Ten Geleide
Beerputten, een onbekende schilder, boeten en lijfstraffen, het Raam-
kwartier, een bedieningsdoosje, een beeldhouwer in de Bavo en de restau
ratie van de andere Bavo, dat zijn enkele ingrediënten voor het jaarboek
2014, dat daarmee opnieuw laat zien hoe rijk en gevarieerd de geschiede
nis van Haarlem is.
De oudste tekenen van leven in een bewoond Haarlem zijn vooral te
vinden onder de grond. Het zijn de op het eerste gezicht onsmakelijke
beerputten van destijds die vaak archeologische schatten bevatten. Anja
van Zalinge, de stadsarcheoloog, beschrijft opgravingen en vondsten op
een groot aantal locaties in de stad. Uit het overzicht valt veel te leren over
de historische ontwikkeling van Haarlem. Het verhaal sluit aan op haar
artikel 'Op de Haarlemse strandwal' in het jaarboek 2012.
Hoe wreed was de middeleeuwse strafrechtspraktijk? Maarten Müller
schetst de toepassing van het strafrecht in die periode en concludeert dat
die praktijk in Haarlem wel vrij hard was, maar niet bijzonder wreed. Hij
nuanceert daarmee het doorJohan Huizinga naar voren gebrachte beeld
van de slechte reputatie van het middeleeuwse strafrecht.
Aan het eind van de zestiende eeuw raakte Haarlem binnen de wallen
vol door de groei van het inwonertal. De burgemeesters wandelden nog
eens uitvoerig door de stad maar vonden onvoldoende bouwgrond. Jaap
Temminck beschrijft hoe toen een eerste vorm van stadsplanning ont
stond. Er werd een nieuw woongebied op de Ramen ontworpen, met ook
een kerk en een stadspoort.
In 2014 kreeg het Frans Hals museum een zilveren bedieningsdoosje
uit 1648. Dat werd gebruikt om de hostie en het oliesel te bewaren. Het
was gemaakt door Gerrit Pietersz. Pauw, die in de tweede helft van de ze
ventiende eeuw in Haarlem woonde en werkte. Pieter Biesboer beschrijft
het prachtige doosje en laat ons meer weten over de weinig bekende zil
versmid.
Je ziet op internet een zeventiende-eeuws eeuws schilderij voorbijko-