171
NIEUW
M 28.
Zondag 8 Oct. 1876.
1' Jaargang.
-S,
Voor KATHOLIEKEN van
HAARLEM en OMSTREKEN.
'kt,
d»
Uitgever W. KÜPPEES.
Dit bl ad verschijnt Zaterdagavond.
OFFICIEEL NIEUWS.
Aan het Politie Bureau Alhier is gedeponeerd.
Dr. PAUL MAJUNKE
en
stemmen uit het liberale en officieuse kamp
in Duitschland over den besckavingsstrijd.
De gezindheid aangaande den bescha-
vingsstrijd (Culturkampf) in het liberale
en officieuse kamp in Duitschland, wordt
ons zeer klaar en duidelijk afgespiegeld in
twee te Berlijn verschijnende hoofdorganen
bij name de liberale Volkszeitung en de
officieuse Norddeutsche Allgemeine Zeitung,
in hunne beoordeeling over de prachtige
rede door Dr. P. Majunke, onlangs op de
Algemeene Vergadering der Katholieken
te Mnnchen gehouden.
De Volkszeitung zegt in een harer hoofd
artikelen, getiteld: „De bevestiging eener
oude waarheid" het volgende:
„Onze getrouwe lezers zullen zich nog
wel herinneren, hoe wij, in den tijd als
de zoogenaamde Culturkampf tegen de Ka
tholieke geestelijkheid in vollen bloei stond
in het geheel niet ingenomen waren met
de wijze waarop die strijd gevoerd werd.
Wij beweerden toen, dat de manier om
papisten tot martelaren des geloofs te ma
ken juist het tegendeel zou uitwerken van
wat men zich ten doel had 'gesteld. Bijzon
dere gerechtshoven, executiënkerkerver
banning politiemaatregelencommissaris
sen en gendarmeswerpen juist de Katho
lieke bevolking in de armen der geestelijk
heid en doen in plaats van verlichting,
eene duistere dweeperij ontstaan. De blind-
geloovige ziet in dat alles slechts eene ge
loofsvervolging en de vrijzinnige Katholiek
wordt door gewelddadige maatregelen af
geschrikt. Toenmaals stonden wij met
deze onze meening zoo tamelijk alleen.
Zelfs de Fortschrittspartei, die toch aan
het beginsel der vrijheid de voorkeur bo
ven alle gedwongen verlichting, keurde
onze houding gedeeltelijk niet goed. Er
bleef ons niets over dan den tijd te laten
beslissenwelk systeem het ware zonde zijn.
De kenteekenen van dien tijd blijven
thans niet uit en wij achten bet een plicht
der waarheidop die teekénen opmerkzaam
te maken.
De zoogenaamde nationaal conservatieve
partij, die zich als een steun der regee
ring aanbiedt, belooft eene herziening der
MeiwetteuDe aanvoerders dezer partij
weten dat men in de regeeringskringen
niet zeer tevreden is met liet succes v.in
den Culturkampf. De vroegere „Staats-
Katholieken," van welke men zoo groote
verwachtingen koesterde, zijn geheel en al
verbrokkeld. De.oud-Katholiekenondanks
alle gunsten en voorrechten hun door den
Staat geschonkenleiden een idyllisch
teruggetrokken levenzonder den min
sten invloed op de Katholieke bevol
king uit te oefenen. Het afstaan van groote
kerken voor hun eeredienst, brengt hen
eerder in verlegenheid dan in geestver
voering. De kleine gemeente zien er zoo ver
laten uit in die grootsche gebouwen.
Wel is waar, is de triomf van den Cul
turkampf in zoo verre uiterlijk volkomen,
dat de Bisschoppen voor het grootste ge
deelte zijn afgezet en uit den lande ver-
verdreven, maar het is een feit dat zij
door hunne geestelijkheid regeeren. Men
zoekt hunne legaten tn geheime agenten,
maar men vindt ze niet om ze te kunnen
treffen. Slechts bij toeval is eene ukase
van den Kardinaal Ledochowski uit Rome,
die spot met Culturkampf veroordeeling en
Meiwetten, ter kennis van de Regeering
gekomen.
Alles wat in de handen valt van een ge
hoorzame dienaar der opperherders der Ka
tholieke kerk, blijft verborgen en werkt
in 'tverborgen voort. Wel is waar, ismen
hier en daar van meening dat de Pruisi
sche Regeering de Italiaansche verantwoor
delijk maakt voor eene overtreding der
Staatswetten zooals die waaraan kardinaal
Ledochowski zich heeft plichtig gemaakt,
omdat zij zulke ophitsing tot ongehoorzaam
heid in haren Staat gedoogtmaar de Prui
sische Regeering zal moeilijk langs dezen
weg gelukkig slagen.
Zelfs nu, dat de verkiezingen voor de
deur staan, waarbij men vroeger nog altijd
de hoop koesterde den ultramontanen eene
plaats in hun gebied te ontrukkenspreekt
men er bijna niet meer van, omdat men
weet dat de Katholieke bevolking daar
waar zij de meerderheid heeft, voor de
Centrums-partij instaat; men geeft zich de
moeite niet meer tegen haar te strijden
omdat zulks te vergeefs zoude zijn.
Zooals de zaken thans staan is het goed,
onzen vijand zeiven eens te hooren spreken
en derhalve zullen wij hier een stuk laten
volgen van eene toespraak die de heer Dr.
Paul Majunke te Munchen op de algemeene
vergadering der Katholieken heeft gehou
den. Al moge zij in eenige punten ook over
dreven zijn, zoo schildert zij toch ge
trouw de feitelijke betrekkingen af.
Niet minder belangrijk is het feit dat
de officieuse Norddeutsche Allg. Zeitung de
rede van den heer Majunke aanhaalt en de
overtuiging uitspreekt dat de zoogenaamde
„Culturkampf geen succes behaald heeft.
Zij zegt over de rede van den heer Ma
junke nog het volgende: «Opmerkzame
lezers zullen daarin misschien menigen wenk
vinden aangaande de methode volgens
welke de Roomsche hiërarchie niet mag
bestreden wordenals men haar de moge
lijkheid wil ontnemen zege-hymnen aan
te heffen, in den vorm van de door Ma
junke uitgesproken woorden.
WEKEL1JKSCH OVERZICHT.
Wanneer wij bij de bespreking van den
toestand in het Oosten herhaalde malen
onze bezorgdheid te kennen gaven en maar
moeielijk konden gelooven aan een vreed
zame oplossing der kwestie, hebben wij,
naar het schijnt, de zaak uit het goede
oogpunt bekeken. Zonder bepaald pessi
mistisch te zijn, konden wij ons zelve toch
niet zoo bepaald gerust stellendat wij met
onbezorgdheid de toekomst inzagenen
hebben wij ons dikwijls over het optimisme
van vele verwonderd. Was het op zich zelve
reeds tamelyk onverklaarbaar dat Servië
en de andere vasalstaten het zwaard tegen
Turkije durfden ontblooten, voor die roe
keloosheid was reden te vinden in den
zwakken toestand van Turkije en het ver
trouwen op eigenkracht der opgestane pro
vinciën ofschoon het nog niet te verklaren
was hoe de vasalstaten tegen den wil en
de uitdrukkelijke waarschuwing der mo
gendheden in, de gehoorzaamheid aan de
Forte opzegden. Toen Turkije echter on
gedacht een energie ten toon spreidde die
het in staat stelde om aan den gelijktijdigen
aanval van verschillende vijanden het hoofd
te bieden en zelfs op de meeste punten te
overwinnen, toen zeker was het voor
menigeen een raadsel, dat Servië stout de
wapenschorsing van zich wierp en op
nieuw een krijg tot het uiterste wilde wagen.
Het was toen voor niemand een geheim meer
vanwaar Servië ziju kracht en onbeschaamd
heid putte, maar tevens bleek het toen
ook, dat alle bemiddelingen der mogend
heden om den vrede in Turkije te herstellen
en den Europeesche vrede te behouden,
hinderpalen vonden in de dubbelzinnige
houding en den onwil van Rusland, dat
zich nu eenmaal de verovering van Con-
stantinopel in het hoofd schijnt gesteld te
hebben.
Rusland heeft nu voorgesteld om Bul
garije, Servië en Bosnië door Russische-
Oostenrijksche troepen te bezettenten einde
daardoor aan den strijd een einde te maken
en de vredesvoorwaarden vast te stellen,
ook zou Rusland een conferentie der mo
gendheden wilden beleggen, om den toestand
in het Oosten te regelen. Bij al deze ge
vaarlijke punten komt nog, dat Turkije de
vredesvoorwaarden, zooals die door Enge
land gesteld waren, verworpen heeft, wat
zeker een zeer hachelijke daad van de
Porte is geweest, maar zij verontschuldigd
zich met te zeggendat zij geen weerstand
kan bieden aan de pressie der Mahome-
daansche bevolking, die zulk een eerloozen
,t«i
HUHIIIISIH n I I K III. III.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden voor Haarlem75 Cents.
Buiten Haarlem franco per post85
Afzonderlijke Nommers6
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
PRIJS DER ADVERTENTIES:
Van 1—6 regels30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Zaterdag vóór 12 uur
's middags ingewacht.
Agite ma non agitate.
Een stuk van een gouden oorbel.
Een bloedkoralen armbandje aan 3 snoeren.
Een zwart luster parapluie.
Een dito dito.
Een katoenen parapluie.
Een blaauwe parasol.
Een metalen doekspeld.
Een witte katoenen kous.
Twee roode en witte kinderkousjes.
Een witte zakdoek gemerkt H. B. 12.
Een vrouwen pantoffel.
Een schaartje.
Een stalen ketting.
Een knipmesje.
Een merkboekje.
Eene ring met acht sleutels en
Drie sleutels aan een touwtje.
Voorts te bevragen.
Een groen geschilderd melkwagentje.
Alles op straat gevonden.
Sedert vijf jaren reeds, zegt dr. Majunke,
zijn wij getuigen van den Culturkampf, die
uit verschillende gedeeltelijk onnaspeurlijke
oorzaken ontsproten is. Of een machtig mi
nister plan heeft om, na de wereldlijke macht
ten top gevoerd te hebbenook de heerschappij
over de geesten te verwervenof een partij
welke van een Duitsche nationaalkerk droomd'
thans de gelegenheid voor de verwezenlijking
trer idealen gekomen acht; of eene geheel
dsdienstlooze partij beoogt het bolwerk van
n godsdienst te doen instortenik weet
het nietmisschien hebben alle drie deze fac
toren tegelijk gewerkt. Maar wat heeft men
nu in het eerste lustrum van den worstelstrijd
gewonnen Hebben onze tegenstanders bereikt,
wat zij wensehten'? Volstrekt niet; veeleer is
juist het tegendeel geschied: het Duitsche Rijk
is materieel zwaar benadeeld. Immers, een
levenskwestie voor eiken Staat is, dat zijn
burgers in vrede en eendracht leven, en dét
is zeker niet geschied. Wij zien Duitschland
in twee partijen gesplitst, die elkander met
hevigheid bestrijden. De vonkwelke 300 jaar
onder de asch verborgen lag is weder opge
rakeld en met duizend blaasbalgen aangewak
kerd; ik twijfel niet, of, indien de oude
stelling: cujus regio, illius religio thans nog
gold, de 30jarige oorlog zou opnieuw ont
branden. En welk een verval zien wij niet op
staathuishoudkundig gebied: handel en nijver
heid kwijnen, want het ministerie, dat er
voor zorgen moest, begunstigt den Culturkampf,
schorst geestelijken, die altijd voor de onder
steuning van kunst en nijverheid nog eenige
penningen over hadden, en dwingt hen de
fondsen, welke voor het zielenheil bestemd
zijn, in het buitenland te beleggen. Ook de
landverhuizing neemt toe; en wijl het niet
meer mogelijk is volgens zijn geloof televen,
nu vele gemeenten van geestelijken beroofd
zijn of er eenen hebben, wien de bisschoppe
lijke zending ontbreekt, zoo kan men zelfs
een ontvolking te gemoet zien.
Het tweede gevolg van den Culturkampf
is het verval van het protestantisme't welk
er in Pruisen nimmer meer van zal op
komen. Daarvoor zorgt de nieuwe syno
dale wet, welke in de Synode de meer
derheid verschaft aan het leeken-element
en in vele streken zelfs bepaaldelijk aan anti
godsdienstige leeken. Wij hebben predikanten,
die openlijk de godheid van Christus looche
nen, zien aangesteld en zelfs in hoogste in
stantie gehandhaafd worden, nadat zij door
de naaste autoriteiten wegens hun ongeloof
waren afgezet. Daardoor is officieel het pro
testantisme bankroet verklaard, en wij zien
de gevolgen daarvan uit het voortdurend af
nemen van het kerkbezoek, en aan het toe
nemen van het moderne heidendom. Ingevolge
de wet op het burgerlijk huwelijk loopen te
Berlijn alleen 22,000 ongedoopte kinderen
rond, en uit den aard der zaak zal dit onheil
in steeds grootere verhoudingen toenemen.
Daarentegen zien wij aan de andere zijde den
schitterenden vooruitgang der Katholieke Kerk
Daar, waar vroeger nog liberale afgevaardig
den gekozen werden, zend men thans, zoo
dra de Katholieken slechts bij mogelijkheid
de meerderheid kunnen vormen, besliste Ka
tholieken naar de Kamers. Terwijl wij vroe
ger slechts 3 of 4 Katholieke bladen hadden
tellen wij er thans 130 a 140. Het vereni
gingsleven heeft toegenomen! tegelijk ook de
offervaardigheid, en door het verbannen van 200
a 300 Jezuïeten heeft men er juist millioenen
aangekweekt. Ook het innerlijke zielsleven
heeft zich gesterkt. Dat bewijst het toenemend
bezoek aan den biechtstoel en aan de Tafel
des Heeren. Iu zoo verre heeft de Cultur
kampf; deze door God toegelaten beproeving
ons lot zegen gestrekten wij zien zelfs dui
delijk het ingrijpen van bovennatuurlijke kracht
in den natuurlijken gang der dingen. Welnu
daarop gesteund, zullen wij den strijd voort
zetten tot eer van God en tot onze volmaking.