NIEUWE
No. 168.
Donderdag 9 Mei 1878.
3e Jaargang.
Iets naar aanleiding van de
Encycliek van onzen 11.
Vader Paus Leo XIII.
I.
lllllliniNlllli (OMÜIT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlemf 0,85
Buiten Haarlem franco per post1,
Afzonderlijke Nummers0.00
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
jffMAlSTlOsDiUf
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Grootc letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 cents per advertentie a Contant.
Advertenties worden uiterlijk D i n g s d a g- en V r ij d a g-
avond ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUREY.
De heilige Vader heeft zij n herderswoord
tot de geheele Katholieke wereld gesproken.
Op den dag, dat wij de verrijzenis des
Heeren vierdenheeft de nieuwe Paus
dien God na den dood van den grooten
Pius der wereld geschonken heeft, ons allen
een blijden groet gezonden. En met vreugde
vernemen ooren en harten der Katholieken
de lieflijke en machtige stem van hunnen
nieuwen Opperherder.
In schoone maar indrukwekkende taal
schildert de heilige Vader in zijne Encycliek
den treurigen toestand waarin zich thans
de menschelijke maatschappij bevindthij
toont aan dat de oorzaak van dit feit zich
openbaart in de verachting en vervolging
der Kerk; want de Kerk is de oorsprong
en de kweekster der ware beschaving en
aan de Pausen danken wjj den vooruitgang,
den voorspoed en den vrede der maatschappij.
Daarom ook verklaart de heilige Vader
het als zijn dringendste plicht de vrijheid
van den H. Stoel te bewaren en hij her
nieuwt daarom ook op plechtige wijze alle
protesten van Pius IX z.g. tegen den root
van de wereldlijke bezitting en tegen alle
gewelddadigheden tegen de RoomscheKerk.
Tegelijker tijd vermaant hij alle vorsten, zich
om de Kerk te scharen om in vereeniging
met haar de zoo zeer gewenschte zekerheid
en orde te behouden. Dit is de korte inhoud
van het eerste gedeelte der Encycliek.
In het tweede gedeelte dat meer het in
nerlijke leven der Kerk behandelt verzoekt
de H. Vader de Bisschoppen om in ver
eeniging met hem over de reinheid van
het geloof te wakenhij bevestigt en her
nieuwt alle veroordeeliugen der dwalingen
welke zijne voorgangers hebbeu uitgesproken.
In 't bijzonder wijdt de heilige Vader zijne
aandacht op het onderwjjs der jeugd opdat
deze in het onvervalscht geloof en in de
grootste reinheid van zeden worde opge
voed en hij geeft daarbij eene beschouwing
over het verderf dat er thans in het fami
lieleven bijna algemeen heerscht. Hij ver
oordeelt het zoogenaamde burgerlijk huwe-
FE UILLETON.
DE ONDERWIJZERES.
Vervolg.
Nog was hij in twijfel, toen eene andere nieuwe
tijding hem op eene andere wijze kwam verontrusten.
Het toeval had Paulus gediendhij had zijne tante
wedergevonden zij was arm en ongelukkig. De toon
die in zijn brief heerschtewas opgeruimd ,de goede
jongen deed uitroepingen zonder eindezegende de
Voorzienigheid, bewaarde, gelijk hij zeide, voor
zijnen vader eene groote verrassing, bad hem
aan niemand een woord over de gelukkige
ontdekking te spreken, en eindigde met het ver
schrikkelijkste van alle post-scriptums „Zend mij
„duizend kroonenik zal moeite hebben ze aan
„mijne tante te doen aannemen, maar ik hoop
er in te slagen."
Duizend kroonen! Duizend kroonen! Per
omgaande post antwoordde de oude koopman
„Ik verbied u uwe tante te zien en er mij
lijk en vermaant zijne medehelpers de leer
over de heiligheid van het christelijk hu
welijk zoomede de plichten der echtgenooten
en kinderen onophoudelijk hunne gemeen
tenaren voor oogen te houden.
Ten slotte dankt de H. Vader de geloo-
vigen voor hunne verknochtheid en liefde
en wekt hen op tot een voortdurend ijverig
gebed opdat God zijner Kerk spoedig de
overwinning en vrede moge schenken.
O O
Dat is de korte inhoud der Encycliek
van onzen H. Vader Leo XIII.
Het woord des H. Vaders valt natuurlijk
slechts bij zijne kinderen in vruchtbaren
grond. Maar ook de ongeloovigen en de
vijanden der Kerk luisteren met gespannen
aandacht naar de woorden van den H. Vader,
die wel is waar beroofd is van zijn we
reldlijke troon maar niet van zijne macht
en autoriteit.
Zelfs in het leger der vijanden erkent
men dat de H. Vader met waardigheid en
kracht heeft gesproken, als een echte Hoo-
gepriester des Heeren. En dit oordeel is
daarom zooveel meer te achten vermits de
liberalen door de Encycliek zoo zeer in
hunne verwachtingen zijn teleurgesteld.
Uit de valsche berichten hunner dagblad
schrijvers en uit hunne verwarde hersens
hadden vele liberalen de overtuiging geput
dat de nieuwe Paus minder beslist de rech
ten der Kerk en van het pausschap zoude
verdedigen dan Pius IX; zij waren in de
bespottelijke verbeelding dat Leo XIII zich
verzoenen zou met de geboden en gewelda-
digheid van het liberalisme. Ieder Katho
liek kind kan die geleerde heeren bewijzen
dat zulks onmogelijk ismaar men gelooft
zoo gaarne hetgeen men hoopt. Daar ver
schijnt nu eensklaps de Encycliek en ver
scheurt in een slag het bedriegelijk weefsel
van de hoop onzer vijanden. Leo XIII her
nieuwt eenvoudig alle protesten van Pius IX
tegen de geweldadigheden van den Room-
schen Stoel en bevestigt den sylahus en
alle andere veroordeelingen welke zijne voor
gangers tegen de dwalingen van onzen
tijd hebben uitgesproken. De liberalen heb
ben dus huune hoop in een liberalen Paus
in rook zien verdwijnen. Wij wisten reeds
dat Leo XIII met den ring van Pius IX
ook diens denkbeelden, kracht, sterkte en
ooit over te spreken. Zijt gij dwaas met uwe
duizend kroonen! gelooft gij, dat ik millionnair
ben? Gij kost mij 3600 „franks, uwe zuster
1000, liare onderwijzeres 1200 „Victoria 280,
mijn huishouden 5000. Ik betaal 4000 franks
belastingWaar wilt gij dat ik het geld van
daan zal halen? Duizend kroonen! Nu begrijp
ik, hoe mijn broeder zoo is achteruit gegaan.
Het is zijne vrouw ik verbied u er mij ooit
over te spreken."
Paulus had door overdrijving alles bedorven;
hij scheen het te begrijpen; van dien tijd af sprak
hij in zijne brieven niet meer over zijne tante.
Hij sprak slechts over zijne studiën die hij met
nieuwen ijver voortzette. Verscheidene vrienden
van Herman, die van Parijs terugkeerden, spraken
over het goede gedrag, dat zijn zoon leidde.
Het huiselijk verkeer was voor den heer Ra-
meau niet minder aanlokkelijk. Mejuffrouw Louise
was een bekoorlijk meisje; zij had weldra zich
aan het hoofd van het huishouden gesteld; Vic
toria zelve had, zonder morren zich aan haar be
leid onderworpen, en de kleine Klara beminde
moecl heeft geerfd. Het is goed, dat thans
door de plechtige kennisgeving van den
Paus ook zijne tegenpartij gehoord heeft
dat ofschoon het lichaam van Pius IX in
de zerk rust, zijn geest, de geest van het
offervaardige geloof en van het onwankel-
O
baar vertrouwen, voortleeft en in zijne
opvolgers werkzaam is.
De drenkeling klampt zich aan een stroo-
halm, en zoo zijn er dan nog eenige radi
cale bladen die na de openbaring der Ency
cliek den tegenwoordigen Paus eene zekere
O O
zwakheid toeschrijven. Zij verbeelden zich
dat Leo een zachteren toon heeft aange
slagen dan Pius. Zij bedenken niet dat
Pius IX in zijne eerste Encycliek ook niet
met de volle strengheid des rechters sprak,
maar eerst dantoen alle vermaningen
vruchteloos bleven en de hardnekkigheid
der vijanden geen verschooning meer ver
diende. Zoo handelt ook Leo XHI. In
zijne eerste Encycliek spreekt hij niet over
de vervolgingen die de Kerk te lijden heeft
in sommige Staten maar hij beschouwt
den toestand der Kerk in het algemeen.
Hij klaagt dat in de meeste landen wetten
gemaakt zijn die der Kerk vijandig zijnen
in het hij zonder teekent hij protest aan
tegen de berooving en gewelddadigheden
waardoor het opperhoofd en het midden
punt der geheele Kerk getroffen is. Maar
wanneer de hand, welke Leo XIII geheel
in 'den geest van den goedaardigen Pius
zijne vijanden toesteekt, met snoodheid
terug gewezen wordt, dan zal ook de vol
gende Encycliek ook met betrekking op
DuitschlandZwitserlandRusland enz. de
protesten van Pius IX herhalen en be
vestigen.
Wij willen hopen dat die maatregelen
niet noodzakelijk zullen zijn. L. B.
Het OOSTEN.
De oude Grieken vertellen dat een man
SISYPHUS geheeten in de hel gedoemd is
om dagelijks een zwaren steen hoven op
den top van een hoogen berg te sleepen.
Als hij in 't zweet zijns aanschijns met zijn
zwaren last het toppunt bereikt heeft ont
valt hem de steen die met donderend geraas
dan weer naar beneden rolt. Nog verhaalt
de Grieksche mythe van 50 slechte vrouwen
hare vriendin gelijk zij hare moeder bemind had.
Langzamerhand had mijnheer Rameau mejuffrouw
Louise in het geheim zijner zaken ingewijd; hij be
knorde haar slechts van tijdomdat zij in het bin
nenste haars harten een geheim verdriet scheen te
bewarenvoor het overige prees hij haar wegens
hare zuinigheid, haar goed en zacht karakter. Of
schoon hij van eene goede opvoeding verstoken was
geweest, zoo begreep Herman echter, dat eene
onderwijzeres achting en eerbied toekomt. Hij
begreep hoe moeilijk de plichten eener jeugdige
onderwijzeres waren; die dagelijksche opoffering
die geheele zelfverloochening, die er noodig is,
om zich geheel op de hoogte te stellen van de
verstandelijke vermogens van een kind. Overigens
was hij onwillekeurig geheel verrukt over die
onderwijzeres, die hem door hare gesprekken zoo
geheel boeide. Louise was zeer schoon, en niets
evenaarde hare zedigheid. Zij was op voorspraak
van eenige geestelijken bij mijnheer Rameau
in huis gekomen, en bezat die zuivere en zoete
godsdienst der verhevene zielen. Zij bad den Gever
van alle goeds in alle ootmoedigheid des harten,
die voor straf een met gaten doorboord
vat met water moaten vullen. De diplo
maten vooral von Bismarck zijn tegen
woordig tot dergelijke straffen gedoemd.
Als zware steenen sleepen en schuiven zij
hunne voorstellen over de voor-conferentie
en de vredes-voorwaarden naar omhoog
maar wanneer zij met behulp van vele de
pêches nota's en berichten op den top van
den berg zijn, dan rolt hen de steen onder
de handen weg en ze staan weer even wijs
als te voren. Het water der diplomatieke
wijsheid vloeit zoo rijkelijkdat reeds alle
vaten lang gevuld konden zijn, maar het
wantrouwen en het suoode egoïsme der
staten hebben er zulke groote gaten in ge
boord dat alles onmiddellijk wegvloeit.
Weken lang heeft von Bismarck zich
afgetobd om de Engelsche en Russische quaes-
tie tot een goed eiude te brengen doch helaas
te vergeefs. Bovendien gaat zijn genezing zeer
langzaam en het verdwijnen van den uitslag
veroorzaakt hem veel pijn. Als bemiddelaar
geraakt de Rijkskanselier dan ook geheel
op den achtergrond. Gortschakoffs toestand
verergert. Yolgens vertrouwbare berichten uit
O
St. Petersburg zou graaf Adlerberg zijn aan
gewezen als de plaatsvervanger van Gort-
schakoff.
Ook von Bismarck zal zoo niet geheel
dan toch gedeeltelijk van 't tooneel verdwij
nen. De Reichs-Anzeiger meldt, dat bij kei
zerlijk besluit zijn belast met de plaatsver
vanging van den Rijkskanselier: bij het
Departement van buitenlandsche zaken de
ministers von Bülow; bij de Admiraliteit
de minister von Stosch; bij den post-en
telegraafdienst de directeur-generaal van
dien dienst dr. Stephan.
Wie nu als Duitsche makelaar den Prins
zal vervangen, om ook niet klaar te komen
met de Oostersche regeling wordt niet
gemeld.
De Russen schijnen het rekken en talmen
der diplomaten moede te worden en de
Engelschen gaan tot daadzaken over, want
volgens The Times of Indiaheeft de Indi
sche expeditionnaire macht order ontvan
gen, naar Suez onder zeil te gaan. Daily
Neics deelt mede dat vier Britsche pant
serschepen te Port-Said verwacht wor
den en er toebereidselen getroffen zjjn
en morde niet, dat het lot haar de schitterende
toekomst ontnomen had die zij, nog jong zijnde
het recht had te verwachten. .De eerwaardige
Kanunnik van St.-Jande voornaamste beschermer
van Louise bij den heer Rameau, had Herman
gezegd, dat de jeugdige onderwijzeres vroeger
gulden dagen had gehaddat hare kindschheid
en de eerste jaren van haar lenteleven door rijk
dom en pracht waren omringd geweestbijgevolg
sprak mijnheer Rameau nimmer tot de jeugdige
onderwijzeres over de ongelukken, waarvan zij
het onschuldig slachtoffer geweest was.
Louise en hare kleine kweekeling leefden ge
lukkig in die afzondering, die den geest toestaat
zich in vrijheid te ontwikkelen. Klara had van
hare arme moeder een buitengewoon verstand een
oprecht hart en eene groote schoonheid geërfd
zij aanbad hare meesteres, zij gaf haar de zoetste na
men zij gehoorzaamde met liefde op hare beminde
stem. Daarom was het werken voor haar zonder
bitterheid.
Wordt vervolgd).