NIEUWE
Mo. 160.
Woensdag 10 April 1878.
3e Jaargang.
De uitbreiding der Katholieke
Kerk.
ABONNEMENTSPRIJS
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
HAARLMSCHE «OERAIT.
?«r I Tftor Haarlem0,8.
Bui te» Haarlem franee per post1,
jUzoaderlijke Nummers„0.06
Dit blad verschijnt
BLkea WOENSDAG «m ZAT1BDA».
BÏÏBBAU: St. Jansstraat Haarlom.
3BTM AIKHENDB AT
Van 16 regels30 Ccmte.
Blke regel meeri
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 cents per advertentie a Contant.
Advertentiiin worden uiterlijk D i n g s d a g- en V 1' ij d a g-
avond ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS k LAUEEI.
De ware cultuurstrijd dat is de strijd der
Katholieke Kerk voor de uitbreiding der
waarheid, tot bestrijding der dwaalbegrip
pen en van bet ongeloof!
Terwyl de machten der wereld den strijd
tegen de Kerk voerdenbeeft ejj zich met
de linkerband verweerd, maar de rech
terhand vrij gehouden om voort te bouwen
aan Gods rijk op aarde. De uitbreiding der
Kerk onder de regeering van den gestorven
Paus is werkelijk wondervol en zijn opvol
ger Leo XIII vermeerdert de ranken van den
goddeljjken wijnberg naar bet voorbeeld
van Pius IX.
De Katholieke hiërarchie telt nu 10 Pa
triarchaten van beide Ritussen, 129 aarts
bisschoppelijke en 642 bisschoppelijke zetels
van den latynschen ritus, 51 aartsbis
schoppelijke en bisschoppelijke zetels van
den Oosterschen ritus, 14 Titels nullius
dioceseos6 apostolische delegaties, 103
apostolische vicariaten en 25 apostolische
prefecturen. Onder het Pontificaat van
Pius IX breidde zich de hierarchic met
215 titels uit en wel als volgt 24 bisschop
zetels die tot den rang van Metropolitaan
zetels werden verheven, 5 nieuwe Metro
politaan kerken, 132 nieuwe Bisdommen,
3 nieuwe titels nullius dioceseos, 3 apos
tolische delegaties, 33 apostolisch# vica
riaten, 15 apostolische prefecturen.
Daarbjj komen nu zes nieuwe Bisdom
men in Schotland.
>Het is tot onze groote vreugde en vol
doening u het geluk mede te deelen, dat
de Heer ons gegeven heeft in eene zaak
welke tot roem onzer Heilige Kerk verstrekt.
Met deze woorden begint de eerste allo
cutie van Leo Xlll in welke de aankondi
ging van deze vreugdevolle gebeurtenis ge
schiedt. Pius IX, die juist in het midden
der 19de eeuw in Engeland de Katholieke
hiërarchie oprichttehad reeds alle voor
bereidingsmaatregelen genomenom ook
Schotland wederom in het bereik van het re
gelmatige kerkelijk bestuur op te nemen. De
dood heeft hem verhinderd, zelf de be
slissend# acte te voltrekken; de uitvoering
van dit schoone testamentdat hij de Kerk
FEUILLETON.
DE KLEINE ÉTIENNE.
Vervolg.
Zijn klavierspel daarentegen lokte haar immer
aan 't venster, even als de blinde tante, die
bij deze overheerlijke melodiën weder leerde
glimlachen. Zoo ontstond een morgen- en
avondgroet. Vervolgens wierp de wind ook
eens den bloempot naar benedenen de
goede buurman bracht een nieuwen naar boven
en wist met de oude zoo aardig te keuvelen,
dat zijtoen hij vertrokken wasbijna niet ophield
hem te prijzen.
„Kon ik hem toch maar eens zien, of hij er
zoo eerbiedwaardig uitziet als hij spreekt", zeide
zij; „ik zou hem dan uitnoodigen om ons van
tijd tot tijd eens te komen bezoeken. Wij zijn
VTouwen zonder de minste bescherming, en die
van een braven man is veel waard.
„Obij is lang geen kind meerhij moet
naliet, is een der eerste handelingen van
zijn opvolger geweest. De apostolische brief
dateert reeds van den 4 Maart 1878dus
twaalf dagen na de Pauskeuze, maar is
eerst na het laatste consistorie openhaar
geworden.
In de 15de eeuw waren er in Schotland
13 Bisdommen, waaronder twee met rang
van AartsbisdomSt. Andrew en Glasgow.
Yan deze bisschoppelijke zetels zijn er zes
hersteld en wel 1, St. Andrew dat met bij
voeging van Edinburg tot den rang van
een Aartsbisdom is verheven2, Aberdeen
3, Duukeld; 4, Whitehorn of Galloway;
5, Argyll met de eilanden; deze vier suf
fragaan bisdommen zijn den Aartsbisschop
van St. Andrew en Edinburg toegewezen.
Eindelijk Glasgow welks Bisschop den titel
Tan Aartsbisschop heeft ontvangen echter
zonder suffragaan- bisdomdeze neemt dus
voorloopig met de anderen deel, aan de
provinciale synode van Schotland.
In de laatste 50 jaren heeft het Katho
lieke geloof in Schotland eene groote vlucht
genomen. Het getal priesters is van 50 op
256 gekomen, het getal Kerken, Kapel
len en Staties van 45 op 252. In het jaar
1828 vond men er geen enkel kloostermaar
in 1877 bestonden er reeds 22 vrouwen
en 13 mannenkloosters. Katholieke Scholen
en andere opvoedingsgestichten hebben nu
reeds het cijfer 185 bereikt en de Katho
lieke bevolking telt nu reeds 360.000 zielen-
Deze bevolking wordt op de bisdommen
verdeeld als volgt:
St. Andrew en Edinburg 50,000
Glasgow230.000
Aberdeen14.000
Dunkeld40.000
Galloway16.000
Argyll en de eilanden. 10.000
Den 4 Maart waren er 25 jaren verloopen
sinds Pius IX de bisschoppelijke hiërarchie
in Nederland herstelde. De bisschoppen van
Nederland wezen met warme woorden in
hunne vasten- mandaten op deze heugelgke
gebeurtenis. Mgr. SnickersBisschop van
Haarlem, schreef o. a.Wij die aan dit
gedeelte van de Kudde des Heeren elk
mogelijk bewijs van gunst verlangen te
geven," zoo sprak in der tijd de H. Yader
Pius IXWjj hebben ons voorgenomen
reeds oud zijn antwoordde Marion. „Zijn
haar is wit." Dit was inderdaad waar, want
de goede brave buurman droeg een gepoederden
pruik. De oude vrouw zag van nu af in hare
verbeelding den buurman met een gerimpeld
voorhoofd, krommen rug en eene snuifdoos. Hij
kon ook zoo lang over het gevaarlijke zedelooze
Parijs redeneerenen over de boosheid en bedrie
gerij der mannen, dat de blinde hem eindelijk
plechtig tot beschermer harer jonge nicht op den
weg naar den schouwburg en vooral naar de repe
titie en voorstellingen benoemde. Van de stipte
uitvoering harer bevelen kon zij overtuigd zijn.
Marion ging geen schrede meer alleen over straat
en de goede buurman van de overzijde kwam ook
dikwijls bij de „vrouwen zonder de minste be
scherming", en een snuifdoos bracht hij ook
mede. „Als wij toch dien braven buurman
niet hadden 1" zeide de blinde wel duizend maal
en Marion dacht ten minste zoo.
Er was heden een gewichtige repetitie, want
den volgenden dag zou de nieuwe opera van den
grooten duitschen muziekmeester Gluck opgevoerd
den bloei der Katholieke Godsdienst in dit
koningrijk naar onze beste krachten te be
vorderen." Thans zijn er vijf- en twintig
jaren heen gevloden en de woorden van
den zaligen Pius zijn niet te vergeefs ge
sproken. Wij weten wat Nederland in den
loop dezer jaren aan Pius IX heeft te danken.
Hij heeft veel voor ons gewaakt en gebe
den en daarom heeft God onze Kerk geze
gend; de Katholieke Kerk heeft in kracht
toegenomen, zij getuigt van eene groote
uitbreiding. Dat deze dag dan voor ons
allen een dag van innige dankbaarheid
jegens God zjjeen dag van kinderlijk
gebed voor Pius, die in de eeuwige rust is
ingegaan en ook daar onze Yader zijn en
blijven zal.
Kolossaal is de uitbreiding der Katho
lieke Kerk in Amerika. In de Vereenigde
Staten wonen thans 6.259.371 Katholieken
(ruim 1/6 der geheele bevolking) welke van
5297 Priesters kerkelijke bediening genieten.
Het eerste Roomsche bisdom was dat van
Baltimore dat in 1790 werd opgericht en
waar een Jezuiet de eerste bisschop werd.
Thans zijn er in de Yereenigde Staten 11
Aartsbisdommen, 47 Bisdommen en 8 Apos
tolische Yicariaten. In het begin dezer
eeuw telde men op elke 200 inwoners 1
Katholiekthans reeds op elke 6 of 7 een.
Sinds 1830 is het aantal inwoners der
V. S. 30 °/0 vermeerderdhet aantal Katho
lieken verdubbelt elke 10 jaren. In geheel
Amerika bevinden zich meer dan 50 millioen
Katholieken. Jaarlijks worden er ruim
62,000 gedoopt en het getal schoolkinderen
bedraagt 132.522. De Katholieken bezitten
in de V. S. 33 Priester Seminariën63
colleges en meer dan 1600 parochiale
scholen.
Eerstdaags krijgen wjj berichten omtrent
een veroveringstochtwelke de Kerk tegen
de heidensche volken van Binnen- Afrika
onderneemt. Twaalf Missionarissen der nu
tien jaren geleden door Mgr. Lavigerie
in Algiers opgerichte congregatie voor de
bekeering van Afrika gaan zoo meldt
men met de eerste stoomboot via Suez
naar Binnen- Afrika. In Zanzibar wordt
een karavaan gereed gemaakt, en onmid
dellijk na het regensaisoeneinde April
neemt de tocht een aanvang naar het bin-
worden. Zij droeg den naam van „Echo en
Narcissusen de koningin Maria Antoinette had
bevolen haar met alle pracht op te voeren. De
beroemde zangeres Beaumenil had de rol van de
Echo op zich genomen; het geheele hof wilde
de voorstelling bijwonen, geheel Parijs was in
•panning. De toegangkaarten waren reed9 allen
tot hooge prijzen verkocht er was geen plaatsje
meer te ^rijgen. Niettegenstaande dit alles werd
niemand tot de algemeene repetitie toegela
ten, want Gluck duldde niet dat de zangers of
zangeressen in dit gewichtige oogenblik gestoord
zouden wordenhet bevel der koningin aan den
regisseur der opera had deze bepaling van den
meester tot eene wet gemaakt. Zoo was dan
ook ditmaal het groote huis ledigslechts de
componist Sacchini met zijn gefronsd voorhoofd
en bliksemschietende oogende componist van
„les Savoyardsd' Alyaracen de geestige
Beaumarchaisde schrijver der beroemde Mé
moiresen dichter van les Noces de Figaro"
zaten op eene bank in 't parterre. Maar zij zelfs
vraagden geen gefluister meertoen Glucks
nenlandwaar Apostolische Vicariaten
zullen gesticht worden, het eerste aan den Ta-
ganjikahet andere aan het meer van
Victoria en Albert. Later zullen deze Mis
sionarissen meer westwaarts gaanwaar in
de Staten van Muata-Yamjo een derde
Vicariaat, dat tot de grenzen der Portu-
geesche bezittingen reikt, zal worden ge
sticht. Ook dit plan voor een blijvend bezit
van Midden- Afrika door de Katholieke
Missiën is onder Pius IX uitgewerkt en
door Leo XHI bevestigd. Kardinaal Franchi
als prefect der Propaganda maakte het
ontwerpen de Aartsbisschop van Algiers
kreeg den last om met behulp van zijne
Missievereeniging het plan te volbrengen.
Reeds hebben andere vereenigingen zoo als
de congregatie van den H. Geest en van
het H. Hart van Maria het bekeeringswerk
aan de kustlanden van Midden- Afrika be
gonnen; de Algiersche Missie bepaalt zich
alleen tot het binnenland. Pater Livinsac
is voor de Missie in NyanzoPater Parcal
voor die van Tanganjika en Kabebe als
Superior benoemd. De Missionarissen worden
met de noodige instrumenten voorzien Op
dat huil verblijf in het binnenland ook voor
de wetenschap moge vruchten dragenin
't bijzonder zullen zij hun werk maken
van de aardrijkskunde en geschiedenis dezer
landen
De zegen des Heeren rust op zijn wijnberg.
Dezer dagen vernamen wjj uit zeer ver
trouwbare brondat de schrjjver der Staat
kundige Harmoniën J. W. Brouwers, Pastoor
te Bovenkerk een brief van felicitatie heeft
ontvangen van een generaal des Neder-
landschen legers, die hem onder anderen
schreef
YHet is mjjn vurigste verlangen, Uive
Staatkundige Harmoniën van Neerlands
Grondwet in de handen van eiken Neder
lander te zien.
Het kan niet anders dan het vaderland
tot heil verstrekken.
In onze dagen vooral is het meer dan
noodzakeljjk dat onze landgenooten een
goed begrip hebben van hunne Staatkun
dige instellingenen ziedaar Gjj hebt ze
zoo duideljjk uiteengezet dat onze mede
burgers ze te meer zullen waardeeren,
indrukwekkende gestalte voor den lessenaar als di
rigent plaats nam. De toenmaals 63jarige grijs
aard in 't gewone dagelijksch leren door strijd
en overwinning iets gehukt en zwakwerd weder
een jonge held, toen zijne liand den dirigeer
stok vatte. De muzikanten beschouwden hem
met eerbied; zelfs de lichtzinnigsten. Bij eiken
valschen toon, bij elk ontijdig voortgebragtpiano
of forte traden onweerswolken van toorn op 't
voorhoofd van den kunstenaar. Allen waren bang
voor deu „duitschen heer" en speelden nooit beter
dat onder zijne leiding. Ook de zangers deden
hun best, en een hoofdknikje van den ridder
Gluck was hun grootste belooning.
Slechts de schoone en verstandige Beaumenil
veroorloofde zich hier en daar, schertsenderwijs,
eenige aanmerkingen te makenen - voor haar
alleen boog de onoverwinlijke het hoofd. „Zing
slechts zooals ge wilt, kleine eigenzinnige"placht
hij dan te zeggen„het klinkt toch altijd schoon
hoe gij 't ook zingen moogt."
Wordt vin-i>tlgd).
