NIEUW
Voor KATHOLIEKEN van
HAARLEM en OMSTREKEN.
M 18.
Zondag 30 Juli 1876.
1 Jaargang.
Uitgever W. KÜPPEES.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
Dit blad verschijnt Zaterdagavond.
OFFICIEEL NIEUWS
Aan het Politie Bureau Alhier is gedeponeerd.
GAAN WIJ VOORUIT.
Onze eeuw wordt bij uitstek de beschaaf
de de verlichte genoemddit is reeds zoo
dikwijls gezegd, dat het bijna vervelend
wordt het nog te herhalen, 'tls immers
zoomen moet er wel van overtuigd wor
den. Wie kan er nog aan twijfelen, wan
neer men zooveel scholen ziet verrijzen,
waar de jongelieden geleerd worden en
kundigheden vergaderen dat men er ver
baasd over staat en er minstens een do
zijn professoren of doctoren noodig is om
al die geleerdheid te examineeren. En zou
dan onze eeuw, met zooveel knappe kop
pen, niet geleerd zijn?
Er bestaat in ons land een gesticht ge
naamd Meer-en-Berg; in dat gesticht wor
den personen verpleegd, wier verstandelij
ke vermogens zijn geschokt, en jaarlijks
wordt er door den dirigeerenden geneesheer
een verslag over den toestand van dat ge
sticht bekend gemaakt. Dit geschiedde ook
dit jaaren de meeste groote bladen heb
ben grootere of kleinere uittreksels uit dat
verslag overgenomen. Iu het verslag van
dit jaar, klaagt de direkteur-geneesheer
over de toenemende geestesverzwakking en
wijdt de oorzaak daarvan aan de hooge
eischen die men tegenwoordig aan de jonge
lieden stelt, om aan de examens te kun
nen voldoen of voor eenige betrekking in
aanmerking te komen.
En dat dit zoo moet komen is zeer be
grijpelijk. 't Kan niet anders dan hoogst
nadeelig zijn voor den geest en voor het
verstandwanneer men in het korte tijds
verloop van 3 of 5 jaren, de jongelieden
bekend met en volleerd wil maken in minstens
vijf en twintig leervakkenwaarin zij dan
geexamineerd werden door professoren of
doctoren die hun geheele leven besteed
hebben om hoogstens 2 of 3 dier vakken
grondig te bestudeeren. Zulk een toestand
is dwaas en onhoudbaar, en het resultaat
niet gunstig noch bemoedigend.
Wanneer onze dure scholen, en de druk
die er door op de bevolking is gekomen,
nergens dienstig voor zijn dan om de be
volking van Meer-en-Berg te vergrooten,
dan is het waarlijk tijd dat andere maat
regelen worden genomen, en dat de wet
gever op dien noodlottigen gevolgen het
oog vestige.
Maar ook voor ouders en voogden ligt
hierin een harde les. Iedereen wil zijn kin
deren natuurlijk vooruit zien komen in de
wereld, en door het monopolie van ge
leerdheid, dat men aan sommige scholen
heeft gegeven, is het bijna niet doenlijk
buiten den cursus dier scholen, mee te
kunnen dingen naar eenige betrekking of
post ot voor eenigen loopbaan in aanmer
king te komen, daarom wordt het gebruik
dier scholen bijna eene noodzakelijkheid.
Maar wanneer men daar in plaats van ver
meerdering vermindering van verstand op
doet en dof en stomp wordt in plaats van
helder en degelijkkortom wanneer krank
zinnigheid het gevolg kan zijn en dikwijls
is, van die overdrevene ophooping van
geleerdheid in nog jeugdige hersenendan
zal menig ouder zeker meer waarde hech
ten aan het behoud van de intellectueele
vermogens van een zoon, dan hem een
tijdlang in 'een schitterenden loopbaan te
zien prijkenom later in een krankzin
nigengesticht te moeten eindigen.
En wat wordt er dan van onze hoogge
roemde verlichte en beschaafde eeuw Een
zaaitijd voor stompzinnigheid en waanzin,
die bij de oogst niets dan ellende en
verdriet veroorzakenen in plaats van
vooruitgang en verlichting bereiden wij
achteruitgang en domheid voor.
WEKELIJKSCH OVERZICHT.
Bij alle zake en vooral bij kwestiën is
het een gulden maatregel beide partijën
te hoorenhet audi et alteram partem wordt
maar al te dikwijls over het hoofd gezien
en daaruit vloeien een menigte verkeerde
en scheeve oordeelvellingen voort.
Reeds herhaalde malen hebben wij onze
meening, onze inzichten en verwachtingen
aangaanden den krijg op het Balkan-Schier
eiland medegedeeldwij willen nu ook eens
een ander laten spreken en deelen daarom
het volgende mede, wat de Kölin Zeit in
een harer nommers bevatte:
Men leest daar
Op het Servisch-Turksch oorlogstooneel
helt de weegschaal der fortuin meer en meer
naar de Turken over. Naar't schijntstaan
Servische troepen nog slechts in het wes
ten aan de Drina op Turksch gebied, ter
wijl op alle andere pnnten hetzij de grens
de scheidings-linie tusschen de wederzijdsche
voorposten vormt of zelfs de Turken reeds
een weinig daarover voortgerukt zijn. Aan
den Timok hebben de Turken van hun suc
ces van den 18n geen gebruik gemaakt,
omdat zij de rivier niet konden overtrek
ken. Doch thans wordt uit Constantinopel
bericht, dat men de poging om tegenover
de sterke Servische aardwerken van Zait-
schar den overgang te forcerengeheel heeft
opgegeven, maar daarentegen door flank
manoeuvres de Serven noodzaken wil hun
versterkingen op te geven. Aan de Morava
schijnen de Turken buitengewoon snel voor
uit te zijn gegaan en Tschernajeff zonder
veel bloedvergieten uit zijn verschansingen
bij Babina Glava en over de grenzen terug
gemanoeuvreerd te hebben.
Maar dan kan ook de edelmoedigheid
geen verwondering barenwaarmede de ge
nerale staf Tschernajeff gelastte om Babina-
Glava maar te verlatenuit eigen bewe
ging!
Het ongunstigste, dat men te Belgrado
wil toegeven (langs gewonen weg, want de
telegraphische bluf duurt ongestoord voort
telkens natuurlijk voor een dag) is, dat in
de weêrzijdsche positiën nog weinig of geen
verandering is gekomen en was er gister
in de telegrammen sprake van een aanstaan
den beslissenden slagreikhalzendheet
't, zien de Serven er naar uit; zij zouden
dien zelfs trachten uit te lokken.
Bij de Gouvernementen intusschen wint
het denkbeeld meer en meer veld, dat aan
dit min onschuldige spel een einde moet
komen. De groote vraag ishoe Te Ber
lijn, van min of meer officieuse zijde, wil
men Ruslands belangeloosheid op de proef
stellendoor een soort van confederatie van
al de volksstammen op den Balkan te ves
tigen onder beschermheerschap van Oosten
rijk, kunnende dan de uiterste wil van
Czaar Peter te eeniger tijd volbracht wor
den, wanneer Ruslaud zich den weg door
Azië naar Constantinopel zal hebben gebaand
De Engelsche publicist Labouchère gaat
zoo ver niethij wil bij een tractaat slechts
de onafhankelijkheid van Bosnië en de Her-
zegowina vestigen onder de guavantie van
Europa.
In Bosnië zou mennaar die schrijver in
zijn opstel in the Daily News, dat nog al
opgang maakt, zegt, dit wel willen. Als
werktuigen in de hand van Rusland moet
menvolgens hemde Slaven volstrekt niet
beschouwen. Die bevolking verlangt alleen
haar zelfstandigheid en of de overheersching
van den Czaar voor de suzereiniteit van de
Porte in de plaats zou tredendat is haar
volkomen onverschillig. Sedert den Krim-
oorlog zou de Russische invloed zelfs aan
merkelijk geslonken zijn te Yassy, te Bu
charest, te Belgrado, te Athene en te Con
stantinopel. Daarvan moet Engeland partij
trekken en niet door zijn verzet tegen de
zoogenaamde onafhankelijkheid van Bosnië
en de Herzegowina, de bevolking moedwil
lig in de armen van Rusland werpenTen
slotte wordt door den schrijver nog aan
Engelands repressieve staatkunde geweten
al wat er gebeurd is sedert te kwader ure
de noorder-Mogendheden den opstand voet
hebben gegeven en bij de Slaven preten-
tiën hebben opgewektwaarvan zij vroeger
geen begrip hadden.
Welke is de consequente gevolgtrekking
uit dat gedeelte der redenering van den
heer de Labouchère? Dat men de opstan
delingen eenvoudig op de eerste aanzegging
had moeten geven wat zij eischten; ware
dit geschiednoch de moorden in Bulgarije
noch de eindelooze oorlog in de bergengten
van den Balkan waren noodig geweest.
Voorzeker niet doch, van die diep betreu
renswaardige feiten Engeland een verwijdt
temaken, is vermetel. Maar Turkije? Ja!
Tot zooverre de Koln. Z. In het aange
haalde komt echter een zinsnede voor waarop
wij de opmerkzaamheid vestigen en die
wij een weinig moeten releveeren. Er wordt
gezinspeeld op eene waarschijnlijke tusschen-
komst der mogendhedeneen opgeven van
het stelsel van non-interventie in zake de
Oostersche kwestieen dit denkbeeld begint
meer en meer veld te winnen.
Nauwelijks hadden toch de keizers van
Rusland en Oostenrijk op hun bijeenkomst
te Reichstadt bepaald, dat zij zich niet
zouden mengen in het geschil tusschen de
Porte en hare onderdanen, of reeds werd
te Stutgart tusschen Oostenrijk en Duiiscb
land bepaalddat het niet langer mogelijk
was, lijdelijke toeschouwer te bli- enmaar
dat eene invertentie niet alleen gewenscht
maar zelfs noodzakelijk was.
De Univers deelt mede dat verscheidene
regimenten in 't Zuiden van Rusland in
opstand zijn gekomen onder de kreetOor
log voor de Serven, weg met Turkije.
Zal Rusland, nu het ziet dat Oostenrijk
en Duitschland van interventie spreken,
deze niet voorkomen, door zich direct in
de zaken te mengen onder voorwendsel er
toe gedwongen te zijn door de wenschen
van zijn volk.
De Deutsche Reichsglocke zegt dat reeds
feitelijk tot den Europeeschen oorlog be
sloten is en dat Rusland het eerst in het
strijdperk zal treden, en het blad zegt dat
het bericht, dat wij laten voor hetgeen het
is, uit zeer goede bron heeft verkregen.
Ook bij andere buitenlandsche bladenkomt
meer en meer de gewapende interventie
ter sprake en al die berichten kunnen on
mogelijk uit de lncht gegrepen zijn, of
zonder eenigen grond van waarheid wor
den verspreid. Maar hoe kan dat mogelijk
zijn bij de vredelievende verzekeringen der
mogendheden, vraagt men allicht. L'homme
propose et Dieu dispose de mensch maakt
plannen, maar God geleidt en regeert alles.
Onze maatschappijgeheel Europa lijdt
aan een vreeselijken kankeraan een voort-
vretende wonde die slechts door vuur en
staal kan genezen worden. Er komen in
het leven van den mensch en van de mensch-
heid oogenblikken voorwaarin het schijnt
als of een vreeselijk fatum alles drijft en
voortzweept. Wanneer men aan den rand
van een afgrond staat, wordt men soms
door een ongekende kracht, door een ge
heimzinnig iets al nader en nader tot dien
afgrond gedreven en het kost soms boven-
menschelijke moeite om ons er van te ver
wijderen ja sommige kunnen dat nieten
storten er zich in. Zulk een fatum schijnt
ook boven Europa te hangen, hoopen wij
echter dat daaruit voor Europa redding en
genezing moge voortvloeien.
HMRIMHCH WEEKBLAD.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem75 Cents.
Buiten Haarlem franco per post85
Afzonderlijke Nommers6
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Zaterdag vóór 12 uur
's middags ingewacht.
.Ajjite ma non agitate.
Een koperen armband met bloedkoralen.
Eén sigarenkoker met zilver gemonteerd.
Een paar handschoenen.
Een witte strook met zwarte kant.
Een witte zakdoek gemerkt K. A.
Een knipmes.
Een mondstuk van een trompet.
Twee loten in de Staatsloterij.
Een zak van een .japon met zakdoek enz.
Een breikous met 4 pennen.
Een strijkijzer van een wagen.
Een boek Algemeene Geschiedenis, en
Eenige losse sleutels.
Voorts te bevragen:
Twee wielen met een ijzeren as, en
Een geel smoushondje.
Alles op straat gevonden.
eet animal est bien méchant:
quand on le frappe, il se défend.
