland tegenover het nieuwe
Oude Mannenhuis.23' De meeste van die proveniershuisjes staan er nog
steeds en sieren het Groot Heiligland. De overeenkomst oogt vooral als
een goede deal voor het gasthuis. De stad werd hierdoor ook gedwongen
om in de stadsmuur een poort als doorgang naar de nieuwe ramen te bou
wen. Na afloop van de onderhandelingen werden de vijf regenten van het
Gasthuis door de burgemeesters uitvoerig gefêteerd. Bij die gelegenheid
leverde de waard van de Bastaertpijp in de Smedestraat op 13 augustus
1610 in zijn herberg voor 29 dertien stopen Rijnwijn en drie pinten rode
wijn.24' Zij zullen er ook wel bij gegeten hebben.
Over het gereedmaken van de nieuwe Ramen vinden we in de notulen
en in de wekelijkse lijsten van uitgaven van de stadsfabriek nog wat ge
gevens. Acht delvers groeven in samen 36 dagen een sloot om de Ramen.
De vinders van het lakenbereidersgilde kregen 538 uitbetaald voor het
doen verplaatsen van hun 'engelse' ramen naar het nieuwe terrein.25' Die
ramen moesten 27 voet van elkaar staan.26' Tenslotte werden alle ramen
voorzien van een letter om te van elkaar te kunnen onderscheiden. Een
schilder schreef daar 48 letters op en kreeg er 22 stuiver voor uitbetaald.27'
Dat zullen de letters a-z en aa-mm geweest zijn. De letters i/j en u/v gol
den als één letter. De schilder Cornelis Jansz. Verbeeck maakte een kaart
van het nieuwe Raamgebied28', die de tijd niet heeft overleefd.
JAAP TEMMINCK
