NIEUW
Voor KATHOLIEKEN van
HAARLEM en OMSTREKEN.
M 38.
Zondag 17 Dec. 1876.
I9 Jaargang.
Uitgever W. KÜPPERS.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
Dit blad verschgnt Zaterdagavond.
Zijdie zich. wenschen te
abonneeren op dit blad, ont
vangen de nummers tot 1 Januari
gratis.
OFFICIEEL NIEUWS.
Aan het Politie Bureau alhier is gedeponeerd.
RECHT VOOR ALLEN.
Een dertigtal jaren ongeveer geleden
werd geheel Europa in beroering gebracht.
Eene geheime macht, die zich in de ge-
heele wereld doet gevoelendie met den dag
stoutmoediger optreedt en in onze dagen
schier de eenige macht is, die de wereld
regeerthadmet een geduld en eene vol
harding eene betere zaak waardig, langen
tijd vorsten en volken bewerkten zóó de
uitbarsting voorbereiden toen zij nu haar
oogenblik gekomen achtteging een schok
door geheel Europa en al de vorsten sid
derden op hunne tronen, 't Waren de zoo
genaamde vrijzinnige beginselen, 't was de
moderne beschaving, diedoor de geheime
genootschappen gedragen, zich eenen weg
baanden tot de treden van den troon; en
de Vorst had slechts te kiezen tusschen
abdicatie en de wet, die de werktuigen
der Loge, maar achter maskers verborgen
hem voorschreven. Vrijheid, Rechl voor
allen was de schoone, maar bedrieglijke
leuswaaronder men optraden waarmede
men niets minder beoogde dan de óman-
cipatie der volken, en de overdracht van
het gezag uit de handen des vorsten in
die van het volk. VrijheidRecht voor allen
maar terwijl men die woorden hoog in
de banier schreef, maakte men ze zelf tot
een leugen, door dat men begon de vrij
heid der Overheden aan banden te leggen
en de rechten van de eerste personen in
den Staat te miskennen en te besnoeien.
Ook ons land bleef bij de algemeene be
weging niet achter; maar gelukkig had
zij hier dat bedenkelijk karakter niet, dat
zich in andere landen openbaarde. Wij zijn
nu eenmaal de Chineezen van Europa, en
staan tot ons geluk bij de zoogenaamde
vrijheid en beschaving van andere volken
nog verre achter. Wij zijn te koud van
natuur, wij bewoners van het kille Noor
den; 'tgaat zoo gemakkelijk niet om ons
rond den vrijheidsboom te doen dansen.
Daarom had de vrijzinnige beweging, die
zich overal deed gevoelen, die zoo menig
vorst van kroon en scepter beroofde, en
onder anderen den koning van den Kerkdijken
Staat, Pius IX, niettegenstaande hij de
vrijzinnigste der vorsten was, dwong van
Rome naar Gaëta te vluchten, voor de
Katholieken van Nederland haar goede
zijde; en dankbaar erkennen we dat wij,
niet aan de liberale beginselen maar aan
de liberale beweging van die dagen, onze
verlossing van de overheersching der Staats
kerk en de Grondwet te danken hebben
waarin de vrijheid van onzen godsdienst,
en gelijk recht van alle burgers voor de
wet gehuldigd wordt.
Rechl voor allen was ook hier de leus
en daar de Katholieken dat woord in den
echten zin opnamen, en het inderdaad
scheen, dat de liberale mannen van die
dagen de rechten ook van de Katholieken
wilden handhaven, sloot men zich onzer-
zijds vrij algemeen bij de vrijzinnige be
weging van dien tijd aan. Was het inder
daad ernst met die leusRechl voor allen
Of moest zij slechts dienen om de menigte
zand in de oogen te werpen en den libe
ralen het gezag meer en meer in handen
te spelen? Dat vroeg men zich, algemeen
gesproken, niet af. Wel waren er, die be
denkelijk het hoofd schudden, en wien het
Timeo Danaos et dona ferenles op de lippen
lagmaar waar men ons eenerzijds eerbie
diging ook van onze rechten verzekerde
terwijl van den anderen kant Calvinistische
haat ons nog altijd als de Paria's van Ne
derland zou hebben willen behandelendaar
kon voor ons de kenze niet twijfelachtig
zijn. Al mistrouwde men de liberale be
ginselen, bij de liberale beweging sloot
men zich aanen al wist men niet of het
Recht voor allen meer was dan eene leuze
wat men onder die liberale vlag inbracht
namen wij dankbaar aanniet als een ge
schenk ons gegeven, maar als een recht
ons te lang ontbonden.
De goede verstandhouding tusschen Ka
tholieken en Liberalen was echter niet van
langen duur. Even als onze hooggeschatte
Opperpriester, die in de eerste jaren zijner
Regeering vriend en vijand erkent het
de vrijgevigste vorst van Europa was, al
spoedig tot de ervaring kwam, dat men
geene vrijheid maar bandeloosheid, geen
recht maar omverwerping van recht, orde
en gezag beoogdezoo bleek het ook hier
allengsdat men iets ander als Recht voor
allen in het schild voerde. Toen de Libera
len van die dagen zich meer meester van
den toestand achtten en men de vrienden
van voorheen niet zooveel meer noodig
hadwerd de vlag met haar Recht voor allen
opgerold eh bleek het al spoedig, dat het
schoone devies waaronder men was opge
treden niets was als een leugen, waar
onder men zijne ware bedoelingen verborg,
't Was nog geen tien jaren later of de
liberale schoolwet kwam tot stand, die,
zoo heette het, verdraagzaamheid moest
bevorderen tusschen de zonen van hetzelfde
Vaderland, maatschappelijke deugden zou
aankweeken en toegankelijk zijn voor alle
gezindheden, maar inderdaad is eene mo
derne secteschooleene aanranding van de
rechten der Minderhedeneene brutale
loochening van Rechl voor allen.
Onder die liberale schoolwel hebben wij
schier twintig jaren lang gezucht, en ton
nen gouds bijeen moeten brengen om een
onderwijs te helpen bekostigen, waarvan
wij voor onze kinderen geen gebruik kun
nen makenen welke grieven wij ook
inbrachten, hoe wij onze klachten tegen
de openbare school ook met bewijzen staaf
den; men heeft ons beroep op Rechl voor
allen niet ontvankelijk verklaard.
Eindelijk komt nu weldra, door den
drang van alle partijen, eene nieuwe Wet
op het Lager Onderwijs in de Staten-ge-
neraal aan de orde. Zal die wet het schoone
beginsel Rechl voor allen huldigen? Kan
men van dit Ministerie en van deze Ka
mers eerbiediging ook van onze rechten
verwachten? Wij hopen het, maar vreezen.
Toch is er een lichtpunt, dat onze hoop
eenigszins verlevendigten waarop het
goed is de aandacht te vestigen.'
Onze Haarlemsche afgevaardigde Kap-
peijne van de Coppello heeft bij de alge
meene beschouwingen op de Staatsbegroo-
ting, onder meer het volgende gezegd:
„De kwestie van het Lager Onderwijs moet
„worden opgelost. Dezerzijds (van liberale
„zijde) heeft men lang in de Wet van 1857
„berust; anderszijds drong men op herzie
ning aan. Wij gaven toe, maar laten die
„herziening in uw belang geschieden door
„deze Regeering, een neutraal Ministerie,
„dat geene partij vertegenwoordigt. Immers
„het recht van de Minderheden moet wor-
„den geeerbiedigd. Wij zijn bereid Recht
„te doen. Dat ligt in onze richting, recht
„te doen aan ieder persooniedere klasse
„iedere gezindheid is een deel van het pro
gramma der liberale partij. Waar het on-
„recht is aangedaan, moet van deze zijde
„natuurlijk herstel komen."
Wij nemen akte van deze verklaringen
verzoeken onzen Katholieken afgevaardigden
er zoo noodig ter gelegenheid aan te her
inneren. Er is in die verklaring wel eene
schaduwzijdehet is daarwaar de
heer Kappeijne het rechtdoen aan allen,
als een deel van het programma der libe
rale partg voorstelt. Maar al is onze on
dervinding hiermede in strijd, aan de op
rechtheid van het woord van den spreker
willen wij hier niet twijfelen. Waar hij,
het hoofd der liberale partij, ongevraagd
in volle Kamer komt verklaren, dat het
recht der Minderheid moet geeerbiedigd wor
den, dat de liberale partij, in wier naam
hij spreekt, bereid is recht te doen aan
allen, en waar onrecht is aangedaan, van
liberale zijde herstel komen moet waar
de hoofdman zelf de vlag met Rechl voor
allen opnieuw ontrolt, daar herleeft onze
hoop en vertrouwen wij met gronddat ein
delijk ook ons* recht zal geschieden.
Recht voor allen toen gij met dat woord
in uwe vlag optraadt schaarden wij ons in
uwe gelederenen zoolang gij aan dat be
ginsel getrouw bleeft stonden wij u krach
tig ter zijde. Maar toen gij Recht voor allen
vergat en uwe daden met uw devies in
tegenspraak kwamentrokken wij af, maar
namen de vlag mede, die gij door het slijk
gehaald hadt, en hieven haar moedig om
hoog. Nu neemt gij uw devies terug. Recht
voor allen, klonk het uit den mond van
uwen aanvoerder. Toontliberale Heeren
dat het u ernst isen wij keeren met wa
pens en bagage in uwe gelederen terug.
Recht voor allen, dat is onze leus. „Het
Vaderland" insinueerde nog niet lang ge
leden dat de clericalen allerlei eischen aan
het Ministerie zouden stellen. „Nu zeide
„het tot den Minister vragen zij van n
„met het pistool op de borst eene clericale
„onderwijswet; maar gesteld eens, dat aan
„dien eisch voldaan werd, zouden zij dan
„tevreden zijn? Geloof het niet.
„Rome en Dordt kennen geene dankbaarheid.
„Hoe meer gij hun toestaatExcellentie! des
„te meer zullen zij u de wet willen voorschrij
ven. En zoudt gij ten laatste dan toch
„niet moeten eindigen met weigeren? Zon
„het daarom toch maar niet verstandiger
„zijn, u bijtijds van hen los te maken?"
Men ziet wel dat de Heeren van „Het
Vaderland" Recht voor allen niet in hun
schild voeren. Maar dit daargelaten. Wat
„Het Vaderland" daar zegt is een leugen.
Wij vragen geen clericale onderwijswet. Wij
stellen geen onredelijke eischen. Wij vra
gen alleen herstel onzer grieven; wij vra-
het recht dat de Grondwet ons waarborgt.
Recht voor allen is onze leus; geene be
voorrechting van de eene partij of gezind
heid boven de andere. Wij eerbiedigen
ieders rechten en hebben er vrede mede,
dat de Liberalen voor hunne kinderen libe
rale, de Protestanten protestantsche scho
len bouwen; maar wat wij anderen gun
nen, dat vragen wij ook voor ons zeiven
en willen, dat de gelijkheid van alle bur
gers, die de Grondwet huldigt, ook inde
schoolwet worde toegepast. Recht voor allen
vragen wij, niets meer, maar ook niets
minder.
Wij hopen dat de Heeren van „Het Va
derland" in de Kamers geene aanhangers
hebben, maar het woord, door Kappeijne
gesprokenbij de behandeling van de Wet
op het Lager Onderwijs blijken moge ernst
te zijn. Maar mocht tegen onze verwach
ting in onze Haarlemsche afgevaardigde
zijn woord niet gestand doen, of het libe
rale leger bij den strijd zijnen aanvoerder
in den steek latendan zullen wij op nieuw
het vaandel met Recht voor allen redden.
Wij zijn niet van de overheersching der
Staatskerk verlost, om van Schylla in Cha-
rybdis te vallen, om onder de overheer
sching te komen van de mannen van „Het
Vaderland". Ons goed recht is ons dooi
de Grondwet gewaarborgden zoolang die
wet geen doode letter is, zullen wij pal
staan in de verdediging van het vaandel,
ons door de Liberalen zelfs aangeboden
pal staan, tot wij overwinnen of sterven.
WEKELIJKSCH OVERZICHT.
De eerste voorbereidende zitting der Con
ferentie heeft Woensdag jl. te Constantinopel
onder presidium van den Russischen gezant
generaal Ignatief plaats gehad. De eerste
resultaten van de Conferentie geven weder
eenigen schijn op eene schikking. Men ver-
URI MSI
ABONNEMENTSPRIJS
r'er 3 maanden voor Haarlem75 Cents.
Buiten Haarlem franco per post85
Afzonderlijke Nommers6
mum
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Van 16 regels30 Cents,
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Zaterdag vóór 12 uur
's middags ingewacht.
-A.gite ma non agitate.
Eene porteinonnaie met geld.
Een kinderzak met portemonnaie en naaldenkoker
Een zak met kleedingstukken.
Een geruiten wollen doek.
Eenige linnenboorden
Een zakboekje.
Een R. C. Kerkboek.
Een wandelstok.
Een zwart beenen oorbel.
Alles op straat gevonden.
Voorts te bevragen. Een molenroede.
