waariu het lager onderwijs tegenwoordig
naar de wet verkeert. Er is dus openbaar
en bijzonder lager onderwijsde onderwij
zers, die aan deze scholen zullen werk
zaam zijn, worden onderzocht naar be
kwaamheid en zedelijkheidhet schooltoe
zicht dat van Staatswege thans bestaat
blijft en strekt zich uit over alle openbare
en bijzondere scholen enz.alleen in de
regeling der geldelijke aangelegenheden
brenge men verandering en wel op de vol
gende wijze:
a. Alle kosten, voor het lager onderwijs
te maken, en die thans uit de Staatskas
betaald worden, als tractementen der in
specteurs, schoolopzieners en commissiën,
kosten van opleiding van aanstaande on
derwijzers enz. enz., blijven voor rekening
van den Staat. Het zijn algemeene gelde
lijke uitgaven, waarbij het geheele volk
belang heeft. Daartegen kan geen mensch
bezwaar hebben.
b. Alle kosten echter der openbare ge
meentescholen worden gedragen door hen,
die hun kinderen naar die openbare ge
meentescholen zenden. Die openbare ge
meentescholen zijn neutraal en worden ge
regeld bij de wet.
c. Allendie hun kinderen niet ter open
bare school zenden, kunnen scholen oprichten
naar hun zienswijze, behoudens toezicht der
Regeering. Zij dragen de kosten, aan dit
onderwijs verbonden.
d. Zijdie geen schoolgeld betalen kun
nen ontvangen kosteloos onderwijsals
de kerkgenootschappen dit onderwijs doen
geven, zijn deze scholen als die onder e
vrije (dat is bijzondere), behoudens toezicht
der Regeering; en als de behoeftigen niet
tot een kerkgenootschap behooren, of geen
onderwijs van wege een kerkgenootschap
kunnen ontvangenzorgt de gemeente voor
het onderwijs en dan zijn deze scholen
ingericht naar de wet even als b, zij zijn
dan openbare.
In één bezwaar moet nog voorzien wor
den er zijn namelijk plaatsen in het land,
waar geen goede scholen voor lager on
derwijs zouden kunnen bestaan voor kinde
ren die niet tot de direct behoeftige klasse
behooren, indien deze scholen geen gel
delijke toelagen zouden ontvangen. Het
schoolgeld kan te hoog zijn en dit bezwaar
geldt dus zoowel de openbare als de bij
zondere scholen. Er is alzoo nog eene bepa
ling noodig en wel de volgende:
e. Aan openbare en bijzondere scholen,
die geldelijke behoefte hebben, kan uit de
Staatskas subsidie worden verleend. Elk
van deze subsidiëu wordt bepaald bij de
wet en slechts voor een aangewezen tijd
toegestaan. Over de noodzakelijkheid al of
niet en de grootte der toelage wordt het
schooltoezicht gehoord.
Op deze wijze schijnen in de toekomst
alle billijke klachten te kunnen voorko
men worden en kan de Grondwet worden
gehandhaafd.
Uit hetgeen wij hier afschreven blijkt
dat de Regeering dus ook in zake het
onderwijs het gelijk recht van allen had
kunnen handhaven. En zij had het moeten
doen. Dat is haar roeping, dat is de taak
haar door de Grondwet opgelegd. Had zij
zich op dat standpunt geplaatst, dan ware
zij sterk geweestmet de Grondwet in de
hand had zij eiken onbillijken eisch kunnen
afwijzen. Het geweld zou haar hebben
kunnen doen vallenmaar de waarheid en
het recht zouden aan haar zijde geweest
zijn. Vallende had zij met betrouwen een
beroep kunnen doen op de natie, en de
meerderheid zou haar in het gelijk gesteld
hebben. Maar zelfs in het ergste geval zou
zij heengaande de zoete overtuiging hebben
medegenomendat zij in de vervulling van
haar eerste plicht, in de verdediging van
aller recht gevallen was. Dat getuigenis van
haar geweten en de hoogachting van allen
zou haar loon zijn geweest.
Heeft de Regeering zich nu werkelijk
op het standpunt van het recht geplaatst?
Die vraag beantwoorden wij in een derde
artikel.
WEKELIJKSCH OVERZICHT.
Jl. Dinsdag was de dag, waarop de laatste
beslissing te Constantinoper,' zoo niet zou
vallen, dan toch van Turkije gevraagd
worden. Rusland echter vindt zich in den
onaangenamen toestand geplaatst van öf
zijne bedreigingen te vergeten öf daaraan
door het zwaard klem te geven. „Wij willen
nog niet elke schemering van hoop laten
varen, dat Rusland, gewaarschuwd door
menige ervaring uit den jongsten tijd in
zijn eigen land, ouder vier oogen met
Turkije liever eene vreedzame schikking zal
treffendan de onder de gegeven militaire
toestanden altijd twijfelachtige beslis
sing het zwaard te trekken.
Volgens The Daily Telegraph moet de
Porte zich bereid verklaard hebben de ge
wijzigde voorstellen aan te nemen. Een
lichtstraal van hoop op het behoud van
den vrede doorkliefde alzoo den Staatkun
digen gezichteinder en ook the Times gaf
het vertrouwen niet geheel opdat Turkije
ten slotte „zoodanige voorstellen zou aan
nemen, door welke de mogendheden de
oostersche quaestie voorloopig als opge
lost konden beschouwen. „Aan de laatst
gewijzigde voorstellen ter Conferentie
is het veelbeteekende opschrift van „ré
sumé mitige" gegeven en het moest aan
de persoonlijke bemoeiingen ten slotte van
Lord Salisbury zijn te danken, dat nu
eindelijk de Turksche onverzettelijkheid was
gebroken.
Een telegraphiseh bericht uit Constanti-
nopel maakte echter melding dat de
„groote Raad" in hoogste ressort zich on
verzettelijk zou betoonen, en Turkije met
kracht zijne wapeningen voortzette.
De vooruitzichten op eene mogelijke
schikking bleven donker. De Turken ver
rassen de geheele wereld met hunne fier
heid; maar blijkbaar koesteren zij de hoop
met Rusland alléén te doen te krijgen en
steunen zij voor dit geval op de omstan
digheden dat het russische leger nog niet
slagvaardig is.
De gunstige verwachtingen door de laat
ste berichten uit Constantinopel zijn echter
teleurgesteld, doordat de „groote Raad,"
de voorstellen der Conferentie heeft afge
wezen als strijdig met de integriteit, de
onafhankelijkheid en de waardigheid van
het Turksche Rijk.
Het werk der Conferentie is alzoo mis
lukt. De ambassadeurs staan gezakt en
gepakt om te vertrekkenmaar wijl de
zaakgelastigden achterblijven, hoopt men
dat er direct nog geen oorlogsverklaring
zal volgen.
Op het oogenblik is de hemel ook niet
helder tusschen Berlijn en Parijs. De offi-
cieuse Fransche bladen hebben zich te veel
met de verkiezingen in Elzas-Lötharingen
bemoeid en dat heeft het Berlijnsche Ka
binet ontstemden prins von Bismarck zeer
boos gemaakt.
BUITENLAND.
Frankrijk.
De houding door Duitschland laatstelijk in
de Oostersche quaestie aangenomen, wordt bij
de kanselarijen verschillend uitgelegd.
«Men vreest dat prins von Bismarck meer
op de noord-oostelijke grenzen van Duitschland
dan op het Oosten den blik richt.
«Men begint zelfs te gelooven, dat op den
zelfden dagdat het Russische leger Besarabië
mocht binnen rukkeneen Pruisisch leger wel
eens Holland zou kunnen intrekken. In dat
gevalzou de Europeesche vrede zeer groot
gevaar loopen; want wij meenen zeker te
weten, dat minister Descazes vast besloten
heeft, de overweldiging van Nederland nimmer
toe te staan, tenzij daaraan gepaard ga het
dadelijk binnenrukken van het Fransche leger
in België.
De gemeente-accijnsen te Parijs hebben in
het vorige jaar 423 millioen opgebracht, dat
is 5 millioen meer dan de raming was. Van
wege de staat zijn bovendien te Parijs nog
omstreeks 70 millioen aan accijnsen geheven.
Duitschland.
Keizer Wilhelm heeft aan den oud-Catho-
lieken bisschop Reinkens een schrijven ge
richt, waarin hij hem hartelyk dank zegt
voor de gelukwensch, welke hij den monarch
deed geworden op diens 75jarig militair jubilé.
De Keizer eindigt met het uitspreken van
de hoopdat aan het vaderland een langdurig
tijdvak van vreedzame ontwikkeling moge ge
schonken worden on verzoekt den Staatsdie
naar dien wensch door zijne bede te onder
steunen.
Turkije.
Sultan Abdul-Hamid gaat voort met bezui
nigingen in de hofhouding. Bij een bezoek
zijner stallen oordeelde de Sultandat er 564
paarden te veel waren, en hij gelastte, dat
die bij de kavalerie zouden worden ingedeeld.
De wilde dieren, die sultan Abdul-Aziz had
bijeengebracht en met groote kosten onder
hield, worden aan de zoölogische tuinen van
Londen en Parijs ten geschenke gegeven.
Uit Tunis is dezer dagen een millioen
francs in zilver te Constantinopel aangekomen
als «vrijwillige ooilogsbelasling". Men zegt,
dat uit een aantal andere gewesten van het
Ottomanische Rijk geldzendingen inkomende
opbrengst van «vaderlandslievende inzame
lingen".
BINNENLAND.
Amsterdam, 16 Januari. In de afgeloopen
nacht is de Stads-advocaat Mr. A. Brugmans
alhier overleden. Hij bereikte den ouderdom
van 77 jaren. Hij was ridder van de beide
Nederlandsche orden en deken van de Am-
sterdamsche advocaten.
Van Zaterdag op Zondag-nacht is hier we
der ingebroken in den kelder van het Café
Koorendijkbuiten de Leidschepoort. De dieven
schijnen zich daar enkel aan den wijn te goed
te hebben gedaan, na den grooten wachthond
een slaapmiddel te hebben toegediend. Zonder
geraas te maken zijn de boeven de voordeur
weder uitgegaan. Wat er gestolen is weet men
nog niet.
De Raad heeft bij diverse besluiten zes
tien kelders onbewoonbaar verklaard, waarvan
mitsdien door B. en W. het bewonen is ver
boden.
Roermond, 16 Januari. Nabij deze stad had
Zaterdag-namiddag het volgende ongeval plaats
Een voerman, met zijn kar over den dijk van
de Donk naar de stad rijdende, welke dijk
thans eenige centimeters onder water staat,
had het ongeluk uit het spoor te geraken
en met paard en kar in de Maas te storten
later vond men zijn lijk nog liggende op het
paard dat insgelijks in het water was omge
komen.
's Hage16 Januari. De directeur der Tram-
way-maatschappy heeft aan het Delftsche Ge
meentebestuur geschreven dat de lijn Haag—Delft
den 20 dezer, of enkele dagen later, in ex»
ploitatie zal komen.
Zwolle, 16 Januari. Een fatsoenlijk gekleed
Franschman vertrok Zondag met den trein van
41 uur 45 min. van hier per Centraalspoor
naar Utrecht. Met een paar heeren was hij
gezeten in eene coupé 2e klasse. Toen men
de halte Hulslhorst (op kleinen afstand van
Harderwijk) was gepasseerd, vroeg hij aan
zijne medereizigers aan welk station men nu
het eerst aankwam; toen men hem Harder
wijk noemde, wierp hij onder den uitroep:
«Voila mon chapeau!" Zijn hoed buiten
den trein en sprong dien terstond na. Zijne
verschrikte medereizigers keken door het por
tier en zagen den man op zijn rug aan den
weg liggen. Bij aankomst te Harderwijk werd
onmiddelijk een onderzoek ingesteld, maar
men is er niet in geslaagd zijn spoor te vin
den. Vermoedelijk had men met een deserteur
van het koloniaal werfdepot te doen.
Sloten(Noord-Holland) 16 Januari. Eergis
teren werd te Sloterdijk hét vleesch verkocht
van 28 runderen, die, als tot een besmetten
stal behoorende waren onteigend en afge
maakt, nadat reeds voor eenige dagen twee
koeien van denzelfden stal wegens longziekte
waren gedood. Binnen zeer korten tijd hebben
zich twee gevallen van longziekte in deze Ge
meente voor.
Steenwijk, 46 Januari. De dochter van den
heer P. alhier, ruim 11 jaren oud, kwam
van een avondbezoek te huis en had het
ongeluk met haren regenmantel eene pe
troleumlamp omver te wei-pen. Hare kleederen
vatten vlam en zij verkreeg zooveel brand
wonden, dat zij den volgenden morgen be
zweek. Hare ziekelijke moeder, die te bed
lag, wilde haar helpen, doch brak bij het
uitstappen van het bed haar been.
Venlo, 16 Januri. Heden namiddag had
nabij het station Gladbach een ernstig spoor
wegongeluk plaats. De van Dusseldorp ko
mende trein stootte nl. met zulk een kracht
tegen een hem tegemoet snellenden ran-
geertrein, dat verscheidene wagonswaaronder
de postwagon, werden verbrijzeld. Een twin
tigtal reizigers werden voor het meerendeel
zwaar gekwetst. O. a. werden van een hoogst
zwangere dame de beide beenen verbrijzeld,
terwijl een postbeambte een ernstige wonde
aan het hoofd ontving.
Rotterdam, 18 Januari, Dinsdag-voormiddag
heeft eene vrouw bij de bejaarde weduwe
W.in de Kerklaan alhier na gebeld te
hebben en binnengelaten te zijn, van haar
geld trachten te leenen't welk met eene wei
gering beantwoord werd. Hierna bleef zij nog
een geruimen tijd in het huis met de weduwe
spreken en bracht haar vervolgens met eene
steenen kruik, die zij bij zich had, een slag
op het hoofd toe, waardoor de weduwe nog
al ernstig gewond werd. Op haar gekerm zijn
eenige buren toegeschoten. De daderes had
zich intusschen verscholen op het privaat,
waar de buren haar opsloten totdat de politie
kwam, die haar spoedig daarna heeft over
gebracht naar een politie-bureau. De toestand
van de gewonde vrouw is niet zorgwekkend.
Kralingen, 17 Januari. Heden zijn weder
2 runderen onteigend en afgemaakt, als lij
dende aan besmettelijke longziekte.
GEMENGD NIEUWS.
Te Crouwle, in Lincolnshireheeft een bui
tengewoon voorval heel wal opschudding ver
wekt. William Liggolt, een varkensslager,
heeft zijne vrouw verkocht voor 40 pd. st. aan
Chapman Pidd, kastelein van de Fischmon-
ger's Arms. De zaak werd verhandeld op een
zaakwaarnemers-bureau, het koop- en verkoop
contract opgemaakt, het geld belaald en de
vrouw geleverd Beide (ook de derde) partijen
schenen uiterst voldaan over den ruil. Twee
knapen zijn jl. Woensdag-ochtend uit Neder-
landsch Mettraybij Zutfen gevlucht. Door
de Engelsche Regeering is eene belooning van
100 pd. st. uitgeloofd voor de aanhouding van
den moordenaar Charles Peace, zich ook noe
mende George Parker en Alexander Mannoud
46 jaren (en 10 jaren ouder van uitzicht), lang
5 voet en 4 of 5 duim (Engelsche maat), haar,
baard en knevels grijs, bijna wit. Spraak lis
pelend. Volgens eene officieele opgave zijn
in de jaren 1874 en 1875 in Rusland 17 rnen-
schen door wolven gedood. De veestapel had
het harder te verantwoorden. De beesten ver
scheurden 2935 paarden, 7187 koeien, 6937
veulens, 12,142 kalven, 64.637 schapen9483
varkens, voorts een groot aantal ganzeneen
den, honden enz. In het aartsbisdom Keu
len zijn thans, tengevolge der anti-kerkelijke
staatswetten, 94 pastoriën zonder pastoor.
De journalistiek in de vorige eeuw.
De Köln. Volksz. herinnert aan hetgeen een
Duitsch redacteur in 1798 in zijn blad onder
de rubriek «Egypte" schreef: «Sommige zeg
gen dat de in Egypte vechtende generaal der
Franschen, Bonaparte, gesneuveld is; ande
ren daarentegen beweren, dat hij nog in leven
is. Ik voor mij geloof geen van beide."
De Messager franco-arnéricain bericht
dat de Nederlandsche vice-consul te Cartha-
gena (Vereenigde Staten van Columbia), de
heer Moreno en zijn zoon, den 8 December
vermoord zijn geworden. De zoon, die 's avonds
op een bank op een der openbare wandel
plaatsen was gezeten, werd met dolksteken
omgebracht. Tegelijkertijd werd door een groep
mannen in de nabijheid op de voorbijgangers
geschoten. De heer Moreno werdtoen hij zijn
zoon te hulp wilde komen met sabelhouwen
doodelijk gekwetst. Hij stierf spoedig daarna.
Twee uren later werd een rijk inwoner van
Carthagena door moordenaars aangevallen en
in eene kamer van een apotheker, bij wien hij
gevlucht wasin koelen bloede geworgd. De
moordenaars zijn gevangen genomen. Men ver
wachtte dat de Nederlandsche Regeering de
noodige voldoening zou eischen. Maandag
werd te Parijs de zielemis voor wijlen Na
poleon III door circa 12.000 personen bijge
woond. Zaterdag-avond ongeveer elf uur
geraakte te Terwerderadeel een jongmensch
ongeveer 25 jaren ond, te water, misleid dooi
de duisternis. Vruchteloos was zijn herhaald ge
roep om hulp. Eer men hem die verleenen kon
was hij in de diepte verdwenen. Te Delft
heeft Zaterdag-avond een droevig voorval plaats
gehad. Bij een twist tusschen vader en zoon
moet de laatste eerst door een slag met een
stuk ijzer, daarna door eenige messteken in
den nekzijn vader zoodanig hebben mishan
deld dat de man in zorgvollen toestand ver
keert. Door de politie gearresteerd, is de mis
dadige zoon aan de justistie overgeleverd. Bij
den gemeente ontvanger te Vriezenveen is een
diefstal gepleegd,vermoedelijk door inklimming,
van een trommel, inhoudende eene waarde
in papier en geld van omstreeks f14.000.
De Katholieken van Marseille hebben het voor
nemen opgevat, om den H. Vader een prachtig
bewerkten troon aan te bieden bij de gelegen
heid van zijn gulden jubelfeest als bisschop.
Men heeft te 's Bosch sedert eenige dagen,
gevankelijk binnengebracht een inwoner uit
Capellebeschuldigd van het verminken van
een levend rund door het afsnijden van een
bil. Te Cherbourg is men in hetdal van Quin-
