NIEUWE
Zondag 17 Februari 1878.
óe Jaargang
Haarlem aan Pius IX.
Bedenkelijke teekenen.
i\o. 145.
Uitgever W. K UPPERS.
Een traande natuurlijke tolk der smart
welt in ons oog. De Paus, dien wij thans
betreurenwas er grooter edelerheiliger
Majestatisch weergalmden de jubeltonen.
Vlaggen en wimpels speelden klapperend
van de torentransen onzer kerken en van
ie huizen der Katholieken. Hemelvreugde
n Zielsgenot waren te lezen op het blijde
gelaat van eiken Katholiek. Geluk en aard-
sche zaligheid straalden uit elke woning.
De Piusliederen ontstroomden aan de ruime
en fiere borst van het kind der Kerk. De
breede gewelven onzer kerken in feest
tooi gesmukt, gaven de heerlijke lof-, dank
en jubelzangen weêr, die onder het heiligst
Offer en de vurigste gebeden voor den
jubileerenden Paus Pius IX Gode opgedra
gen werden. Zóó was het in de Piusda-
gen, zoo was het ook in onze Spaarne-
-tad gedurende de feesten van „den Paus
der Jubileën."
Geheel anders is het thans
Geen levenademende vreugde heerscht
in de straten, geen wapperende vlag of
wimpel werpen golvende plooien langs de
huizen. Rouw en droefheid zijn de ken-
teekenen dezer dagen. Het ernstig gestem
de gelaat van den katholiek verraadt den
weemoed, de zielesmart waarmee zijn hart
overstelpt iswant de Kerk treurt over
den dood van haar Hoofd en de Katho
liek beweent als een rechtgeaard kind met
heete tranen het overlijden van den besten
der Yaderen.
Was Haarlemsch vreugde en deelneming
groot bij gelegenheid van 's Pausen jubel
feesten, ais een bewijs van liefde voor den
grooten Pius, de liefde verloochende zich
niet, maar blonk andermaal schitterend uit
bij den plechtigen zieledienst, die Vrijdag
ochtend te 11 uren in onze Kathedraal
voor Onzen Heiligen Vader, door Z. D.
Hoogw. Mgr. P. M. Snickers, Haarlemsch
geliefden Kerkvoogd, in tegenwoordigheid
der Hoog Eerw. heeren kanunniken en de
Eerw. geestelijkheid dezer stad en de naaste
omstreken en meerdere autoriteitenmet
somberen luister gehouden werd.
De Kathedraal in rouw gedrapeerd, in wier
koor de zwart omfloersde baar met pauselijk
insigniën prijkte, was gevuld met geloovi-
gendie voor hunnen geliefden Vader met
een traan van dankbaarheideen gebed
van liefde kwamen neêrstorten aan den
voet van het altaar des Heeren.
Daar staan wij dan als arme weezen aan
het geopende graf, aan de kille groeve van
onzen H. Vader. Als christenenzijne kin
ieren rust op ons de verplichting dat graf
verheerlijken 1. door tranen van deel-
ierningvan rechtmatige droefheid2. door
noemen van liefde, bloemen van erkente-
jke en dankbare herinnering aan de lessen
ons gegeven en 3. door bloemen van vu-
r ge gebedenommocht de ziel van den
edelen Pius voor Gods aanschijn nog met
een vlek besmet wezendezelve des te
spoediger het Rijk der eeuwige gelukzalig
heid binnen te leiden.
R. I. P.
Meermalen hebben wij gewezen op de
dreigende teekenen, welke zich allerwege
op sociaal gebied voordoen.
De jammerlijke beginselen van Godver
loochening en opstand tegen alle gezag,
die, in 't openbaar en in 't verborgen,
worden verkondigdvangen aan hun vruch
ten, in droevig rijke mate, te dragen.
Wind werd er door de apostelen en
profeten der moderne wijsheid gezaaid,
storm wordt er steeds meer geoogst.
In verschillende landen van ons wereld
deel heeft het verzet van den zoogenaamden
vierden stand tegen hendie het bezit
vertegenwoordigeneen hoogtepunt bereikt
dat het ergste doet vreezen. Werden de
sociaal-democraten niet door vrees voor de
bajonetten teruggehouden, wij gelooven,
dat men dan reeds de bloedigste revolutiën
zou hebben beleefd.
En kan het ook wel anders
Niet straffeloos toch wordt dagelijks tegen
de waarheid van het christendom, op dus-
genoemd populairen trantte velde ge
trokken, een onhoudbare gelijkheid van alle
menschen gepredikt en den arbeider voor
gehouden, dat hij recht heeft op een lot,
in weinig, zoo al in iets onderscheiden
van dat van hem, voor wien hij zijn werk
verricht.
Voegt men daar nu nog bijdat de
hartstocht van het vermaak de hoofden
verhit en de harten vergiftigt; dat het mis
bruik van bedwelmende vochten, van wel
ken naam dan ook en uit welke grond
stoffen ook vervaardigdonrustwekkend toe
neemt dat alzoo de verwildering der maat
schappij in 't algemeender lagere klassen
niet 't minst, immer verergert, en wij
zullen niet vele woorden meer behoeven,
om ieder te doen beseffen, dat de ontbin
ding van het maatschappelijk geheel nabij
schijnt te komen.
De liberale heeren kunnen al de ver
schijnselen niet ontkennen, zij geven toe,
dat de kwaal bestaatdoch het ware ge
neesmiddel willen zij niet toepassen.
Onderwijs, beschaving en verlichting:
zietdaar, de eenige medicijnen, welke zij
aan de kranke samenleving verlangen toe
te dienen.
Laat ons nu eens zien, of dat „heilmid
del" allesafdoende is.
In Pruisen bestaat leerplicht. Daar moet
dus de ontwikkeling der massa weinig te
wenschen overlaten.
Zou het waar zijn
Maar nu is 't een feitdat schier ner
gens de onzinnigheden der sociaal-demo
craten meer wortel vatten dan juist daar,
en dat de volksmenners nergens meer bijval
vinden voor hun ophitsingen dan in dat
land van de intelligentie.
En de vrouwen zijn er bijkans nog er
ger dan de mannen. Dezer dagen meldden
de dagbladen nog van daarhoe in Berlijn
een vergadering van vrouwen uit de volks
klasse werd gehouden, waarin tegen God
en Zijn gebodtegen Overheid en wetop
de gruwelijkste wijze werd uitgevaren.
Bestaan van God werd zelfs ontkend en
de hoop uitgesproken, dat alle kerken in
arbeiders-huisjes mochten veranderd worden.
Die uitspattingen van den boozen geest
van ongeloof en opstand tegen Godhad
mitsdien de leerplicht niet voorkomen.
Een ander verhaal trof dezer dagen mede
onze aandacht. Het verplaatste ons in
Belgiëwaar op dit oogenblik de conser
vatieven wel aan het gezag zijn doch waar
de liberalen, vooral in de groote steden
van waar de predikers van 't socialisme
uitgaan, den meesten invloed op het on
derwijs hebben.
"Wat geschiedde daar nu
Evenals in Frankrijk en Duitschland,
bezitten de socialisten in België hun eigen
bladen, die in heftigheid en in aanvallen
tegen de bestaande maatschappelijke orde
hun buitenlandsche medestanders in niets
toegeven.
Met de internationalen zetten deze bladen
de arbeiders tot werkstakingen en tevens
tot gewapend verzet op, en bij de massa's,
eenmaal van de godsdienstige basis afge
rukt, vinden die verderfelijke raadgevingen
een maar al te gewillig oor.
Toen de mijnwerkers in de kolendistric-
ten voor eenigen tijd door de gewapende
macht moesten gedwongen worden, riep het
blad de Mirabeau dreigend uit: „Ha, gij
heeren burgers, gij laat de arbeiders dood
schietendie het wagen durvenzich tegen
uw plunderingen te verzettenWelnu
later zal men u den neus in het bloed ste
ken en bloed zult gij drinkentot den
laatsten droppel."
Een ander blad, de Werkerhad de
vermetelheid onlangs een onverlaat in be
scherming te nemen, die even na het so
cialistische „wereldcongres" te Gent bij een
bezoek van den Koning in deze stad den
Vorst in het gezicht oproerskreten had toe
geroepen. Genoemd blad richtte den vol
genden open brief aan den Koning: „Weg
met den KoningOpen brief aan Z. M.
Leopold II. Majesteithet volk haat U
niet persoonlijk, maar het haat in U de
kaste, welker hoofd en hoogste personifi
catie gij zijt; het haat in U de kaste, waar
bij het vijf francstuk de heerschappij ypert
en die het volk van honger laat sterven;
het haat in U het regeeringsstelselin
welks naam men in een tijdsverloop
van nauwelijks 10 jaren driemaal het
proletariaat deed neêrschietenomdat het
brood eischte; het haat in U den aanvoer
der des legers, dat op het volk te Epine,
.Seraing en Wasmes vuur gaf en de aarde
met dooden, onze broeders, bedekte; het
haat in U de almacht en de tirannie der
grootende onrechtvaardigheid der wetten,
de ongelijkheid onder de burgersde weelde
van de eene en de diepe ellende Yan de
andere zijde;het volk haat inU,
in één woord, het geheele maatschappelij
ke systeem."
En toen schoenmaker van Thienen riep
„Weg met den Koning!" riep het geheele
volk door zijn mond„Weg met de gan-
sche bezittende klasse
Zoo de socialisten in België hun leer
stellingen nog niet in de practijk hebben
pogen toe te passen, komt dit hier van
daandat zij bevreesd zijn voor een bui
tenlandsche interventie, daar Pruisen on
getwijfeld iedere ernstige socialistische be
weging tot voorwendsel zou nemen om een
leger over de grenzen te zenden.
Zij nemen dus vooralsnog een betrekke
lijke terughouding in acht, en terwijl zij
zich bij hun geestverwanten in de naburige
landen aansluitentrachten zij langs den
weg van petitie en geheime opruiing hun
partij te versterken en tevens hun gewicht
in de schaal te leggen.
Tot zulke uitersten is men in België
reeds gekomen, en nog erger wordt door
de volksbeheerschers daar te landein ver-
eeniging met de agitateurs in andere Rij
ken voorbereid.
Meer en meer worden we aan de sociale
revolutie te gemoet gevoerd.
Het grofste ongeloof en de meest bar-
baarsche roofzucht en regeeringloosheid zul
len met der haast, op meer dan één punt
van Europa hun rampzalige triumfen vieren.
Zal ook Nederland in die ellende deelen
God behoede ons daarvoorZijn Genade
wende die bezoeking van ons af!
Toch moeten wij op onze hoede wezen.
De vijand der maatschappelijke orde woedt
ook binnen onze landpalen. Ook op onzen
bodem heerschen ongeloof en stijgende on
tevredenheid.
Onderwijs alleen zal die kwade invloeden
niet kunnen keerenhoe hoog goed onder
wijs ook mag worden geschat.
Het onderwijs moet echter door den gods
dienst geheiligd worden. Zonder geloof geen
volkszegen, geen volkswelvaart.
Daarom, langs wettigen weg, en met
eerlijke middelengestreden voor een volks
onderwijs dat eerbied voor God en de
Goddelijke ordonnantiënook met betrek
king tot de maatschappelijke verhoudingen
en instellingen, in de harten der kinderen
van ons volk stortD. M.
BUITENLAND3CH OVERZICHT.
Buiten twijfel is het, dat Rusland niet
slechts Groot-Brittanniëmaar ook Oosten
rijk braveert; en als Frankrijk niet gevoelt,
dat ook met zijne rechten gespeeld wordt,
is de nationale eer van de Franschen ont
aard van hetgeen zij vroeger beteekende.
Feitelijk past Rusland de theorie toe, dat
de Oostersche quaestie een onderwerp is,
welks regeling haar en Turkije alleen aan
gaat en zij maakt gebruik van de positie
van de Russische legers en van den uitge-
putten toestand van de Porte om aan dezen
eisch klem bij te zetten. Engeland kan dat
niet dulden, zegt the Standard. Europa
kan dat niet lijdelijk toezien. Een gemeen
schappelijk Europeesch optreden moet zich
verzetten tegen zulk een ongehoord ver
toon van geweld en bedrog.
Het Engelsche gouvernement heeft aan
Rusland zekere grenzen gesteld, die het
zonder verwaarloozing van zijn belangen,
niet kan laten overschrijden. Doen de Rus-
HAARIMStflE
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem15 Cents.
Buiten Haarlem franco por post90
Afzonderlijke Nummers 6
Dit blad verschijnt twee maal per week.
In half formaat 'S "W O ENSDAGS AVONDS.
In geheel ZATERDAGS
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Grooto letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 cents per advertentie Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Zaterdags en Woensdags
vóór 12 uur 's middags ingewacht.
Wat schok doortrilt der wereld aadren
Wat alp valt ons op 't harte neer!
De Koning-Paus, de beste van de Vaad'ren,
De Groote Pius is niet meer 1
