NIEUWE No. 35. Zondag 17 Juni 1877. 2e Jaargang. De Oorlog in het Oosten, Jubilé van den Paus, Uitgever W. KUPPEES. Gouden jubelfeest, 3 Juni. Rome. Het zou moeielijk zijn zich een denkbeeld te vormen van het aantal brieven en telegram men, die de H. Vader den 3en Juni ontving. Behalve eigenhandig geschreven gelukwen- schingen van verschillende souvereinenont ving de Paus depêches van den verdreven Koning van Hannovervan de Koningin-moeder Isabella van Spanje, de prinses van Asturië, den prins en de prinses van Saksen, den re geerenden hertog en de hertogin van Nassau, de Koningin-moeder van Saksen, enz. Er wa ren telegrammen uit New-York, uit San-Fran- ciscouit Washingtonuit Bostonuit Batavia, uit Ceylonuit Japanuit New-Orleanskortom uit alle oorden der wereld, waar de telegraaf haar vertakkingen heenzendt. MARL1MI 11)1 HUT. ABONNEMENTSPRIJS Per 3 maanden voor Haarlem75 Cents. Buiten Haarlem franco per post90 Afzonderlijke Nummers6 Dit blad verschijnt twee maal per week. In half formaat 'S WOENSDAGS AYONDS. In geheel ZATERDAGS BIJ BE A TT: St. Jansstraat Haarlem. JÏTMA1N TIEN DiUT AGITE MA NON AGITATE. PRIJS DER ADVERTENTIËN Yan 1—6 regels30 Cents. Elke regel meer5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 cents per advertentie k Contant. Advertentiën worden uiterlijk Zaterdags en Woensdags vóór 12 uur 's middags ingewacht. Er hebben in den sedert vele weken tusschen Rusland en Turkije gevoerde strijd noch geen schitterende gevechten, noch zware belegeringen plaats gehad, er zijn noch geene groote veldslagen geleverd en toch spreken vele reeds van vrede. Yan den Czaar wordt gezegddat hij met de vrede- lievendste gevoelens bezield is, wat zeker vreemd mag heeten bij het feit dat, ten gevolge zijner oorlogsverklaring, reeds dui zenden en duizenden menschenlevens door vuur en zwaard zijn afgesneden, 't Is even- Wel niet de eenige tegenstrijdigheid, welke den Czaar wordt toegeschreven. Yreemd is het een gruwzaam vervolger van brave Katholieken het zwaard te zien trekken tot bescherming van Christenen in het Oosten. Yreemd is het dat Te Deutn's werden gezongen als wilde Rus land Gode de eer geven de zaken zóó te hebben geleid dat zeer gelukkig, de oor log volgen moest. Yreemd is het dat op last van den gekroonden ij ver aar voor de verbanning van ontplofbare kogels uit de arsenalen en van de slagvelden, torpedo's in zeeën en rivieren worden gelegdwaar van er reeds vreeselijke verwoestingen hebben aangericht. Twee Turksche monitors en meer dan vijfhonderd menschen zijn op deze wijze tot meerdere eer en glorie van den Czaar vernield geworden. Yreemd is het boven dien van vredesvoorwaarden te hooren, die het plechtig gezegde des Czaars, dat hij geen veroveringen wildetot een leugen maken voor heel de wereld. Zijn ontplofbare kogels dan zooveel gevaarlijker, zooveel meer te vreezen, zooveel verwoes tender in hunne werkingen dan torpedo's? Yoor de slachtoffers van den oorlog is het vrij onverschillig of zij door ontplofbare kogels, of wel door vreeselijke uitwerkin gen eener torpedo gevallen zijn. Hier is het spreekwoord juist van pas: „dood is dood"Doch schandelijk is het en het schreit om wraak ten hemel, als zooveel duizenden onschuldigen worden weggemaaid en dat om een twist te beslechten, waar mee zij niets te maken hebben, en waar van de aanleggers zich wijselijk, buiten schot houden. Ongelukkig menschdomwat zijt gij te beklagen. Wat zijt ge machte loos tegen het geweld van den sterke! Is uw lot niet allertreurigst, dat ge om de misdaden uwer gebieders te boetenom de ijdele eer van „engelenmakers" te voeden, tot kanonnenspijs dient en geslachtofferd wordt op het altaar van misdadigen roem en glorie? Zoo ergens dan is uit den oor log te leeren hoe vreeselijk diep de inensch tengevolge van Adams valvernederd werd. In plaats van elkanders welzijn te bevor deren verschijnen honderdduizenden zwaar gewapende krijgers op de slagvelden om tegen hun wil, dood en verderf onder de .menschen aan te richten. Zoo waar is het dat, even als in oude tijden, volken ge straft werden om de misdaden hunner vorsten. Willen de volken geen nieuwe vreeselijke teleurstellingen beloopen dan zullen ze wijs handelen geen staat te maken op de zoogenaamd vredelievende gevoelens van den Czaar, noch op Ruslands „belange- looze" krijgvoeren voor de bescherming der Christenen. Veroveraars op hun woord te gelooven mag zeer vermetel heeten. Heeft Keizer Wilhelm niet plechtig verze kerd alleen oorlog te voeren tegen Napo leon III, niet tegen Frankrijk? Heeft hij niet beloofd Duitschland te verheffen tot een toevluchtsoord van „ware vrijheidedele deugden en reinen godsdienstzin"? En, desniettegenstaande moest Frankrijk de vreeselijkste rampen verduren en zijn Duitschlands eendracht en welvaart ten gronde gericht. Ook in Azië wilde de Czaar geen veroveringen, maar hij annexeerde het khanaat van ChiwaEn nunog vóór de oorlog goed aan 't woeden is, spreekt het „belangelooze, geen veroveringen" be- oogende Rusland al van afstand van Turk sche provinciën in Azië en van het stichten van vrije, van den Sultan onafhankelijke koninkrijken uit de Vasalstaten Wallachije, Moldavië, Servië, met Bosnië, de Herze- gowina, Montenegro, etc. op de hoop toe! Zal het menschdom dan nooit wijs worden? Zal het nooit volstandig geloof weigeren te slaan aan fraaie woorden en beloften van veroveraars. Dat de volken een voorbeeld nemen aan Oostenrijk! wel ver van den Czaar op diens woord alleen te geloovenmaakt Oostenrijk toebereidselen, om, zoodra Rut- schuk en Silistria door de Russen veroverd zijnServië en der Herzegowina te bezetten. Zeer verstandig van OostenrijkKeizer Frans Jozef weet zóóveel van vorstelijke omhelzingen en fraai klinkende vredelievende woorden, dat hij maar liever het zekere voor het onzekere verkiest, en daar Rus land toch geene veroveringen wil, maar alleen tijdelijke bezetting van Bulgarije, kan de Czaar het Oostenrijk volstrekt niet euvel duiden als het een handje helpt tot het goede doel. Maar zouden ook nu geene Russische adders onder het gras verscholen zijn? D. G. Nederland. Z. Excell. Mgr. Capri, internuntius van den H. Stoel hier te lande, ontving op den feestdag tal van brieven en telegrammen van gelukwensching uit alle oor den des landsen daarenboven deputation van Katholieken uit eenige steden, de Hoofdraad der Vincentius-vereeniging enz. Van alle streken uit ons vaderland komen berichten in van de godsdienstige opgewekt heid, waarmede het bisschops-feest van Z. H. Zondag 3 Juni gevierd is. Overal waren de kerken feestelijk versierd, en was de deelneming der geloovigen aan de godsdienstoefeningen, en de toevloed aan de H. Tafel, buitengewoon groot. Buitenland. Heel Frankrijk heeft even als Belgie, van de feestviering in dit land zou de beschrijving een boekdeel kunnen vullen op de luisterrijkste wijze van zijne liefde aan Pius IX doen blijken. De Sacra- mentsprocessiën zijn overal met veel plechtig heid gehouden. Steden en dorpen waren met groen en bloemen versierd en des avonds in een zee van licht gedompeld. Parijs alleen bepaalde zich tot feestviering in de kerk; in die stad was men bevreesd voor de radicalen die, verstoord als zij zijn over de laatste daad van den Maarschalk-president, een oproertje zouden gestookt hebben. In Duitschland heeft de regeering zich zoo lezen wij in de Maasbode vooral in de Oostelijke provinciën zoo streng mogelijk tegen de viering van het feest van Pius IX verzet; daar heerscht dan ook eene zeer bit tere stemming. In de Rijnprovinciën schijnt de regeering zoover niet te hebben durven gaan, en is zij slechts gegaan tot de uiterste grenzen der wet. Dat blijkt uit het volgende artikel uit de Protestantsche lieichsbotedat ook in andere opzichten zeer leerzaam is. „Dat was een feestdag voor Rome, de 3 Juni, het SOjarig bisschopsjubilé van Pius IX1 De Duitsche Rijn heeft dit feest zoo schitte rend gevierddat men er nog lang over spre ken zal. Ja, de Cultuurkampers hebben ge lachen over de snoode woorden van Schor- lemer-Alst, dat de Cultuurkamp reeds zijne schaduwen werpt op onze dynastie; maar het ■is helaas waarwat hij zeide. Hoe armelijk en erbarmelijk fladderden de trouwe Evange lische vlaggetjes hier en daar op den geboor tedag onzes verhevenen keizers; in geheele straten zag men geen bloemkrans geen groen wel spottende aangezichten en leedvermaak. En des avonds geen illuminatie, slechts oflfi- ciëele voetzoekers! Maar gisteren, welk een volksfeest! Reeds op den vorigen avond had men het ingeluid; de vlaggen, nog aanwezig van Sacramentsdag, verdubbelden en verdrie voudigden zich. Guirlande verbond zich aan guirlande met allerlei opschriften als: „Heil Pius IX, bilaris Jesus Christus heilen andere. Bloemendoe ken tapijten versierden huizen en hutten zelfs in de achterbuurtenwaarin zelden een vreemde den voet-zet, ontbrak de versiering niet vter eere van onzen lieven H. Vader!" Ja, tot onze verbazing hebben niet slechts onze Katholieken dien luister aan hunne huizen gebrachtmaar zelfs vele onzer liberale Protestanten: liberale doctorenkoop- en handwerkslieden. Des mor gens ten vier uur begon weder het plechtige, ver dreunende klokgeluials ware er storm of brand. Wat had men zich zelfs des nachts nog beijverd! Wel mocht geen processie als „niet bestaande" gehouden wordenmaar na de verschillende godsdienstoefeningen vond een grootsch volksfeest in de vrije natuur plaats. Duizenden verzamelden zich op de velden; lofgezangen en Piusliederen weerklon ken duizendstemmig bracht men den H. Vader een „hij levedat door de steden weergalmde. Des avonds bereikte het feest zijn toppunt. gij grijsaard, heil den bisschops-ju- of „Pius IX, den Stedehouder van Huis aan huis schitterde met lichtenballons en bengaalsch vuur als in een tooverzee tot laat in den nacht bewoog zich in de daghel dere straten eene vroolijke volksmenigte, waartoe de heete zomerdag met zijn heerlijken en zachten avond veel bijdroeg. Overal leven vreugdevol genot en gezang, daarbij het ge raas van vuurwerk boven en beneden den Rijn, dat de echo's der bergen deed ontwaken. Slechts een hoopje Evangelischen vierden stil zijn Zondag in de Godshuizen. Wat schade dacht menigeenheeft de Cultuurkamp met zijne beschaving svereinen en openbare scholen aan Rome toegebracht? Niet de minste. Rome staat vaster dan ooiten wij aan den Rijn die zonder vooruitgangsbril alle dagen zijne macht en heerlijkheid aanschouwen en onder vinden, schudden het hoofd bij de Cultuurre devoeringen onzer blinde volksmannen. En de eenige steun van den Staat, eene sterke Evangelische Kerk, is op den weg des vervals; zij wordt steeds kleiner en armzaliger tegen over dit Rome. O God, zie van den hemel neder en heb medelijden met ons." Uit Tyrol schrijft men van den 4en: Het geheele graafschap was gisteren avond een zee van vuur. Al de gebergten waren met vreugdevuren verlicht. Vuurpijlen stegen langs alle kanten op. Overal weerklonken de feesttonen der muziek en verkeerde de me nigte in de opgewektste stemming. De aarts hertog Karei—Lodewijkbroeder des keizers de aartshertogin Maria Theresia en hunne kinderende aartshertog Ferdinand en de aartshertogin Maria Margaretha woonden de processie alsmede het plechtig lof en Te Deum bij, dat ter eere van den H. Vader gehouden werd. In Zwitserland is het gouden jubelfeest evenzeer met veel geestdrift gevierd. Lucern en omstreken boden Zondag-avond en -nacht (3 Juni) een onvergetelijk schouwspel aan. Duizenden vreugdevuren brandden op de ber gen der Katholieke kantons, Pius IX ter eere. De Righi-Kulmde Uri-Rothstockde Kulm van Seclisberg en andere gevaarten, die met hun koppen in de wolken reiken waren van top tot bodem geillumineerd en straalden in een zee van licht, die tegen den donkeren hemel prachtig afstak. Lucern werd met Bengaalsch vuur verlicht. Van alle zijden hoorde men het geknal der vuurwerken, die afgestoken werden. Alles werd door het heer lijkste weder begunstigd. Men meldt uit Dublin dat geheel Ierland met onbeschrijfelijke geestdrift het feest van den Paus heeft gevierd. Overal werden prach tige processiën gehouden. België. In het bisdom van Brugge, waar de feestviering, die in andere dioceesen van Belgie den 21en Mei plaats had, tot den 3en Juni was uitgestrekt, is het gouden bisschops- feest met grooten luister gevierd. Groot was de geestdrift, algemeen de deelneming. Vlag gen met pauselijke en nationale kleuren, ver siering met guirlanden en bloemen, illumina ties enz.hadden tot in de kleinste gemeenten plaats; er waren zelfs plaatsen, waar men te vergeefs naar een huis zochtdat aan de al- gemeene feestviering geen deel nam. Het bis dom Brugge heeft voor geen ander in België ondergedaanen de rij der feesten in dat koninkrijk op waardige wijze gesloten. America. Uit Philadelphia schrijft men aan de Times dat het jubilé van den Paus Zondag 3 Juni door de Katholieken in geheel de uitgestrektheid van de Vereenigde Staten met buitengewone geestdrift gevierd isniet alleen binnen de kerken, maar ook door op

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1877 | | pagina 1