NIEUWE
No. 67.
Zondag 7 October 1877,
26 Jaargang.
Het hinkend paard
HAARlMStH! COIIRAIT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem15 Gents.
Buiten Haarlem franco per post90
Afzonderlijke Nummers6
Dit blad verschijnt twee maal per week.
In half formaat 'S WOENSDAGS AYONDS.
In geheel ZATERDAGS
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Van 1—6 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letterB worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 cents per advertentie Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Zaterdags en Woensdags
vóór 12 uur 's middags ingewacht.
Uitgever W. KUPPERS.
Als binnen kort het onderzoek en de
behandeling der Staatsbegrooting voor 1878
in de Kamers een aanvang zullen hebben
genomenals het weder eens op de duiten
en niet meer op mooie praatjes aankomt,
dan zullen zeker velen in den lande de
minder aangename ondervinding opdoen,
dat het niet voldoende is om in de politiek
vooruit te komen, Bteeds den mond of de
pen vol te hebben van schimpredenen over
ultramontaanschen overmoed, clericale knoei
erijen en andere dergelijke logen- en las
tertaal meer. Thans toch staan wij voor
het sinds lang voorspelde feit, dat de ko
loniale begrooting in plaats van baten af
te werpente horten zal gaan opleveren
om te beginnen, komen er nu maar eventjes
zestien millioen guldens te kortdie door
een leening zullen moeten gevonden worden.
Welke zijn nu de oorzakendie tot zulk
eenen toestand hebben geleid Men kan
die in het kort samen vatten als volgt
Het is nog niet heel lang geleden, dat
de huishouding van onze Oost-Indische be
zittingen telken jare overschotten opleverden,
welke onder de benaming van batig slot
aan de algemeene schatkist van het moe
derland ten goede kwamen. Die overschotten
bedroegen soms van 20 tot 30 millioenja
wij meenen zelfs eenmaal 36 of 3 8 millioen
's jaars.
Daarvan hebben wij o. a. orize staats
spoorwegen gebouwd (meer dan 100 milli
oen), nationale schuld gedelgd, enz. Die
gunstige resultaten mochten evenwel geen
genade vinden in de oogen van, wie zou
het gelooven van de zoogenaamde „libe
rale" partij. Niet tevreden met in het
moederland al het bestaande zooveel moge
lijk naar hare begrippen van vooruitgang
te willen verwringen en uit zijn verband
te rukkenzouden ook de Indische toestan
den niet van hare onverzadigbare zucht tot
nieuwigheden en verandering ontsnappen.
Onze westersche begrippen van beschaving
en samenleving zouden ook op de Javaantjes
en andere inlanders daar ginder worden
toegepastzoo luidde de wet van den voor
uitgang; en dwaas genoeg, meende men
zoo maardoor wat wetten en reglementen
de zeden en den volksaard van eenige mil-
lioenen oosterlingen te kunnen veranderen
net als bij kon. besluit een nieuw model
kapotj assen of, schakots voor het leger wordt
ingevoerd. De gunstige finantieële toestand
nu van ons Oost-Indie was voornamelijk te
danken aan het door den Gouverneur-gene
raal van den Bosch in de jaren 1830 en
volgende ingevoerde zoogenaamde gedwon
gen cultuurstelsel. Die dwangofschoon van
Weinig beteekenis en overigens mede groo-
telijks dienstbaar in het belang van de Ja-
Vanen zelve, die dwang, dat cultuurstelsel
ttioet vallen en plaats maken voor het stel-
8el van den vrijen arbeid; dat paste zoo
precies tevens in het kader van de vrij
heidlievende liberale partij. Onze ruimte
iaat niet toe, daaromtrent in wijder be
schouwing te tredenmaar genoeg Zoolang
"Voelde de bedoelde partijdat zij het cul
tuurstelsel (met uitzondering van dat voor
de koffie, 't welk nog tot tijd en wijle in
stand gebleven is) er ondergebrachten de
exploitatie der bronnen van Java's rijkdom
men ter beschikking van den vrijen arbeid wist
te doen stellen. En de uitkomst was dat
de Javaan nu niet langer het slachtoffer
is van 's lands Regeering, maar thans het
genoegen heeftvan honderdmaal erger
soms, uitgemergeld en uitgezogen te wor
den door particuliere nijverheids-onderne
mers, welke particulieren, zelfs niet altijd
Nederlanders, tevens gaan strijken met de
enorme winsten, welke anders in 's Rijks
kas zouden vloeien.
En nu de moraal van de fabel
Helaashet hinkende paard komt ach
teraan.
Alle mogelijke overschotjes zijn in de
laatste drie, vier jaren bij elkander ge
schraapt en opgesmeerdmaar eindelijk is
het oogenblik daar, dat de pot leeg is,
totaal leegEn «laar nu toch voortdurend
in de behoeften der kolonie, ook al door
liberale eischen van jaar tot jaar tot eene
schrikbarende hoogte opgevoerdmoet wor
den voorzien, zoo zit er niets anders op
dan geld te leenen Zestien millioen. Een
kleinigheid om te beginnenDe Regeering
heeft het uitdrukkelijk geconstateerd. Om
in de kosten van rentebetaling dier leening
eenigzins tegemoet te komenwil men ook
personeele belasting en patentrecht op Java
invoeren. Dat is immers ook vooruitgang
Leve de liberalen dus Weg met de con
servatieven en hunne clericale bondgenoo-
ten Hoerah
Als dat leelijke hinkende paard maar
niet achteraank wam Geldleening Verhoo
ging van belastingen.
Zoo zal menige contribuabele in Neder
land zuchten, en met recht. Maar komaan
men moet er dan toch ook iets voor hebben,
om in eene constitutioneele monarchie naar
de echt democratische begrippen van den
vooruitgang bestuurd en geregeerd te worden.
Nog zou intusschen de bom zoo spoedig
niet gebarsten zijn, als dat andere legaat
van liberalistische regeeringswijsheid, de
fameuse Atchin-oorlogdie al voor een jaar
geëindigd heette en toch nog niet geëindigd
isons niet als een looden blok aan 't been
hing. Gezwegen van de duizenden menschen-
levensnutteloos geofferdheeft ook deze
liberale knoeiwinkel op groote schaal onze
rekening met millioenen en millioenen be
zwaard.
Hoe schoon ook alles werd voorgespie
geld en voorgelogen zelfsde uitkomst heeft
het ons dus verre gelogenstraftmaar toch
het hinkende paard komt nu achteraan.
Schulden makende belastingen verhoogen,
geen ander kan het gevolg zijn van de
roekelooze politiek der liberalen in alle op
zichten. En nog zijn ze niet tevreden
neenze zijn het nooitnu op het oogen
blik zelfs eischen zij schatten geld voor de
bevordering van het onderwijs, dat wil
zeggen van hun onderwijs, het neutrale
staats- met uitsluiting van het bijzonder
onderwijsen durven zij de stelling uiten
dat de Regeering zich maar niet al te be
zorgd moet maken over de beurzen der
belastingschuldigen.
Tot hoelang zal de meerderheid van het
zoogenaamd verlichte deel der Nederlandsche
natie, van het Kiezers-korps voor Leden
van de Tweede Kamerverblind genoeg
zijn om de behartiging harer hoogste stof
felijke belangen te blijven toevertrouwen
aan mannen van zulken liberalen stempel
Misschien wel tot er geen enkel resje
van vorigen voorspoed te vernietigen meer
zal overblijven K. W.
BUITENLANDSCH OVERZICHT.
De Russisch-Rumeensche opperbevelheb
bers hebben de belegeringswerken voor
Plewna geinspecteerd en hun tevredenheid
over den stand van zaken betuigdde troe
pen hebben versterkingen ontvangen en
't zal er de volgende week op los gaan.
De Turken blijven stilletjes achter hun
verschansingen en men vreest dat ze mijnen
hebben aangelegd om, zoo de belegeraars
voortrukkendeze op een gegeven oogen
blik in de lucht te laten vliegen.
In Klein-Azië is weer gevochtende
uitslag moet in 't voordeel der Turken zijn.
Uit Belgrado schrijft men aan The Times
't is zeker dat Servië aan den oorlog zal
deelnemen. In den kabinetsraad zou de
quaestie van deelneming ten gunste van
Rusland beslist zijn. Voortdurend worden
troepen naar de grenzen gezonden, terwijl
de met verlof zijnde officieren zijn opge
roepen om terstond weder in actieven dienst
te treden. Te Kragujewatz wordt dag en
nacht gearbeid; groote hoeveelheden kruit
en mondbehoeften worden naar de grenzen
gezonden. Servië's medewerking in dezen
oorlog is dus niet langer twijfelachtig.
Rusland heeft te Londen 700 Krupp-ka-
nonnen bestelden met acht Russische
firma'seen Engelsch en een Belgisch huis
contracten gesloten tot het leggen van een
kolossale ponton-brug over den Donau. De
pontons zullen uit dik smeedijzer vervaar
digd worden, zoodat zij aan ijsgang weer
stand kunnen bieden. De kosten zullen
1,800,000 roebels bedragen.
Ten noorden van den Donau worden
spoorwegen aangelegd en in Bulgarije zelf
worden spoorwegen of tramway's gemaakt,
terwijl hutten voor 150,000 soldaten en
15,000 afzonderlijke hutten voor gewonden
en zieken worden gebouwd.
Volgens berichten zal vóór den winter,
hoe ook de oorlogskans zich wende, nog
een poging tot bemiddeling worden gedaan
men houdt het er echter voor, dat zij al
leen kan slagen wanneer de Russen in de
volgende dagen een schitterende overwin
ning behalen.
Vorst Nikita van Montenegro heeft in
een schrijven aan den Czaar te kennen
gegeven, dat zijn hoofddoel, de bevrijding
van de volksstammen in het noorden van
de Herzegowina bereikt was. Verder dan
Banjani zou hij niet gaan en hij hoopte
dat de Czaarbij een eventueel sluiten
van den vrede, zou zorgen dat de Ban-
jani-streek bij Montenegro werd ingelijfd.
Montenegro acht één vogel in de hand beter
dan tien in de luchthet neemt de zaken
philosophisch en practisch op en tegelijker
tijd kan men het nooit van verloochening
van zijn „humaniteits" doel beschuldigen.
De Circulaires der Fransche bisschoppen
omtrent de verkiezingen vooral die van
den Bisschop van Kamerijk en van Bour-
geshebben kwaad bloed gezet in het
liberale kamp. In het Journal des Débats
schrijft de heer Lemoine het volgende
„De Paushet hoofd en de vader van alle
Christenen ministerieel geworden. Groote
God, waartoe moet hij al niet dienen! De
zegen van het hoofd der algemeene Kerk
aan de witte (legitimistische) stembriefjes
ziedaar waartoe men den godsdienst ver
nedert
Wat een teedere bezorgdheid voor het
heil der kerk.
De Aartsbisschop van Bourges zegt in
den aanhef van zijn schrijven: „De aan
staande verkiezingen hebben een kapitaal
belang voor Frankrijk en voor de Kerk.
Iedereen gevoelt dat; 't is onnoodig er
over uit te weiden. Als het revolutionnair
programma zegepraalt, dan is het misschien
voor langen tijd gedaan met ons land, met
zijn bestemming, met zijn ernstigste be
langen en met onze dierbaarste zaken! In
zoo'n omstandigheid hebben de Katholieken
zich geen oogenblik te bedenkenzij mogen
niet onverschillig blijven in dezen beslis-
senden strijd Behalve de plicht om
te gaan stemmen en vereenigd te blijven
tegenover het gemeenschappelijk gevaar,
is het ook hun plicht te bidden. God alleen
houdt het lot der volkeren in handenlaat
ons dat niet vergeten
De Duitsche Keizer wordt den 20 dezer
te Berlijn terug verwachtom hoogstwaar
schijnlijk den 21 n, den Pruisischen Land
dag te openen. Frankfort a/M zal eerst den
Keizer nog een schitterend feest aanbieden.
Von Bismarck is reeds te Berlijn aan
gekomen.
DE OORLOG.
Op het tooneel van den oorlog in Europa
voor Plewna, in den Schipka-pas en aan de'
Lom is het tamelijk rustig, met spanning ziet
men de berichten van Plewna tegen half Oc
tober te gemoet, nu Generaal Todleben's krijgs
plan omtrent die stad door den Czaar is goed
gekeurd. Uit het Russische kamp wordt dan
ook verzekerd, dat men zich omstreeks midden
October van deze sterkte hoopt meester te
maken. De toestand van het Russische leger
is volgens een correspondent van de Daily
News minder voordeelig, de gezondheidstoe
stand gaat er niet op vooruit en ook de sol
daten, die niet bepaald ziek zijn, zijn minder
bruikbaar, veel koorts en dysenterie heerschen
in 't leger, alleen tusschen 20 en 30 Septem
ber zijn 12,000 zieken geëvacueerd; een deel
der troepen voor Plewna liggen zonder eenige
beschutting in 't open veld, en 't is bijna
onmogelijk ze behoorlijk van voedsel te voorzien.
Een telegram van Grootvorst Nicolaas con
stateert, dat koude en mist over het geheele
oorlogstoonoel in Bulgarije heerschen.
Aan de vertegenwoordigers van Turkije te
Brussel en te Parijs is door den Minister van
Buitenlandsche zaken uit Constantinopel het
volgende verhaal van een bloedige episode
medegedeeld.
