NIEUW
M 0.
Zondag 28 Mei 1876.
1* Jaargang;
Voor KATHOLIEKEN van
HAARLEM en OMSTREKEN.
Uitgever W. KÜPPERS.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
Dit blad verschijnt Zaterdagavond.
OFFICIEEL NIEUWS.
KENNISGEVING.
Aan het Politie Bureau Alhier is gedeponeerd.
HET 0NTWERP-M0ENS.
Onder de vele kwestiën van den dag behoort
zeker ook wel het zoogenaamde Ontwerp-
Moens, dat, naar het uithangbord althans,
verbetering beoogtniet alleen van het la
ger onderwijs maar ook van den toestand
der onderwijzers. De liberale heer Moens
bewandelt echter zeer vreemdsoortige we
gen om tot zijn doel te geraken, 't Lust ons
niet alle punten van zijn ontwerp één voor
één na te gaan. Wij zullen slechts een
paar er van aanstippen om te doen zien
hoe absurd en tegenstrijdig soms die mid
delen zijn. Het gebrekkige en niet voldoende
van het lager onderwijs wordt in de eerste
plaats toegeschreven aan het te geringe
getal onderwijzers, dit gebrek wil men
weggenomen hebben door verhooging van
bezoldigingen der onderwijzers en het stel
len van een minium. Door het toekennen
van meer salaris zal natuurlijk de lust om
onderwijzer te worden aangewakkerd wor
den en een groot aantal jongelieden zich
aan het onderwijs wijden met het oog op
het vette baantje. Daar gelaten de opmer
king dat het niet zeer vleijend is voor
onze hooggeroemde intellectueele maatschap
pij dat de dubbeltjes de hoofdzaak uitmaken
en de eenige motief zijn voor eene roeping,
zou dit middel misschien wat kunnen baten
ofschoon wij er niet zeker van zijn of het
op den duur zal helpen. De schaarste
aan onderwijzend personeel heeft reeds de
meeste gemeentebesturen gedwongen om
een honorarium aan te bieden dat in zeer
vele gevallen, de som overtreft die men
als minimum heeft gesteld, zoodat eene
bezoldiging voor een hulponderwijzer van
7 a 800 en soms meergeen zeldzaamheid
isterwijl daarentegen bij vermeerdering
van personeel de aanvraag het aanbod niet
meer zal overtreffen en het minimum het
normale cijfer der bezoldiging zal worden.
Om hiertegen echter te waken en het
openbaar onderwijs het roer in handen te
geven, ten koste natuurlijk van het bij
zonder onderwijs, beoogt een ander punt
in het ontwerp Moens afschaffing van het
kweekelingenstelselzoodat op scholen waar
nu een hoofdonderwijzer met een kwee-
keling voor het onderricht volstaan, dan
een hoofdonderwijzer met een hulponder
wijzer zullen gevorderd wordenterwijl
daarenboven nog een maximum getal leer
lingen (b. v. b. 30) per onderwijzerwordt
voorgesteld. Zoo doende zal natuurlijk in
de eerste jaren het aanbod verre beneden
de aanvraag blijven en zullen er steeds
groote bezoldigingen moeten worden uit
geloofd om althans eenig onderwijzend
personeel te kunnen bekomen, deze hooge
honoraria komen natuurlijk ten laste der
ingezetenen die de kosten er van zullen
moeten dragen terwijl zij in vele gevallen
er niet het minste voordeel uit trekken. Uit
het aangehaalde blijkt echter ook tevens
het absurde van het plan. Er zijn te wei
nig onderwijzersmen wil er meerdere
lokken door hooge bezoldiging maar tevens
ziet men naar middelen uitom het gebrek
nog grooter te maken. Dat kan men met
recht noemen„het paard achter den wagen
spannen".
Er is echter nog meer wat in dat ont
werp alles behalve in den haak is- Door
de buitengewone begunstiging van hét open
baar onderwijs en de groote voordeelen die
het aan de onderwijzers geeft, gevoegd
bij den grooten druk die het op de bevol
king legt, wordt het bijzonder onderwijs
ten zeerste belaagd en men heeft het voor
stel Moens dan ook met recht een sluipmoord
genoemd op het bijzonder onderwijs. Ge
lukkig heeft het bij de vertegenwoordiging
weinig kans van slagen, spijt de talrijke
adressen van adhaesiewaarop echter niet
te veel handteekeningen voorkomen, onder
welke er van een massa personen zijndie
niet eens weten wat zij geteekend hebben
of volkomen onbekend waren met de strek
king van het ontwerp en die geteekend
hebben op een lijst die hun werd aange
boden, met de eenvoudige opmerking dat
de inteekening geschiedde om eenige ver
betering in het onderwijs te verkrijgenof
wel onder motieven die nog veel meer de
zaak verborgen of onbekend lieten.
Men heeft berekend dat het voorstel
Moens, wanneer het in zijn geheel werd
aangenomen, het land de bagatel van 19
millioen zou kosten. Of die berekening nu
geheel en al zuiver is en of daar niet een
paar millioen op af te dingen zou zijn, laten
wij in 't midden, wij hebben dat cijfer
alleen genoemd om ten naastebij een denk
beeld te geven van de colossale sommen
die het aan het land, dus aan de ingeze
tenen aan de belastingschuldigen zou kos
ten. Ziedaar een paar opmerkingen op een
ontwerp dat zelfs van liberale zijde genoemd
wordt ondoordacht illiberaal en in de gevol
gen hoogst onbillijk.
Eene Vereeniging
die veel goeds belooft, veelzijdig nut kan
stichten en voor vele teleurstellingen en
ongenaamheden kan vrijwaren, is dezer
dagen definitief te s'Hage tot stand geko
men. Het D. v. Z.-H. schrijft daarover het
volgende
De voorloopige directie der Vereeniging
B. G. D. (ter Bevordering der Geschiktheid
van het Dienstbodenpersoneel) had reeds
zooveel steun gevonden en zooveel toezeg
ging van deelneming ontvangen, dat het
met lo Mei jl. de Vereeniging definitief,
onder directie van den heer H. H. van Eek,
ambtenaar bij het Departement van Finan-
tiën, heeft geconstitueerd en daarna haar
taak nedergelègd.
De Vereeniging behoort geenszins tot de
categorie der „huur- en verhuur-kantoren";
zij tracht haar doel in de eerste plaats te
bereiken door het oprichten van een Infor
matie-bureau, waar een Dienstbodenregister
wordt gehouden, dat uit inlichtingen van
de leden zoo volledig mogelijk wordt bij
gehouden enzoo daartegen geen bijzondere
bezwaren bestaan, elke verandering in het
dienstbodenpersoneel, met vermelding van
redenen, zal aangeven; het wordt zooveel
doenlijk aangevuld met het personeel van
niet-leden. Op straffe van als lid geschrapt
te worden, is men verplicht juiste opgaven
te verstrekken. Nadrukkelijk wordt daarbij
echter geconstateerd, dat de registers voor
de niet-leden geheim zullen zijn. Tevens
wordt een Register van beschikbare dienst
boden aangelegd, waarin iedere dienstbode
zich kosteloos kan laten inschrijven.
B. G. D. richt voorts een Premiënfonds
opwaaruit iedere dienstbode, die gedurende
twee of meer jaren bij een der leden in
dienst is en een verklaring overlegt dat
de meester of meesteres de huur verlengt
of wenscht te verlengen, elk jaar een gel
delijke premie zal genieten. Dat fonds wordt
gevormd uit vrijwillige bijdragen, terwijl
aan het einde des jaars het bedrag naar
evenredigheid van de dienstjaren wordt
verdeeld.
„Hoe aanzienlijker het ledental, zoo eer
en zoo beter zal de Vereeniging aan haar
doel kunnen beantwoorden", schrijft de
Directeur zeer terecht in zijn circulaire
waarin hij algemeene zamenwerking tot
't erlangen van goede resultaten verzoekt.
WEKELIJKSCH OVERZICHT.
Wij hebben in ons vorig nommer er
reeds op gewezen dat de zoogenaamde mi
nisters-conferentie te Berlijn, weinig veran
dering in de toestanden heeft teweeg ge
bracht en dat daarin geene besluiten of
maatregelen zijn beraamd om met wat
meer kracht tegen Turkije op te treden
en dat misschien het eenige practische
resultaat zou kunnen voortvloeien uit de
overeenstemming der ministers in de te
volgen gedragslijn bij voorkomende eveu-
tualieteitenvan welke overeenstemming
echter geen jota werd gereptin de aan
de mogendheden gezonden nota. De meeste
mogendheden hebben al dadelijk hunne
adhaesie aan de nota geschonkenbe
halve Engeland, dat er niets van schijnt
te willen weten. Wat de ware beweeg
reden van het achterblijven van Engeland
isschijnt niet uitgemaaktmen wil er
geen anderen grond in zien dan een gevoel
van billijkheid dat Engeland zou beletten
debet te willen zijn aan handelingen te
genover Turkijedie het meent niet bil
lijk te zijndaar het de inmenging der
mogendheden als een interventie schijnt te
beschouwen. Daar de staatkunde van on
zen tijd het beginsel van non-interventie
huldigtzou Engeland de eenige staat
blijken te zijn, die zich zeiven en het
huidige staatkundige sisteem consekwent
bljjft. Tegenover dit gevoelen staat echter
een ander, dat meent Engelands weige
ring te moeten zoeken in een soort van
ijverzucht tegen Ruslanddat er steeds op
uit is zijn maritieme macht in de Zwarte
zee en de Dardenellen uit te breideniets
wat het zeker niet zou kunnen doen wan
neer de Oostenrijksche kwestie in statu quo
bleef. De terughouding van Engeland geeft na
tuurlijk meer moreelen steun aan Turkije,
dat niet zoo dom isof het begint in te
ziendat de mogendheden niet veel zullen
uitrichten, wanneer er geen eensgezind
heid tusschen haar bestaat en zij niet het
zelfde gevoelen zyn toegedaan. De opstan
delingen hebben weer eenige voordeelen
behaald en zijn dns minder dan ooit ge
negen hunne vorderingen te laten varen
ja hebben die zelf reeds vermeerd met den
eisch voor de onafhankelijkheid van Her-
zogewiena en Bosnië, en zullen zeker de
wapenen niet nederleggen alvorens zij de
gelijke waarborgen hebben dat het Tur
kije ernst is met zijn hervormingen. Ook
in het Ottomanische bestuur hebben door
de benoeming van een nieuwen Groot-vi
zier en andere hooge beambten, eenige
veranderingen plaats gehaddie echter
naar het schijntweinig invloed op den
loop der zaken zullen uitoefenen. In elk
geval zijn wij nog lang niet aan het einde
van de zaak.
Wanneer het denDuitschen Cultur-Kdmp-
fer te doen is om de Katholieken op alle
mogelijke wijze te grieven, kunnen zij zich
beroemen op een nieuw heldenfeit. Zie hier
wat van die zaak aan is. De aartspriester
Beer uit Oklau was door de regeering ge
schorst en werd daarna beschuldigd goede
ren aan de Kerk toebehoorende meê te heb
ben genomen. Dien ten gevolge werd een
huiszoeking gelast, welke zich ook tot de
Kerk uitstrekte. De koster beging den on-
vergeef lijken misslag aan den politie be
ambte ook de sleutels van het tabernakel
ter hand te stellen, waaruit die beambte
de H. H. Hostiën nam en deze naar het
bureau van den landraad bracht. In het
H44RLMSCHMlik HL lil.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem... 75 Cents.
Buiten Haarlem franco per post85
Afzonderlijke Nommers6
PRIJS DER AD VERTEN-TIEN:
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Zaterdag vóór 12 uur
'smiddags ingewacht.
-Agite ma non agitate.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van HAARLEM
doen te wetendat heden zijn afgekondigd de door
den Raad bij besluit van den 8sten Maart jl.no 13,
vastgestelde VERORnEVINGEV op de heffing
en invordering eener belasting op het houden van
honden in deze gemeente, en dat gedrukte exemplaren
daarvan (belastingreglement no84) tegen betaling der
kosten ter Gemeente-Secretarie verkrijgbaar zijn.
HAARLEM, 23 Mei 1876.
Burgemeester en Wethouders vernoemd,
E. A. JORDENS.
De Secretaris,
J. TIELENIUS KRUYTHOFF,
Een bloedkoralen armbandje van 4 snoeren met
gouden sluiting.
Een blikken emmer.
Een koker van plated uit een rijtuiglantaarn.
Zes witbeenen messen in lederen étui.
Een zwarte paternoster.
Een blauwe zijden halsdoekje.
Een zwart kinderstroohoedje
Een tafelkleed met roode bloemen.
Een stuk zwart veterband.
Een R. C Kerkboek.
Een witte kous.
Een bont boeselaar.
Een ceintuur
Een schilderijtje met dames portret.
Een schoolboek.
Een ring waaraan acht sleuteltjes en een slotje, en
Twee losse sleutels.
Alles op straat gevonden.