tig jaren ongeveer zijn sedert verloopen.
Welnuwat is er geworden van dat „chris
tendom boven geloofsverdeeldheidvan
die „christelijke deugden," die de Open
bare school moet aankweeken? Welk zijn
de vruchten van de wet van 1857 Men
slaat de geschiedenis niet in het aangezicht,
vooral niet de geschiedenis van een tijd,
dien anderen met ons hebben doorleefd.
Die geschiedenis nu leert ons wij zeiden
het reeds boven dat de Openbare school
eene moderne secteschool is; eene school,
waarvan de mannen der Logede mannen
van het ongeloof zich bedienen, om een
modern heidendom voort te planten. Die
school is hun school zij zeggen het zelf
men mag er niet aanraken. Zij is met de
pers een van de woordvoerders der Loge
getuigde het nog onlangs een van de
machtigste hefboomenwaarvan men zich
bedient, om den godsdienst te bestrijden.
Zij heeft in hun oog slechts één gebrek,
zij is nog niet modern genoegdit wil zeg
gen, zij kon nog meer kwaad doen.
En met dien toestand heeft de Regeering
vrede! Zij neemt het beginsel in art. 23 van de
wet van 1857 neergelegd, met inbegrip
van „de christelijke deugden" eenvoudig
in haar Ontwerp van wet (art. 26) op,
handhaaft daardoor het modern beginsel
van het Openbaar onderwijs, en laat de
school in handen van de mannen der derde
uiterste kerkelijke partydie haar ten bate
van het ongeloof exploiteeren.
Zoo begrijpt de Regeering haar roeping
Zoo eerbiedigt zy de rechten van allen!
Zoo geeft zij uitvoering aan de Grondwet
die haar de zorg opdraagt overal van over
heidswege voldoend openbaar lager onderwijs
te doen geven!
Wij brengen in ons volgend artikel nog
een drietal bedenkingen tegen dit Ontwerp
bywaaruit meer en meer zal blykendat
de Regeering het standpunt van Recht voor
allen, waarop zy zich, ook krachtens de
Grondwet had moeten plaatsen, bij dit
Wetsontwerp geheel heeft verlaten.
WEKELIJKSCH OVERZICHT.
Hoe vredelievend en toegefelijk de Con
ferentie-houders ook waren, 'tmocht hun
niet batenzy zijn met de kous op den
kop huiswaarts kunnen gaan. En de deur
waarder der Conferentie zal nu kunnen
uitroepen: „De Conferentie is dood, leve
de oorlog"!
De overwinning op de Europeesche di
plomatie door de Porte behaald is volko
men en de Turksche „Groot-vizier" schijnt
dan ook zeer bedaard de hervormingen te
willen invoeren. Het gedrag van Turkije
heeft niets beleedigends voor de Mogendhe
den, welke ter Conferentie vertegenwoor
digd waren. Kan men zich gekrenkt ach
ten over het besluit van een volk, dat
verklaart zelf aan zijne hervormingen te wil
len arbeidenliever dan daartoe gedwongen
te worden met de punt van de bajonet en
dat het, liever dan de buitenlandsche pres
sie te ondergaande kansen van eene
totale uitroeiing beloopt? Men slaat dan
ook geen geloof aan de verspreide geruch
ten, volgens welke Turkije thans in af
zonderlijke onderhandelingen met Rusland
zou wenschen te treden.
Er is melding gemaakt van een gerucht,
dat de Ministerraad te Constantinopel had
besloten in Bulgarije een gendarmerie in
't leven te roepen. Le Journal des Débats
bevestigt die tijding. De Porte zou reeds
aan het Fransche Gouvernement tien of
ficieren hebben gevraagd aan wie de for
matie van dat Corps zou worden toever
trouwd; ook deelt het blad mede, dat de
Porte aan Engeland en Frankrijk inspec
teurs heeft gevraagd om haar finantieëlen
toestand te helpen reorganiseeren.
Eenige Engelsche officieren zijn in Turk-
schen dienst getreden en hebben 't bevel aan
vaard over kavalevie regimenten.
De New-Yorker stoomboot Go/lus gaat
naar Constantinopel op weg met eene lading
wapens en munitievoor eene waarde van
1,750,000 dollars.
De Russische bladen vooral de Peters-
burgsche Courant vaart als een razende uit
tegen alle Mogendheden. Ruslandzegt zij
is bedrogen en misleid op de Conferentie;
Turkije zou nooit zoo onverschrokken in
verzet gekomen zijn, indien het niet in 't
geheim ware aangehitst en gesterkt. „Lord
Salisbury zoo gaat het blad voort
sprak tot den Sultan: „neem dadelijk ons
program aan, of wij vertrekken"; maar
gelijktydig sprak Elliot fluisterend tot
Midhat: „niets aannemen, hoor: wij zyn
het immers met u eens en zullen u wel
helpen'-. Zoo ook sprak Oostenrijk door
twee monden. GraafZichy zei: „aannemen,
of wij breken met u';' maar baron Galice
sprak tot Michat: „niets aannemen, ver
staat ge Rusland is niet klaar en Oosten
rijk maakt zich gereed om u te helpen,
't Schynt dan ook dat de sluwe russi-
schen generaal Ignatieff, de gevolmachtig
den van Engeland en Oostenrijk niet heeft
kunnen misleiden en Rusland d8 dupe is
geworden zijner politieke kuiperijen. Het
éénig verlangen van Rusland in de Oos-
tersche-kwestie is „humaniteitMaar;
waar in Polen, kan men Russische „huma
niteit11 ontdekken De Czaar zwaait aldaar
den knoed op erbarmelyke wijze en heeft
het oor gesloten voor den kreet om her
vormingen door de verdrukte Polen en
de verbannen christenen in Siberië, aan
geheven.
Uit Petersburg is aan de direetiën van
de 54 Russische spoorwegen in 't begin
dezer week vertrouwelijk bevel gegeven
alle maatregelen te nemen, opdat van 27
Januari afzoo noodig het goederenvervoer
zonder moeite kan gestaakt worden, daar
de spoorwegen dan geheel voor militaire
doeleinden zouden gebezigd worden. Uit dit
bevel blijkt duidelyk dat Rusland in zijn
échec niet berusten zal. Ook de gevolmach
tigden van het roode kruis, Massa, en
zijn secretaris, Vorst Wolkensky, hebben
volgens berichten uit Kischeneff om in-
structiën verzocht om te worden ingelicht
waar, bij een uitbreken van den oorlog
hunne hulp het meest noodig zal zyn.
Naar men wil, zal eerstdaags een nieuwe
russische binnenlandsche leening van 100
a 200 millioen roebels worden uitgeschreven.
BUITEN L A IN IX
Duitschland.
»Een nieuwe maatregeldoor de Regeering
ten opzichte van den Culturkampf te Wiesba
den genomen, trekt zeer de aandacht. De Ver-
eeniging van den H. Vincentins a Paulo
vroeg verlofom evenals in vroegere jaren
een wintercollecte te houden aan de huizen
der Katholieke ingezetenen. Dit verlof is ge
weigerd. Het bestuur der Vereeniging maakt
daarom bij advertentie aan de armen bekend
dat de gewone ondersteuning niet kan worden
verleend. De anti-katholieken bladen getuigen,
dat de Vereeniging reeds 25 jaren tot zegen
der armen heeft gewerkten eene Prolestan-
sche dameverontwaardigd over het onrecht,
dat men poogt op nieuw tegen de Katholieken
te plegenheeft het publiek opgeroepen om
giften in te zenden bij de leden van het be
stuur van Vincentius a Paulo, hetgeen
de Regeering dan toch wel niet zal kunnen
beletten.
Frankrijk.
Parijs. Op het Elysée is in 't begin dezer
week het eerste winterbal gegeven. Er waren
5000 uitnoodigingen rondgezonden. Hoe velen
waren er echter nog niet teleurgesteldAlthans,
men beweert dat niet minder dan 21000 per
sonen een toegangkaartje verzocht hadden.
De Univers maakt de opbrengst be
kend eener inteekening ten behoeve van Pool-
sche priesters, die naar Siberie gedeporteerd
zijn. Het bedrag is ruim 43,000 francs.
»Papa Tourniquet" is overleden. Hij is 102
jaar oud geworden. Hijde deken der speel
goedkooplieden van Parijs, was in 1830redac
teur van de Sentinelle. In 1834 veroordeeld
om politieke redenen, vertrok hij naar Zwe
den waar hij pasteibakker-hofleverancier werd.
In 1839 keerde hij arm te Parijs terug en tot
op 90 jarigen leeftijd was hij speelgoedkoopman.
Verscheidene vreemde bladen verhalen dat
het Fransche Gouvernement paarden in hel
buitenland heeft doen aankoopen. Van offici-
cieuse zijde wordt dat bericht volkomen on
waar genoemd.
BINNENLAND.
Vlaardingen, 24 Januari. Naar alle gedach
ten is het schip «Prins van Oranje« Schipper
KI. Groeneveld, 1 December 1876 ter visch-
vangst vertrokken, met man en muis ver
gaan.
Amsterdam, 23 Januari. Over enkele dagen
zal de tiamway-dienst PaleisstraatLeidsche-
plein worden uitgestrekt tot de Vondelstraat.
Zwolle, 23 Januari. Gedurende het jaar 1876
zijn hier wegens dronkenschap aan het poli
tiebureau in bewaring gesteld 347 personen,
waaronder 15 vrouwen. Een onverbeterlijke
dronkaard, die elf malen in bewaring is ge
steld, heeft in korten tijd zijne geheele vader
lijke erfenis verdronken en is gisteren te Dalfsen
levenloos uit het water gehaald.
Katwijk aan Zee, 24 Januari. Door schui
ten werd alhier de eerst gevangen versche
visch aangebracht, besomming f 55 tot f113
in 6 dagen reisbuitengewoon hooge prijzen
werden besteed: tarbot f 10 a f 12 per stuk,
tong f 0.35 a f 0.45 per stuk, kabeljauw f3
a f 5 per stuk, levende bunschol f 0.50 a
f 75 per stuk, kleine schol f 8.50 a 12,20
per mand. Heden avond zal een groot deel
van onze vloot op de visscherij uitgaan.
Grave, 24 Januari. Een dievenbende, die
te Schayk en Geffen varkens heeft gestolen,
heeft opnieuw van zich doen hooren. Te Deur-
sen is in de vorige week wederom een levend
varken door de heeren medegenomenzonder
dat de bewoners van het huis daarvan iets
hebben bemerkt.
In de pastorie te Demen zijn pogingen tot
inbraak gedaan. Op tien minuten alstands
dezer gemeente werd iemand die van zijn
werk naar huis terugkeerde, door een kerel
overvallen, die hem zijn geld afvroeg. De
aanrander ontving echter van zijn tegenpartij
met een blikken tabaksdoos zulk een slag,
dat hij op den grond zonk. De aangevallene
koos toen het hazepad. De landlieden uit den
omtrek beweren dat de bende minstens twintig
man sterk is; ook hier zal echter 't gerucht
wel weer de zaak vergrooten.
Hoorn, 23 Januari. Gedurende het jaar
1876 zijn ter markt aangevoerd: 1560 paar
den, 13,963 koeien, 2060 kalveren, 61,415
schapen, 9520 lammeren, 23,409 varkens,
biggen en zeugen. 1067 bokken en geiten,
4159 HL. als monsters aangevoerde granen
en zaad, 93,400 koppen boter en 8314 sta
pels, wegende 2,214,453 kilogr. kaas.
Sloten, 24 Januari. Op den stal van J. O.
aan den Sloterweg is de longziekte uitgebro
ken. Een rund is aangetast, onteigend en
afgemaakt.
Houtrijk en Polanen, 24 Januari. Alhier
is gisteren-avond opgericht eene afdeeling van
het Multapatiorsbondtellende 19 leden. Het
bestuur is samengesteld uit de heeren J. L.
v. d. Burch, eere-voorzitterJ. H. v. d. Palm
voorzitter; J. Wils, secretaris; H. W. Rijss
en R. W. Lammerts, leden.
Zutfen, 25 Januari. Alhier zal binnen
kort worden geopend eene herhalingschool
voor volwassen arbeiders, zoowel mannelijke
als vrouwelijke, boven de 18 jaren, die het
in vroegere jaren aangeleerde lezen, schrijven
en rekenen geheel of gedeeltelijk vergeten
zijn en het ontbrekende wenschen aan te
vullen.
Purmerend, 25 Januari. Den heer V.al
hier, die gisteren met zijne bruid een tochtje
naar de hoofdstad gedaan had, wachtte bij
zijne terugkomst eene mindere aangename
verrassing. Tijdens zijne korte afwezigheid
heeft men zich toegaug weten te verschaffen
tot zijne woning en daaruit ontvreemd een
bedrag van omstreeks duizend gulden in papier
en specie. Men is de daders nog niet op 't
spoor.
GEMENGD NIEUWS.
Zondag-ochtend is te Luik gedurende de
godsdienstoefening in de kerk een moordaan
slag gepleegd op een geacht koopman daar
ter stede, op wien de moordenaar met een
zesloops revolver schoot; de toegebrachte wond
is niet gevaarlijk en men wist zich van den
misdadiger spoedig meester te maken. Beweert
onrecht schijnt het motief tot deze misdaad
te zijn geweest. Te Nancy zijn bij een hevigen
brand in de rue St Jean twee jongelingen, beide
18 jaren oudlevend verbrand. Op het oogen-
blik, dat men den één een ladder toereikte,
bezweek de vloer onder zijne voeten en de
jongeling verdween van het venster in de on
der hem woedende vuurzee. De ander werd
op de verbrande overblijfselen van zyn bed
gevonden, geheel verkoold en blijkbaar gestikt
nog vóór hij zich bewegen kon. Te Kalden-
kirchen, in de Pruisische Rijnprovincie, is
een aanslag gepleegd op het leven van den
burgemeester Bertgens. Laatstleden Woensdag
avond uit het raadhuis komende, werd hij
aangevallen en kreeg twee steken, met het
gevolg dat hij bewusteloos nederviel. De dader
nam de vlucht, maar werd achterhaald en
gegrepen. Men bericht dat onlangs in een
Amsterdamsche kroeg een matroos met eenige
bezoekers een weddenschap aanging dat hij
met eiken klokslag van 12 uur een borrel zou
opdrinken. De weddenschap ging door. 12
borrels stonden volgeschonken op tafel. Tot
9 slagen toe giug alles geregeld; doch bij den
lOen slag'toen ook de 10de borrel naar bin
nen ging, sloeg den ongelukkige de vlam uit
de keel en bestierf hij het binnen eenige oogen-
blikken.De Parijsche Nation deelde dezer
dagen het volgende mede: «Prins Orloff
heeft in het hotel der Russische ambassade een
kinderbal gegeven. O. a. waren de her
tog Decazes en bijna alle leden van
het corps diplomatique aanwezig."
De »Globe" deelt de «allergewichtigste" tij
ding mede, dat de gorilla van het Berlijnsche
aquarium thans geheel hersteld is en deBer-
lijners meer dan ooit door zijn «menscheuach-
tige manieren" heeft vermaakt. Naar men wil
zullen uit verschillende oorden der wereld Dar
winisten naar Pruisens hoofdstad komenom
den aap met zijn herstel geluk te wenschen.
Uit Dusseldorp meldt men, dat Zaterdag te
Stoffeln de ingezetene Liebert voor de deur
van zijn huis vermoord is geworden. De sche
del was hem ingeslagen. In de roodver-
verij van den heer W. Swinkels, te Helmond
ontstond Zaterdag namiddag een hevige brand,
De bergplaats van ruwe garens, pakpapier,
enz.verzekerd voor eene som van f 10,000, is
geheel uitgebrand. De schade is aanzienlijk
de oorzaak onbekend. Tusschen Valkenburg
en Heerlen (Limburg) is dezer dagen een per
soon door twee mannen aangehouden en van
f700,beroofd. De Justitie doet onderzoek.
De praktijk om zyn waren door loterijkansen
aan den man te brengen, is nu wel tot hare
volmaaktheid gebracht door de volgende adver
tentie van een Amsterdamschen restaurateur:
»Op alle uren van den dag te bekomen heer
lijke erwtensoep, a 30 cent de portie en voor
zien van 3 worstjes. In eiken ketel bevinden
zich 300 worsten, waaruit 100 porties ge
schept worden. In 30 worsten zitten bons voor
een exemplaar „Aaltje de zuinige keukenmeid"
terwijl voorts onder de 300 er zich één bevindt,
waarin bovendien een bon voor eene echte
pianino van Erard." Maandag avond kwam
te Assen een man uit Groningen en zette
zich op de stoep van zeker huis neder. De
politie vond hem daar en bracht hem, daar
hij niet wél was, bij den slaapsteê-houder
Kippenbroek. Hij vertelde gekomen le zijn van
Hardinxveld en zijn naam was De Keizer.
Ook deelde hij mede, dat hij zeere beenen
had en niet verder had kunnen gaan. Eenige
oogenblikken daarna was de man gestorven.
Men bevond dat hij ten aanzien van zijne
beenen, waarheid had gesproken en dat zijne
voeten waren bevroren geweest; men bevond
voorts dat hij nog over twee centen kon
beschikkenGisteren namiddag is een werk
man op het fregatschip Salatiga, liggende in
de Westerhaven, door mis te stappen in het
ongeveer 20 voet diepe ruim gevallenwaar
door hij zich aan de linkerzij bezeerd heeft.
Hij is naar het Ziekenhuis overgebracht.
In de Nabijheid van Vaals hebben twee stu
denten der polytechnische school te Aken ge
duelleerd waarbij één doodelijk werd getroffen,
terwijl de ander zich ter beschikking der Prui
sische justitie gesteld heeft. Bij het station
Oeventrap, op den spoorweg in helRuhrdal,
is een passagierstrein tegen een goederentrein
geloopen, met het gevolg dat drie passagiers
gedood en vijftien gekwetst werden. Gis
teren namiddag is van eeu schip, te huis
behoorende te Nijkerk, zeilende in de Zui
derzee, ter hoogte van Muiderkerk, de
schippersknecht over boord geslagen en ver
dronken. Zijn lijk is nog niet gevonden.
Uit Maastricht zijn in den laatsten tijd voor
ongeveer f25,000 aan twee centimestukken
naar België uitgevoerd. In de Luxemb. Zei-
tung wordt gemeld, dat in de ijzeren geld
kist der failliete spoorwegmaatschappij van
de Bassins-Houillers na nauwkeurig onderzoek
is gevonden de som van 12 centimes.
Van drie personen welke te Lucern (Zwit
serland) door een dollen hond waren ge
beten, is er een aan watervrees bezweken.
Te Nantes heeft een bankier-wisselagent, wiens
geestvermogens gekrenkt waren door ongeluk
kige beurs-speculatiënzich van liet leven
beroofd. Een werkman die in de vorige
week, bij net lichten der stoomboot Maas,
door het vallen van een zwaar vat gekwetst
werd, is tengevolge daarvan overleden.
Door den wachtmeester der maréchaussées te
Waalwijk is tegen vier schoenmakers in de
gemeente Drunen proces-verbaal opgemaakt,
wegens het in dienst hebben van kinderen
beneden den leeftijd van 12 jaar. Te Gro
ningen werd, voor eenige dagen, 's morgens
een klein kind dood in het bed gevonden,
dat door de moeder schijnt doodgelegen te zijn.
De Justitie bemoeit zich met de zaak. Ze
kere P. de B.te Vuren, is in beschonken
toestand in het water gevallen en eenige oogen
blikken nadat hij er uitgehaald was, overle
den. Te Assen hebben de gezamenlijke tim-
